Nederland, roep een Derde Haagse Vredes-conferentie bijeen

Op 24 februari beval de Russische president Vladimir Poetin de invasie van de soevereine staat Oekraïne door Russische troepen. De oorlogstaferelen spelen zich af voor de ogen van de wereld, gevoed door filmpjes gedeeld via social media en glasheldere satellietbeelden.

De invasie roept herinneringen op aan de oorlogen die het Europese continent teisterden in de voorgaande twee eeuwen.

Veel Nederlanders voelen zich machteloos en vragen zich af wat de Nederlandse regering kan doen in deze situatie behalve steunbetuigingen aan het Oekraïense volk en het afkondigen van sanctie-maatregelen in Europees verband. De Verenigde Naties staan machteloos vanwege het Russische veto-recht in de Veiligheidsraad.

Als gastland van het Permanente Hof van Arbitrage en het Internationaal Gerechtshof van de Verenigde Naties, beiden gezeteld in het Vredespaleis in Den Haag, zou Nederland met een beroep op de geschiedenis het voortouw moeten nemen bij het organiseren van een nieuwe Haagse Vredesconferentie om een vreedzaam einde te maken aan het conflict in Oekraïne.

Oorlogen voorkomen

Het Vredespaleis is aan het begin van de vorige eeuw gebouwd als zetel van het Permanente Hof van Arbitrage, een instituut opgericht onder het Haagse Verdrag inzake Vreedzame Beslechting van Internationale Geschillen van 1899. Dat verdrag was erop gericht om toekomstige Europese oorlogen te voorkomen. Het verdrag kwam voort uit de Eerste Haagse Vredesconferentie, een op vrede en ontwapening gerichte bijeenkomst waarbij de Russische tsaar Nicolaas II een cruciale rol speelde door landen uit te nodigen om elkaar in Den Haag, gelegen in toenmalig neutraal Nederland, te ontmoeten. Die conferentie startte op 18 mei 1899, de verjaardag van de tsaar.

Nederland is méér dan één van de leden van de Europese Unie en de NAVO

President Poetin deelt zijn geboorteplaats Sint-Petersburg met tsaar Nicolaas II en hij zou een voorbeeld moeten nemen aan zijn illustere voorganger bij het instemmen met een nieuwe Haagse Vredesconferentie om het conflict in Oekraïne op vreedzame wijze te beslechten. Tsaar Nicolaas II koos namens Rusland voor vrede, en vreedzame geschillenbeslechting, in plaats van oorlog en geweld aan het einde van de negentiende eeuw en president Poetin zou moeten worden aangespoord om dit voorbeeld ruim honderd jaar later te volgen. Rusland heeft daartoe verplichtingen onder het VN-Handvest en het verdrag van 1899.

Het huidige conflict in Oekraïne biedt een uitgelezen kans voor Nederland om een actieve rol te spelen bij de vreedzame oplossing van dat conflict door een openbare uitnodiging uit te vaardigen voor een Derde Haagse Vredesconferentie gehouden in het Vredespaleis in Den Haag, de „zetel van het internationaal recht”. Nederland is het aan zijn stand verplicht om zich openlijk sterk te maken voor vreedzame beslechting van tussen-statelijke geschillen op basis van internationaal recht. Nederland is méér dan één van de leden van de Europese Unie en de NAVO.

Lees ook: Een neutraal en marginaal land

Blauwdruk

De Nederlandse regering zou de uitnodiging voor een nieuwe Haagse Vredesconferentie, de eerste sinds 1907, vergezeld moeten laten gaan van een blauwdruk van de sessies en onderwerpen van zo’n internationale bijeenkomst in het Vredespaleis. Op die manier kan Nederland het voortouw nemen bij een multilaterale oplossing van het conflict in Oekraïne gericht op het voorkomen van een humanitaire crisis en een Derde Wereldoorlog in Europa.

De twee Haagse Vredesconferenties van 1899 en 1907 hebben de twee Wereldoorlogen niet kunnen voorkomen, maar dat zou Nederland juist moeten inspireren om op korte termijn een Derde Haagse Vredesconferentie te organiseren en de impasse in de VN-Veiligheidsraad te doorbreken. Er wordt vaak in negatieve zin gezegd „de geschiedenis herhaalt zich”, maar in dit geval zou de geschiedenis de Nederlandse regering moeten aansporen om zich bereid te verklaren om als gastheer op te treden voor een nieuwe vredesconferentie in het Haagse Vredespaleis. Zoals de dagelijkse beelden aangeven, er is geen tijd te verliezen.