Rusland: gebombardeerd winkelcentrum in Kiev werd gebruikt voor opslag raketten

Dit blog is gesloten

Dit blog is gesloten. Volg voor de laatste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne ons nieuwe blog.

In beeld: Nabestaanden nemen afscheid van Oekraïense militair, krater middenin woonwijk

De volgende foto’s kunnen als schokkend worden ervaren.

Rusland: gebombardeerd winkelcentrum in Kiev werd gebruikt voor opslag raketten

Het Russische ministerie van Defensie bevestigt maandag dat het een winkelcentrum in Kiev heeft gebombardeerd. Het gebouw was een doelwit omdat het volgens Rusland een grote basis was voor de opslag van raketten en werd gebruikt voor het herladen van raketsystemen. De Oekraïense autoriteiten hebben die informatie niet bevestigd.

Bij de aanval in de nacht van zondag op maandag zijn volgens Oekraïense autoriteiten zeker acht mensen om het leven gekomen. Het Russische ministerie beschuldigt Oekraïne ervan woonwijken als „menselijk schild” te gebruiken om artillerie te verbergen en te schieten op militairen. Het winkelcentrum is om die reden vernietigd middels „zeer nauwkeurige langeafstandswapens”.

Tot dertig Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen in kasteel Het Oude Loo

Zes tot acht gevluchte Oekraïense gezinnen, ofwel twintig tot dertig mensen, zullen vanaf medio april worden opgevangen in kasteel het Oude Loo in Apeldoorn. Dat meldt de Rijksvoorlichtingsdienst maandag in een verklaring. Koning Willem-Alexander is de huurder van het kasteel en heeft de afspraak gemaakt met onder meer het Rijksvastgoedbedrijf, de eigenaar van de accommodatie.

Nederland volgt het voorbeeld van het Belgische koningshuis. Afgelopen week werd bekend dat de Belgische koninklijke familie vanaf april woonruimte beschikbaar stelt aan drie gevluchte Oekraïense gezinnen. Zij worden ondergebracht in accommodaties van de Koninklijke Schenking, de organisatie die staatseigendommen ter beschikking stelt aan de koninklijke familie.

Journalisten van persbureau AP zijn Marioepol ontvlucht

Twee journalisten van persbureau AP, Jevgeni Maloletka en Mstyslav Tsjernov, die de afgelopen weken de belegering en inname van de Oekraïense stad Marioepol door de Russische strijdkrachten hebben vastgelegd, hebben de stad nu verlaten. In hun laatste verslag voor AP vanuit Marioepol beschrijven de twee hoe zij, opgejaagd door de Russen, uiteindelijk de stad hebben kunnen verlaten. Ze waren naar eigen zeggen „de laatste journalisten in Marioepol”. Dat laatste kan NRC niet verifiëren.

Met hulp van de Oekraïense autoriteiten zijn ze de stad ontvlucht. Een politieman legde de journalisten uit waarom zij hen hielpen: „Als de Russen je pakken, zullen ze je dwingen voor de camera te zeggen dat alles wat je hebt gefilmd een leugen is. Al je werk en alles wat je in Marioepol hebt gedaan, zal voor niets zijn geweest”, zo staat in het laatste verslag van AP.

Persfotograaf Maloletka en videojournalist Tsjernov legden onder meer het door de Russen beschoten kinderziekenhuis in Marioepol vast. Vorige week publiceerde NRC een vertaling van hun verslag uit Marioepol dat de journalisten schreven met behulp van AP-collega Lori Hinnant die vanuit Parijs werkt. In de reportage beschreven zij op ingrijpende wijze het leven van de overgebleven inwoners in de belegerde stad.

Lees ook: Lees hier de reportage van de journalisten van AP terug: In Marioepol is de dood overal

Oekraïense president spreekt op 31 maart Nederlands parlement toe

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zal waarschijnlijk op 31 maart om 10.15 uur de Tweede Kamer digitaal toespreken. De Oekraïense ambassadeur Maksym Kononenko kwam met het idee en heeft het voorgelegd aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp, waarop het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer, het Presidium, ermee instemde. Formeel moet ook de Kamer zelf nog akkoord gaan met het verzoek.

Het zal niet de eerste keer zijn dat Zelensky verschijnt voor een buitenlands parlement. Sinds de Russische inval in Oekraïne ruim drie weken geleden gaf hij videotoespraken aan de volksvertegenwoordiging van onder meer Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Israël. Ook werd hij uitgenodigd bij het Europees Parlement.

Onduidelijk is nog wat Zelensky’s boodschap zal zijn aan het Nederlandse parlement. Eerder bedankte hij westerse landen voor hun steun aan Oekraïne, maar riep hij ook op tot ingrijpendere maatregelen.

In beeld: gebombardeerd winkelcentrum in Kiev

‘Monitoring van stralingsniveaus rond kerncentrale Tsjernobyl werkt niet meer’

De stralingsniveaus rond de bezette kerncentrale van Tsjernobyl dreigen te stijgen, onder meer doordat bepaalde stralingsmonitors en bewakingssystemen niet meer zouden werken. Daarvoor waarschuwen het Oekraïense atoomagentschap SNRCU en het staatsbedrijf Energoatom, dat eigenaar is van alle kerncentrales in Oekraïne, maandag op Telegram. „Er zijn geen gegevens over de huidige staat van stralingsvervuiling van de omgeving, waardoor het onmogelijk is om adequaat te reageren als het stralingsniveau dreigt op te lopen”, aldus het bericht van Energoatom.

Het atoomagentschap meldt dat er niet genoeg brandweerlieden meer zijn in de noordelijke regio. Nu het warmer weer wordt, kunnen bosbranden voorkomen in het radioactieve gebied rondom de kerncentrale. Als met radioactief materiaal besmette gebieden branden, zal dat gevolgen hebben voor het stralingsniveau in heel Europa, waarschuwen de autoriteiten.

Kort na de Russische inval in Oekraïne namen de Russische strijdkrachten de centrale van Tsjernobyl over. Het Oekraïense personeel is al die tijd blijven werken in de centrale. Zij konden het terrein weken niet verlaten en werkten non-stop aan het repareren van de stroomtoevoer, die door de Russische overname plat lag. Zondag zijn tientallen werknemers afgelost door andere personeelsleden.

Bijna 3,5 miljoen Oekraïners zijn hun land ontvlucht sinds Russische inval

Sinds de Russische inval op 24 februari, zijn bijna 3,5 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht. Dat meldt de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR maandag. Veruit de meesten van hen gingen naar Polen, waar tot zondag meer dan 2 miljoen mensen de grens met Oekraïne over kwamen. Meer dan een half miljoen mensen gingen naar Roemenië, en meer dan 300.000 naar Moldavië en Hongarije. Eerder schatten de Verenigde Naties dat in totaal zo’n 4 miljoen mensen Oekraïne zouden gaan ontvluchten, als gevolg van de oorlog. Al snel zei de organisatie dat dat aantal naar verwachting naar boven zou moeten worden bijgesteld.

Organisatie gaat 1.250 Oekraïeners per dag bij gastgezinnen plaatsen

Hulporganisatie Takecarebnb zal vanaf volgende week dagelijks zo’n 1.250 Oekraïense vluchtelingen plaatsen in ongeveer 500 Nederlandse gastgezinnen. Dat zegt directeur Robert Zaal tegen persbureau ANP. Vanaf eind deze week zijn volgens Zaal de eerste gezinnen klaar om vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen. Zaal zegt eerst te moeten „kijken of alles goed werkt” en langzaam te beginnen met het plaatsen van Oekraïners. „Er zullen altijd zaken zijn waarvan blijkt dat die handiger kunnen.”

Takecarebnb werd in 2015 opgericht en is een organisatie die Nederlandse gastgezinnen koppelt aan vluchtelingen die onderdak nodig hebben. De organisatie werkt sinds 2018 samen met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, dat de opvang van vluchtelingen en asielzoekers regelt. Sinds de oorlog in Oekraïne werkt Takecarebnb ook samen met het Rode Kruis en het ministerie van Justitie en Veiligheid om Oekraïense vluchtelingen op te vangen en opvanggezinnen te screenen. Mensen die opvang bieden, moeten onder meer een Verklaring Omtrent het Gedrag kunnen tonen.

Oekraïne: Russen vallen buitenwijken Odessa aan

Volgens de Oekraïense lokale autoriteiten heeft Rusland maandagochtend woonhuizen beschoten in een buitenwijk van de zuidelijke havenstad Odessa. Dat schrijft persbureau Reuters. Hoewel er door de aanval een brand ontstond, zijn volgens lokale autoriteiten geen doden gevallen. „Dit zijn appartementencomplexen waar vredelievende mensen wonen”, zei burgemeester van de stad Gennadi Troechanov. Het is de eerste keer dat er sprake is van een aanval op de zuidelijke Oekraïense stad. De uitspraken van de lokale autoriteiten zijn voor NRC niet te verifiëren.

De Oekraïense krijgsmacht deelde maandag ook al een video waarop kleine explosies in het water, aan de kustlijn van de stad, te zien zijn.

Burgemeester Kiev kondigt uitgangsverbod aan tot woensdagochtend

De burgemeester van Kiev, Vitali Klytsjko, heeft een uitgangsverbod afgekondigd in de Oekraïense hoofdstad van maandag 20.00 uur, tot woensdag 07.00 uur (lokale tijd). Dat melden internationale persbureaus maandag. „Ik vraag iedereen om thuis te blijven, of in opvangcentra als het alarm afgaat”, aldus de burgemeester. Winkels, apotheken en benzinestations zijn dinsdag ook niet open.

Dichtbevolkte delen van de hoofdstad zijn in de nacht van zondag op maandag zwaar beschoten. In de centraal geleden wijk Podil werd zondagavond een winkelcentrum gebombardeerd. Het is onbekend hoeveel mensen daarbij zijn omgekomen, lokale autoriteiten hebben het inmiddels over minstens acht doden.

Premier Rutte praat dinsdag met Turkse president Erdogan over Oekraïne

Dinsdag reist premier Mark Rutte (VVD) naar de Turkse stad Ankara, voor een overleg met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het gesprek zal in het teken staan van de oorlog in Oekraïne, schrijft het ministerie van Algemene Zaken, en vindt plaats in aanloop naar een NAVO-top op donderdag. Eerder zei Rutte al dat het belangrijk is dat „landen binnen de NAVO intensief met elkaar in gesprek blijven” en dat „Turkije van groot belang is voor de verdediging van de oostflank”, schrijft persbureau ANP.

Naast Duitsland zouden meer Europese landen intensief contact met Turkije moeten onderhouden, zei Rutte. De Nederlandse relatie met het land is in de afgelopen jaren moeizaam geweest. Afgelopen oktober verklaarde Erdogan ambassadeurs van tien landen, waaronder Nederland, in Turkije tot persona non grata nadat zij hadden opgeroepen tot vrijlating van de zakenman en filantroop Osman Kavala, die in een Turkse gevangenis vastzit.

Kremlin: onderhandelingen nog niet ver genoeg voor ontmoeting tussen Poetin en Zelensky

De onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne zijn nog niet ver genoeg gevorderd voor een ontmoeting tussen de leiders van de twee landen. Dat heeft de woordvoerder van het Kremlin Dmitri Peskov maandag gezegd, zo melden internationale persbureaus. Russische en Oekraïense afgevaardigden praten vandaag per videoverbinding verder over de oorlog.

Volgens Peskov hebben de gesprekken tot nu toe nog geen grote doorbraken opgeleverd. Als het aan het Kremlin ligt, moeten de onderhandelingen nog tot aanzienlijke voortuitgang leiden, wil een ontmoeting tussen de Russische president Vladimir Poetin en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky op het programma staan.

„Als we willen spreken van een ontmoeting tussen de twee presidenten, moet er huiswerk worden gedaan”, zei Peskov. „Er moeten besprekingen worden gehouden en er moet overeenstemming worden bereikt over de resultaten. Er is tot nu toe geen significante vooruitgang geboekt.” Eerder deze maand zei Poetin nog dat hij een ontmoeting met Zelensky „niet zou afwijzen”.

Over de inhoud en een mogelijk resultaat van de onderhandelingen van de afgelopen weken is weinig bekend. Vorige week stelden zowel Oekraïense als Russische autoriteiten vooruitgang te zien in de gesprekken: volgens de Russische afgevaardigde Leonid Sloetski zou „het tekenen van documenten” nabij zijn. Ook de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov stelde zich voorzichtig hoopvol op en zei dat een neutrale status voor Oekraïne besproken werd. Zelensky zei later in de week de Russen „realistischer” te vinden in de gesprekken, maar ook dat de onderhandelingen „zeer ingewikkeld” zijn.

In beeld: aanhoudende raketaanvallen op Kiev en Charkov

‘Kiev blijft hoofddoel van Russische strijdkrachten’

Kiev blijft het militaire hoofddoel van de Russische strijdkrachten, „ondanks een aanhoudend gebrek aan vooruitgang”. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie maandag op basis van inlichtingen. Rusland zal de komende weken „waarschijnlijk pogingen doen om de stad te omsingelen”. Of de informatie klopt is niet te controleren - de Britten voeren geen bewijsmateriaal aan.

De Russische strijdkrachten die Kiev vanuit het noordoosten en noordwesten naderen, zijn volgens de Britten tot stilstand gekomen. De meeste Russische militairen bevinden zich nu op meer dan 25 kilometer van het centrum van de hoofdstad.

Ten noorden van Kiev wordt nog altijd zwaar gevochten. In de nacht van zondag op maandag was er een grote explosie bij een winkelcentrum. Hoeveel slachtoffers daarbij vielen, is nog lastig vast te stellen: volgens de lokale autoriteiten zijn zeker vier mensen omgekomen, persbureau AP meldde maandagochtend zeker zes doden. Volgens burgemeester Vitali Klytsjko zijn door de beschietingen ook meerdere wooncomplexen getroffen. Op nieuwsbeelden is te zien dat gebouwen zijn ingestort. Slachtoffers werden vannacht door reddingswerkers onder het puin vandaan gehaald.

Zondag meldde de Britse inlichtingendienst dat de Russische blokkade van de Oekraïense kust de toegang tot noodzakelijke goederen moeilijker maakt. Daardoor zal de humanitaire situatie waarschijnlijk verslechteren. Ook proberen Russische strijdkrachten nog altijd de stad Mykolajiv te omsingelen, in een poging de stad Odessa te bereiken. Volgens het Britse ministerie hebben de Russen daarmee in de afgelopen week weinig voortgang geboekt.

Oekraïne: evacuaties voor acht steden afgesproken, maar niet voor Marioepol

De Oekraïense autoriteiten zeggen afspraken te hebben gemaakt met Russische militairen om maandagochtend burgers uit acht plaatsen te evacueren. Maar er zouden geen evacuatieroutes zijn afgesproken voor Marioepol, de zuidelijke havenstad die al weken belegerd wordt en waar de humanitaire situatie schrijnend is. Dat heeft de Oekraïense vicepremier Iryna Veresjtsjoek in een video bekendgemaakt, melden internationale persbureaus.

Volgens Veresjtsjoek zijn onderhandelingen om humanitaire hulp en goederen Marioepol in te krijgen, ook mislukt. Voor welke steden wel afspraken zijn gemaakt, is niet duidelijk. Rusland heeft nog niets bekendgemaakt over de humanitaire corridors van maandag. De beweringen van de vicepremier zijn voor NRC niet te verifiëren.

De afgelopen weken werden meermaals afspraken gemaakt en pogingen ondernomen om burgers te evacueren uit verschillende door Russische militairen omsingelde of belegerde steden. Maar in Marioepol, dat voor de oorlog ruim 450.000 inwoners telde, mislukten de evacuaties meermaals. De bevolking zit er in de kou, kan geen contact leggen met de buitenwereld en heeft nauwelijks meer toegang tot elektriciteit en water. Voedsel en medicijnen kunnen niet meer aangevoerd worden. Precieze cijfers over het aantal doden, gewonden en mensen die in de stad gevangen zitten, ontbreken.

Lees ook: In Marioepol is de dood overal

‘Ammoniaklek bij chemische fabriek nabij Soemy na Russische aanval’

Een chemische fabriek nabij de Noordoost-Oekraïense stad Soemy lekt maandagochtend ammoniak na een Russische aanval op de locatie, zo heeft gouverneur Dmytro Zjyvytsky van de regio bekendgemaakt. Er zouden geen slachtoffers zijn gevallen bij de aanval of het lek. Deze informatie is voor NRC niet te verifiëren.

Als gevolg van het lek zou de ammoniak in een straal van tweeënhalve kilometer rond de fabriek verspreid zijn. Hoewel blootstelling aan de stof schadelijk kan zijn, loopt de bevolking van Soemy geen gevaar omdat de wind niet in de richting van de stad waait, aldus Zjyvytsky. Volgens de gouverneur werken hulpdiensten momenteel aan het dichten van het lek. In en rond de stad Soemy, die nabij de Russische grens ligt en voor de oorlog ruim 260.000 inwoners telde, wordt al sinds de Russische inval gevochten.

Overzicht: Oekraïne verwerpt Russisch ultimatum Marioepol en Biden deze week naar Polen

Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen van zondagavond en de nacht van zondag op maandag:

• Oekraïne verwerpt het Russische ultimatum om zich over te geven in de zwaar belegerde havenstad Marioepol. Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek kan er „op geen enkele manier gesproken worden over een overgave en het neerleggen van de wapens.” Rusland riep het Oekraïense leger zondagavond op om zich over te geven in Marioepol en had Oekraïne tot 3 uur vannacht Nederlandse tijd de tijd gegeven om te reageren.
• Burgemeester Vitali Klytsjko van Kiev meldt dat zijn stad zondagavond laat is beschoten. Daarbij zijn woningen en een winkelcentrum getroffen en minstens vier doden gevallen, zo laat hij weten via Telegram.
• De Amerikaanse president Joe Biden gaat vrijdag naar Polen voor een gesprek met zijn Poolse collega Andrzej Duda over de oorlog in Oekraïne, meldt persbureau Reuters. Polen vangt zo’n twee miljoen vluchtelingen op uit buurland Oekraïne. Premier Mark Rutte gaat deze maandag naar Polen en Litouwen. Het Witte Huis ontkrachtte zondag geruchten dat Biden naar Oekraïne af zal reizen om daar president Volodymyr Zelensky een hart onder de riem te steken.
• Het Saoedische staatsoliebedrijf Saudi Aramco is van plan om de komende vijf jaar aanzienlijk meer olie te gaan produceren. Dat blijkt uit de jaarcijfers die het bedrijf zondag bekendmaakte. Onder meer Europa en de Verenigde Staten willen minder afhankelijk zijn van Russische leveringen, dus de beslissing van Aramco zal naar verwachting met open armen ontvangen worden in het Westen.

Oekraïense vicepremier verwerpt Russisch ultimatum voor overgave van Marioepol

Oekraïne verwerpt het Russische ultimatum om zich over te geven in de zwaar belegerde havenstad Marioepol. Vicepremier Irina Veresjtsjoek laat aan de online krant Ukrainska Pravda weten dat er „geen sprake” kan zijn van een overgave.

„Er kan op geen enkele manier gesproken worden over een overgave en het neerleggen van de wapens”, zo zegt Veresjtsjoek. „We hebben Rusland daar al over geïnformeerd en in plaats van tijd te verspillen aan het schrijven van acht pagina’s aan brieven kunnen ze beter een corridor openen.”

Zondagavond had Rusland het Oekraïense leger in Marioepol opgeroepen de wapens neer te leggen. Volgens kolonel-generaal Michail Mizintsev van het ministerie van Defensie voltrekt zich een „vreselijke humanitaire ramp” in de in het zuiden van Oekraïne gelegen stad. Moskou stelde in een brief van acht pagina’s dat wie de wapens neerlegt „gegarandeerd veilig” de stad kan verlaten. Oekraïne had tot 3 uur vannacht (Nederlandse tijd) de tijd gekregen om te reageren op het voorstel.

Er wordt al sinds het begin van de Russische invasie fel gevochten om Marioepol. Zondag konden volgens Veresjtsjoek bijna vierduizend mensen uit de stad worden geëvacueerd, zo meldt persbureau Reuters.

Correctie (20 maart 2022): In een eerdere versie van deze update stond op basis van een opgave van persbureau ANP kortstondig dat er zondag ruim zevenduizend mensen uit Marioepol zijn geëvacueerd, maar dat zijn er volgens vicepremier Veresjtsjoek bijna vierduizend. Dat is hierboven aangepast.

Nederlandse bedrijven exporteerden vorig jaar voor ruim 5 miljard euro naar Rusland

Ruim drieduizend Nederlandse bedrijven exporteerden vorig jaar voor meer dan 5 miljard euro aan goederen en diensten naar Rusland. Tweeduizend bedrijven importeerden goederen uit Rusland. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag heeft gepubliceerd.

De belangrijkste bedrijfstakken die naar Rusland exporteren zijn de groothandel en handelsbemiddeling, vervoer en de chemische industrie. Ten opzichte van handel met de rest van de wereld drijven relatief veel grote bedrijven handel met Rusland. Voor de export gaat het om bijna 85 procent, voor de import om ruim 90 procent. Vanwege de Russische invasie in Oekraïne heeft de Europese Unie de handel met Rusland ingeperkt met sancties.

Het is moeilijk om te voorspellen wat de invloed van de sancties op de Nederlandse economie precies is, zegt Natascha Wagner, hoogleraar Internationale Economie aan de Radboud Universiteit. Toch denkt ze niet dat de economie er zwaar onder zal lijden. „Voor individuele bedrijven kunnen de sancties zeker pijn doen, maar de vijf miljard euro van Rusland is maar een klein deel van de totale Nederlandse export. Bovendien kunnen schokken van buitenaf ook zorgen voor positieve verandering in de economie, zoals innovatie.”

Volgens het CBS is bijna 5 procent van de bedrijven die exporteren naar Nederland voor meer dan de helft van zijn handelswaarde afhankelijk van Rusland. „Voor hen zijn de sancties een grote bummer”, zegt Wagner. „We moeten zeker kijken hoe zij ervoor staan, en of ze steun nodig hebben.”

Wagner verwacht dat met name technologiebedrijven makkelijk nieuwe klanten zullen vinden. „De computerindustrie had juist te maken met een te grote vraag.” Ze denkt dat de bloemensector, volgens het CBS een grote exporteur naar Rusland, het juist lastig krijgt. „Als die meer naar andere landen gaat exporteren, daalt daar de prijs vanzelf. Maar onderschat de kracht van een sterke economie om klappen op te vangen niet.”

Welkom in dit blog

In dit blog doet de NRC-redactie maandag verslag van het belangrijkste nieuws rond de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het blog van zondag terug