Rusland zet Facebook op zwart vanwege ’discriminatie’

Dit blog is gesloten

In dit blog volgde de redactie van NRC op vrijdag 4 maart de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne.

Volg voor het laatste nieuws het blog van zaterdag 5 maart.

Zeldzaam pro-Poetinprotest met duizenden deelnemers in Servië

Duizenden Serviërs zijn vrijdag in Belgrado de straten opgegaan om steun te betuigen aan de Russische president Vladimir Poetin. Dat meldt persbureau Reuters. Op beelden is te zien dat de demonstranten Russische vlaggen en foto’s van Poetin met zich meedragen.

Het is een van de weinige openlijke steunbetuigingen voor Rusland, na diens invasie in Oekraïne. Servië heeft inval wel veroordeeld bij de VN Veiligheidsraad vorige week, maar weigert sancties in te stellen. De Servische president Aleksander Vucic wees de afgelopen dagen op de goede band die het land heeft met Rusland. Zo steunt Rusland Servië al jarenlang door te weigeren Kosovo als onafhankelijke staat te erkennen.

Burgemeester: Marioepol heeft bijna geen eten meer

De burgemeester van de Oekraïense havenstad Marioepol heeft om militaire hulp en een humanitaire luchtbrug gevraagd. Volgens Vadym Bojtsjenko heeft de stad, met circa 430.000 inwoners, geen water en elektriciteit meer en is het eten ook bijna op. Dat meldt persbureau Reuters. De stad is sinds donderdag omsingeld door Russische militairen en er zijn nog steeds hevige gevechten gaande.

Lees ook: ‘In Marioepol zijn we klaar om te doden en te sterven’

Met de luchtbrug wil Bojtsjenko inwoners evacueren. „We worden gewoon verwoest”, zei hij op televisie, waarbij hij willekeurige beschietingen op woonwijken en ziekenhuizen benoemde. „Ze willen Marioepoel en de inwoners van de aardbodem vegen.”

Oekraïense militairen houden voorlopig nog stand tegen de Russische strijdkrachten, maar hebben volgens een woordvoerder van het leger wel versterking nodig, willen ze dat volhouden.

Merendeel VN Veiligheidsraad veroordeelt Russische aanval op kerncentrale

Het merendeel van de leden van de VN Veiligheidsraad veroordeelt de aanval van het Russische leger op de kerncentrale in Zaporizja, meldt persbureau Reuters. De Veiligheidsraad was in een spoedzitting bijeengekomen vanwege de aanval op de grootste kerncentrale van Europa. Volgens Linda Thomas-Greenfield, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, is de wereld ontsnapt aan „een nucleaire catastrofe”.

„Door de aanval van Rusland gisteravond is Europa’s grootste kerncentrale in groot gevaar gebracht. Het was ongelooflijk roekeloos en gevaarlijk”, zei ze. Ook landen als het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk veroordeelden de aanval in de scherpste bewoordingen. De Amerikaanse ambassade in Oekraïne noemde de aanval eerder op vrijdag „een oorlogsmisdaad”.

De Oekraïense ambassadeur bij de VN riep Russische troepen op te stoppen met de aanhoudende beschietingen in het gebied en de duizenden omwonenden van de kerncentrale de kans te geven te evacueren. De Russische ambassadeur bij de VN noemde het spoedberaad een nieuwe poging van de Oekraïense autoriteiten om „kunstmatige hysterie” te creëren. „Op dit moment worden de kerncentrale van Zaporizja en het aangrenzende grondgebied door Russische troepen bewaakt,” zei hij.

Hoekstra: blokkeren van Rotterdamse haven voor Russische schepen bespreekbaar

Minister Wopke Hoekstra (CDA, Buitenlandse Zaken) zegt dat het „niet onbespreekbaar” is om Russische schepen de toegang tot de haven Rotterdam te verbieden, als andere havens zoals Antwerpen en Hamburg dat ook doen. Dat heeft de minister gezegd na een spoedberaad van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken vrijdag in Brussel, meldt persbureau ANP.

„Wij hebben aangegeven dat geen enkel onderdeel van de sancties buiten haken geplaatst wordt”, zei Hoekstra volgens ANP. Nederland is dan ook bereid om ernaar te kijken, volgens de minister. „Maar het is essentieel dat je daar in gezamenlijkheid in optrekt.”

De discussie over het blokkeren van havens voor Russische schepen loopt al langer. Ook tijdens het spoedberaad vrijdag is de kwestie besproken. Er zal in de komende dagen verder over gesproken worden. Eerder besloten het Verenigd Koninkrijk en Canada al om Russische schepen uit hun havens te bannen.

Rusland zet Facebook op zwart vanwege ’discriminatie’

De Russische toezichthouder voor media Roskomnadzor heeft besloten Facebook te blokkeren in Rusland. De site wordt op zwart gezet als reactie op het beleid van het sociale netwerk, waarbij Russische staatsmedia werden geweerd. Roskomnadzor noemt deze beperkingen in een verklaring „discriminatie van Russische media en informatiebronnen”.

In een reactie zegt Nick Clegg, woordvoerder bij Facebooks moederbedrijf Meta, dat „miljoenen gewone Russen zich afgesneden zullen voelen van betrouwbare informatie, verstoken blijven van hun dagelijkse manieren om contact te leggen met familie en vrienden”. Hij zei dat Facebook alles in het werk blijft stellen „om onze diensten te herstellen, zodat ze beschikbaar blijven voor mensen om zich veilig te uiten en zich te organiseren voor actie”.

Volgens Radio Free Europe zijn ook de Russische sites van de BBC en Deutsche Welle geblokkeerd, net als Twitter en de app stores van Apple en Google. Eerder op vrijdag nam het lagerhuis in Rusland al een wet aan waarmee kritische berichtgeving over de oorlog in Oekraïne aan banden wordt gelegd. Nationale en internationale media besloten daarop hun activiteiten aan te passen of te staken.

Zes doden bij luchtaanval net buiten Kiev

Zeker zes mensen zijn om het leven gekomen bij een luchtaanval op het dorp Markhalivka, vlak buiten Kiev. Dat heeft de politie van Oekraïne vrijdag bekendgemaakt. Onder de doden zou een kind zijn.

Twee andere kinderen en twee volwassenen zijn naar het ziekenhuis gebracht, het is niet bekend hoe zwaar hun verwondingen zijn. Bij het bombardement zijn twee huizen verwoest en negen andere beschadigd, meldt de politie.

Buitenlandse Zaken geeft negatief reisadvies voor Wit-Rusland

Het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert om niet meer naar Wit-Rusland af te reizen. Vrijdag paste het ministerie het reisadvies voor Wit-Rusland aan van oranje naar rood. „Wat uw situatie ook is: ga er niet naartoe.” Mensen die toch in Wit-Rusland zijn, worden opgeroepen om te vertrekken. „Gaat u toch naar deze rode gebieden? Dan is dit uw eigen verantwoordelijkheid. Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan u niet of waarschijnlijk niet helpen als u in de problemen komt.”

Ook voegde het ministerie extra waarschuwingen toe voor mensen die naar Rusland willen reizen. „De situatie in Rusland wordt met de dag onzekerder”, schrijft Buitenlandse Zaken. Het is in Rusland niet altijd mogelijk om toegang tot het internationale betalingsverkeer te krijgen, waardoor de beschikbaarheid van medische voorzieningen niet is gegarandeerd. Bovendien kan er niet langer direct tussen Rusland en de EU worden gevlogen. Het reisadvies voor Rusland blijft oranje, wat inhoudt dat mensen wordt geadviseerd er alleen naartoe te gaan als het strikt noodzakelijk is.

Booking.com staakt activiteiten in Rusland, Heineken stopt export bier

De hotelsite Booking.com staakt per direct alle activiteiten in Rusland en Wit-Rusland. Dat schrijft het bedrijf in een verklaring aan het personeel. Booking.com, dat een kantoor in Moskou heeft, zegt „diep bezorgd over de verwoestende oorlog” te zijn.

„Deze crisis wordt met de dag erger, net als de complexiteit van zakendoen in Rusland”, aldus het bedrijf. „Als gevolg van deze toenemende complexiteit, waaronder de aanzienlijke beperkingen ontstaan door de sancties van een aantal landen, schorten we alle diensten in Rusland en Wit-Rusland op.”

Heineken legt export naar Rusland stil
Ook Heineken neemt maatregelen vanwege de oorlog in Oekraïne. Een woordvoerder bevestigt aan NRC dat de export van bier naar Rusland wordt stopgezet, evenals nieuwe investeringen in het land. De lokale productie van bier voor de Russische markt gaat voorlopig wel door.

„We zijn geschokt en bedroefd om te zien hoe de tragedie in Oekraïne zich ontvouwt. Ons hart gaat uit naar alle getroffen mensen”, schrijft Heineken in een verklaring. „We staan achter de leiders van de G7 en beschouwen de grootschalige militaire actie van Rusland als een invasie en een niet-uitgelokte en volledig ongerechtvaardigde aanval. We sluiten ons aan bij landen over de hele wereld die deze onnodige daad van agressie terecht hebben veroordeeld.”

Heineken is de op twee na grootste brouwerij in Rusland, met 1.800 werknemers. Naast de genomen maatregelen maakt de bierbrouwer ook bekend lokale NGO’s te steunen met bedrag van één miljoen euro voor humanitaire hulp.

Met medewerking van Stijn Bronzwaer en Sjoerd Klumpenaar

Lees ook:Voor westerse bedrijven is de oorlog van Poetin een morele test

Novaja Gazeta haalt verslaggeving over oorlog Oekraïne van site

De Russische krant Novaja Gazeta haalt alle verslaggeving over de oorlog in Oekraïne van de website. Dat heeft het medium vrijdag bekendgemaakt. Novaja Gazeta ziet zich genoodzaakt de drastische stap te nemen nadat het Russische lagerhuis vrijdag een wet aannam waarmee kritische verslaggeving over de oorlog kan leiden tot boetes en celstraffen tot vijftien jaar.

„De militaire censuur in Rusland is verschoven naar de dreiging van strafrechtelijke vervolging van zowel journalisten als burgers die informatie over vijandelijkheden verspreiden die afwijkt van de persberichten van het ministerie van Defensie”, schrijft de krant in een verklaring. „Daarom verwijderen wij materiaal over dit onderwerp.” Novaja Gazeta zegt wel te blijven berichten over de economische crisis en de vervolging van dissidenten in het land.

Novaja Gazeta was een van de laatste onafhankelijke media in Rusland. Dmitri Moeratov, oprichter van de krant, won vorig jaar de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inzet voor vrijheid van meningsuiting. De afgelopen dagen sloten verschillende televisie- en radiozenders al de deuren vanwege de toegenomen repressie tegen vrije pers. Op vrijdag maakte NOS-correspondent Iris de Graaf bekend uit Moskou te vertrekken en meldde de BBC zijn journalistieke activiteiten in Rusland te staken vanwege de nieuwe wet.

Von der Leyen: meer sancties als Poetin zijn oorlog niet staakt

Het Westen gaat „extra hevige” maatregelen tegen Rusland afkondigen als Poetin zijn oorlog niet staakt. Dat heeft voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen vrijdag gezegd, tijdens een persconferentie met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken. Extra sancties zijn volgens Von der Leyen een kwestie van tijd, omdat „dit conflict verre van voorbij is”.

Von der Leyen stelde „zeer bezorgd” te zijn over de „humanitaire catastrofe” in Oekraïne. Wat zich daar afspeelt is volgens de EC-voorzitter „sinds de donkerste dagen van de vorige eeuw” niet voorgekomen. Daar voegde Blinken aan toe dat de Russische aggressie niet onbestraft mag blijven. „Als we Poetin onze basisprincipes laten omverwerpen, dan openen we de doos van Pandora in de hele wereld. Dan zijn we onze vrede en zekerheid kwijt.”

Europese beurzen sluiten met forse verliezen

De AEX-index in Amsterdam is vrijdag op 671 punten gesloten, een daling van bijna 4,8 procent. Het is voor het eerst sinds 19 mei 2021 dat de index onder de 700 punten eindigde. ING was met een verlies van bijna tien procent een van de grootste dalers, mogelijk veroorzaakt door berichten over uitstaande miljardenleningen aan Russische klanten en de effecten van Europese sancties op de Russische tak van ING.

Elders in Europa verloren aandelenbeurzen ook fors. In Frankfurt, Londen en Parijs werden eveneens verliezen tot vijf procent geleden. Reden voor de verliezen zijn de toegenomen zorgen van beleggers over het oorlogsgeweld in Oekraïne, met name de aanval van het Russische leger op de kerncentrale van Zaporizja. Beleggers zouden na berichten over een brand bij dit complex massaal aandelen hebben gedumpt.

BBC legt alle journalistieke activiteiten in Rusland stil

De BBC legt de journalistieke activiteiten in Rusland voor onbepaalde tijd stil. Dat heeft de nieuwszender vrijdag bekendgemaakt op de eigen site.

Het Russische lagerhuis keurde vrijdagochtend een wet goed die gevangenisstraffen tot vijftien jaar toestaat voor het verspreiden van ‘nepnieuws’. Volgens de directeur-generaal van de BBC, Tim Davie, stelt deze wetgeving het proces van onafhankelijke journalistiek strafbaar. „De veiligheid van ons personeel staat voorop en we zijn niet bereid om hen bloot te stellen aan het risico van strafrechtelijke vervolging, alleen maar omdat ze hun werk doen,” zegt hij.

BBC-journalisten in Rusland zullen dus geen reportages maken of interviews houden. De BBC blijft zich volgens Davie wel inzetten om informatie beschikbaar te maken, ook voor de miljoenen Russen die de nieuwsvoorzieningen gebruiken. „Onze Russische versie van BBC News zal van buiten Rusland door blijven draaien. Onze journalisten in Oekraïne en over de hele wereld zullen verslag blijven doen over de oorlog in Oekraïne.”

Correctie (4 maart 2022): In een eerdere versie van dit artikel stond dat journalisten van de BBC zouden worden teruggehaald uit Rusland. Dat is niet correct en hierboven aangepast.

Dit weekend derde gesprek tussen Oekraïne en Rusland

Rusland en Oekraïne gaan komend weekend voor de derde keer met elkaar om de tafel. Dat heeft president Vladimir Poetin vrijdag tijdens een telefoongesprek met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz gezegd, staat in een persverklaring van de Duitse overheid. Ook het Russische staatspersbureau Interfax maakt melding van de afspraak.

Poetin zei volgens Interfax dat Rusland „open staat” voor een gesprek met de Oekraïners, maar dan wel „als alle Russische eisen worden ingewilligd”. Het gaat dan om een „neutrale en non-nucleaire status” voor Oekraïne, een „demilitarisering” van het land, de „denazificatie” van de regering waar Poetin het al langer over heeft, erkenning dat de Krim bij Rusland hoort en soevereiniteit van de rebellenrepublieken Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne.

Donderdag vond in Wit-Rusland een tweede gesprek tussen een Russische en een Oekraïense delegatie plaats. Toen kwamen de partijen volgens een Oekraïense onderhandelaar tot een overeenkomst over vluchtroutes voor burgers in gebieden waar de gevechten het hevigst zijn.

‘Chinese sportzender schrapt wedstrijden Premier League wegens steunbetuigingen Oekraïne’

Op de Chinese televisie is komend weekend geen Premier League-voetbal te zien wegens geplande steunbetuigingen aan Oekraïne rondom die wedstrijden. Dat heeft de Chinese rechtenhouder medegedeeld aan de Engelse voetbalcompetitie, meldt de BBC. Aanvoerders van de Engelse clubs dragen tijdens hun wedstrijden bijvoorbeeld blauw-gele aanvoerdersbanden.

In tegenstelling tot de meeste landen, blijft een Chinese veroordeling van Russisch handelen vooralsnog uit. Chinese staatsmedia spreken ook niet van een oorlog of invasie in Oekraïne. Wel zei de Chinese VN-ambassadeur vorige week „diep bezorgd” te zijn over de situatie in Oekraïne.

Microsoft stopt verkoop producten en diensten in Rusland

Techbedrijf Microsoft heeft vrijdag aangekondigd te stoppen met de verkoop van zijn producten en diensten in Rusland. Dat doet het bedrijf „in overeenstemming met ingevoerde sancties” tegen het land. Microsoft schrijft de „ongerechtvaardigde, niet-uitgelokte en onwettige invasie door Rusland” in Oekraïne te veroordelen.

Microsoft zegt Oekraïne sinds de Russische inval te hebben bijgestaan in het waarborgen van de cyberveiligheid, en het afwenden van cyberaanvallen – „recentelijk nog een aanval op een Oekraïense omroep”. Het bedrijf zegt dat Rusland „destructieve of verstorende” acties uitvoerde tegen meer dan twintig Oekraïense overheidssites, IT-bedrijven en bedrijven in de financiële sector. Ook sites van burgers zouden door Rusland aangevallen zijn.

Dinsdag kondigde ook techbedrijf Apple al aan te stoppen met het verkopen van zijn producten in Rusland. Eerder deze vrijdag meldde Google te stoppen met het verkopen van advertenties bij zoekopdrachten en op YouTube, en aan derde partijen in Rusland.

EU staakt onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s met Rusland en Wit-Rusland

De EU zet onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s met Rusland en Wit-Rusland stop. Dat heeft de Europese Commissie vrijdag bekendgemaakt. Lopende projecten houden op, en er worden geen nieuwe meer opgestart. „Europese samenwerking op het gebied van wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd op respect voor de vrijheden en rechten waaruit uitblinkers en innovatie voortkomen”, aldus de Deense Eurocommissaris Margrethe Vestager. „De afschuwelijke militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne is een aanval op diezelfde waarden.”

Het gaat om onderzoekssamenwerkingen met in totaal 78 Russische organisaties. Circa dertig kwamen ook in aanmerking voor Europese subsidie, ter waarde van in totaal 12,6 miljoen euro. Daarnaast staakt de Commissie een hele reeks ontwikkelingsprojecten, die draaien om de economische en sociale ontwikkelingen in grensgebieden van de EU. Voor de Russische programma’s in deze categorie had Brussel 178 miljoen euro vrijgemaakt, voor de Wit-Russische 257 miljoen euro.

VN: 331 burgers omgekomen bij oorlog in Oekraïne

De oorlog in Oekraïne heeft tot dusver aan 331 inwoners van Oekraïne het leven gekost. Dat meldt persbureau Reuters op basis van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. Het gaat om bevestigde gevallen, geteld tot donderdagnacht. Het daadwerkelijke aantal ligt daarom naar alle waarschijnlijkheid een stuk hoger.

Negentien van de dodelijke slachtoffers zijn kinderen, melden de VN. Daarnaast zijn er tot dusver 675 inwoners van Oekraïne gewond geraakt. Het merendeel van de slachtoffers werd gedood of raakte gewond bij beschietingen door zware artillerie of bij luchtaanvallen.

Een dag eerder lag het aantal omgekomen burgers nog op 249. Op donderdag vonden er in Oekraïne zware luchtaanvallen op burgerdoelen plaats, zoals op een woonwijk in de stad Tsjernihiv. Daarbij kwamen zeker 33 mensen om het leven.

NOS-correspondent verlaat Rusland vanwege ‘onzekere werkomstandigheden’

De NOS-correspondent in Rusland Iris de Graaf gaat haar werk tijdelijk vanuit Nederland uitvoeren vanwege „onzekere werkomstandigheden” in het land. Dat schrijft ze vrijdag in een bericht op Twitter. De Graaf verwijst bij haar bericht naar een nieuwe wet die het ook voor buitenlandse journalisten strafbaar maakt ‘nepnieuws’ over de oorlog in Oekraïne te verspreiden. Ze schrijft dat ze hoopt „zo snel mogelijk weer terug te keren naar Moskou om daar weer ter plekke verslag te kunnen doen”.

Vrijdagochtend heeft het Russische lagerhuis een wet aangenomen die het mogelijk maakt Russische burgers, en ook journalisten, gevangenisstraffen van maximaal vijftien jaar op te leggen voor kritische berichtgeving over de Russische invasie van Oekraïne. Ook kunnen zij een boete van 1,5 miljoen roebel (12.600 euro) krijgen.

In een reactie bevestigt een woordvoerder van de NOS dat De Graaf op dit moment in Nederland is, en de situatie in Rusland verslaat vanuit Hilversum. „We vinden het verstandig om de situatie in Rusland, waar het voor journalisten steeds moeilijker wordt om te werken, even vanuit hier aan te zien.”

700 miljoen aan Russische ING-leningen bevroren door sancties

Van alle uitstaande Russische leningen bij ING wordt zo’n 700 miljoen euro bevroren door sancties tegen „Russische instanties en personen”, schrijft ING vrijdag in een verklaring. Het gaat om een deel van de 5,3 miljard euro die in Rusland gevestigde bedrijven en Russische personen aan leningen bij ING hebben uitstaan. Het gaat vooral om bedrijven in de metaal-, transport-, en energiesector.

Zo’n 0,9 procent van alle ING-leningen is Russisch. Een woordvoerder van de bank bevestigt dan ook dat het bevriezen van de 700 miljoen euro als gevolg van de sancties, de bank niet in de problemen zal brengen. Van het uitsluiten van een aantal grote Russische banken van het internationale betalingssysteem Swift zal de bank ook weinig merken, staat in de verklaring. ING benadrukt dat er al sinds 2014 met economische sancties tegen Russische personen gewerkt wordt, die de Europese Unie destijds oplegde.

Stoltenberg: NAVO stelt geen no-fly-zone boven Oekraïne in

De NAVO zal geen no-fly-zone boven Oekraïne bewerkstelligen of troepen naar het land sturen. Dat heeft de secretaris-generaal van het bondgenootschap Jens Stoltenberg vrijdagmiddag gezegd tijdens een persconferentie. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky verzocht de NAVO eerder deze week een no-fly-zone in te stellen boven het land. Dat zou neerkomen op het inzetten van vliegtuigen om die van Rusland te weren, wat een directe inmenging van de NAVO en daarmee een escalatie van het conflict zou betekenen.

„De bondgenoten zijn het erover eens dat we geen NAVO-vliegtuigen in het Oekraïense luchtruim of NAVO-troepen op het grondgebied van Oekraïne mogen hebben”, zei Stoltenberg. „We hebben als NAVO-bondgenoten de verantwoordelijkheid om te voorkomen dat deze oorlog buiten Oekraïne escaleert, want dat zou nog gevaarlijker en verwoestender zijn en nog meer menselijk lijden veroorzaken.”

De afgelopen dagen heeft de NAVO volgens Stoltenberg bewijs gekregen voor het gebruik van clusterbommen door de Russische militairen, al zei de directeur-generaal er niet bij om welk bewijs het ging. Hoewel het gebruik van clustermunitie niet per definitie illegaal is, is het wel omstreden. Omdat de bommen niet nauwkeurig zijn, is de kans op burgerslachtoffers groot.

Vermoedelijk zal de oorlog de komende dagen nog meer slachtoffers en vernielingen in Oekraïne tot gevolg hebben, waarschuwde de secretaris-generaal ook. „De komende dagen zullen waarschijnlijk nog erger zijn, met meer doden, meer lijden en meer vernietiging.” Waarop hij die uitspraak baseerde, is niet duidelijk.

Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid wil tweeduizend Oekraïners opvangen

De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid wil tweeduizend Oekraïense vluchtelingen opvangen. Dat heeft ze vrijdag bekendgemaakt. Op korte termijn kunnen er duizend gevluchte Oekraïners tijdelijk in de regio worden gehuisvest, maar dat aantal moet na verloop van tijd worden verdubbeld.

De voorzitters van de veiligheidsregio’s hebben vrijdagochtend gesproken met het kabinet. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid is daarbij „ter sprake” gekomen dat alle 25 veiligheidsregio’s tweeduizend Oekraïense vluchtelingen opvangen. Maandag worden die gesprekken hervat. Eerder op de dag werd bekend dat in de regio Rotterdam-Rijnmond ook tweeduizend vluchtelingen kunnen verblijven.

Universiteiten bevriezen banden met Rusland en Wit-Rusland

Nederlandse universiteiten hebben besloten hun samenwerkingen met onderwijsinstellingen in Rusland en Wit-Rusland te bevriezen. Dat heeft de koepelvereniging van universiteiten vrijdag in een persbericht bekendgemaakt. Naast universiteiten verbreken ook hogescholen, universiteitsziekenhuizen en wetenschappelijke instituten KNAW en NWO hun banden met Rusland en Wit-Rusland.

De instellingen doen vanaf nu geen financiële transacties meer en wisselen geen data en kennis meer uit met Rusland en Wit-Rusland. Russische en Wit-Russische studenten, docenten en onderzoekers die op dit moment in Nederland zijn, kunnen hier wel blijven. Voor Nederlanders die in Rusland en Wit-Rusland bij een onderwijsinstelling betrokken zijn, geldt het dringende advies om terug te keren naar Nederland.

Met hun besluit geven de instellingen gehoor aan een oproep van Robbert Dijkgraaf (D66), minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, deze vrijdag. In deze oproep schrijft Dijkgraaf ook dat het kabinet een miljoen euro vrijmaakt voor kennisinstituten om Oekraïense, Russische en Wit-Russische studenten te ondersteunen.

Nederlandse kennisinstellingen hebben tientallen formele samenwerkingsverbanden met Rusland en Wit-Rusland. Daarnaast studeren ongeveer negenhonderd Oekraïense, 1.600 Russische en enkele Wit-Russische studenten aan Nederlandse universiteiten en hogescholen. Enkele honderden Oekraïense, Russische en Wit-Russische medewerkers werken bij de kennisinstellingen.

VN-Mensenrechtenraad wil onderzoek naar mogelijke mensenrechtenschendingen bij Russische invasie

De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties gaat een commissie opzetten die mogelijke mensenrechtenschendingen bij de Russische invasie in Oekraïne onderzoekt. Daartoe heeft het in Genève gevestigde VN-orgaan vrijdag in meerderheid besloten.

De door Oekraïne ingebrachte resolutie werd door 32 leden van de raad gesteund. Rusland en Eritrea waren de enige twee leden die tegen stemden. Dertien leden, waaronder India en China, onthielden zich van stemming. De raad wordt gevormd door vertegenwoordigers van 47 landen die worden verkozen uit de Algemene Vergadering van de VN en richt zich op de naleving van mensenrechtenverdragen. Het kan geen juridisch bindende besluiten nemen.

„Het is onze gezamenlijke taak om ervoor te zorgen dat er verantwoording wordt afgelegd, door een mandaat te verlenen voor het documenteren en verifiëren van Russische misdaden en het identificeren van verantwoordelijken”, zo zei de Oekraïense VN-ambassadeur in Genève na de stemming volgens persbureau Reuters.

Kabinet: met burgemeesters gesproken over opvang duizenden asielzoekers

Het kabinet en de burgemeesters in het Veiligheidsberaad hebben vrijdagochtend gesproken over de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Daarbij hebben ze het ook gehad over de optie om de 25 veiligheidsregio’s, waarvan de voorzitters verenigd zijn in het beraad, elk zeker tweeduizend opvangplekken beschikbaar te laten stellen. Dat laat een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid weten.

Volgens de woordvoerder kwam het voorstel om in iedere regio tweeduizend vluchtelingen op te vangen „ter sprake”, maar is erover nog geen besluit genomen. Bij het overleg van het Veiligheidsberaad was staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) aanwezig. Maandag praten het kabinet en het beraad verder; of dan een beslissing wordt genomen, kon de woordvoerder niet zeggen. „We verwachten forse aantallen Oekraïners in Nederland en we bespreken met iedereen hoe we die opgave kunnen oplossen”, aldus de woordvoerder. Momenteel zouden de veiligheidsregio’s en gemeenten „al volop bezig” zijn om de opvang voor te bereiden.

Rutte: Russische aanval op kerncentrale roekeloos en levensgevaarlijk

Premier Mark Rutte noemt de Russische aanval op de Oekraïense kerncentrale in Zaporizja „roekeloos” en „levensgevaarlijk”. Dat schrijft hij vrijdag op Twitter. De „Russische agressie” in Oekraïne escaleert volgens Rutte zo nog verder. Rutte wijst erop dat de internationale gemeenschap „schouder aan schouder” moet blijven staan. „Eensgezindheid in onze reactie is van groot belang.”

Rotterdam vangt ‘op korte termijn’ zo’n 1.000 Oekraïense vluchtelingen op

Rotterdam gaat „op korte termijn” zo’n duizend Oekraïense vluchtelingen opvangen. Dat heeft de gemeente vrijdag in een verklaring bekendgemaakt. In de regio Rotterdam-Rijnmond worden in totaal genoeg opvangplekken ingericht om tweeduizend vluchtelingen op te vangen, aldus de gemeente. Er zijn reeds twee cruiseschepen gehuurd voor de „meest acute” opvang. Verdere opvangmogelijkheden worden „met spoed bekeken”.

Het Rijk heeft opvangplekken voor de eerste tweeduizend vluchtelingen geregeld. Zij worden opgevangen in tijdelijke opvanglocaties in onder andere Amsterdam, Ede, Den Haag, Zaanstad en Haarlem. Daarna kunnen zij dus ook terecht in Rotterdam. De afgelopen dagen meldden zich meer dan 3.600 mensen aan voor het burgerinitiatief Onderdak Oekraïne. Mensen kunnen via het initiatief Oekraïners op de vlucht voor de oorlog in huiselijke kring opvangen.

Lees ook dit artikel over de overbelaste Nederlandse asielopvang: ‘Het rijk zit de handen in het haar’

Stoltenberg veroordeelt Russische aanval op kerncentrale

De secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, heeft de Russische aanval op de kerncentrale in het Oekraïense Zaporizja vrijdagochtend op een persconferentie in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel veroordeeld, dat melden internationale persbureaus. Volgens Stoltenberg toont de beschieting van de kerncentrale de „roekeloosheid” van deze oorlog aan. Hij roept de Russische president Poetin op zijn troepen terug te trekken uit Oekraïne.

Stoltenberg vergadert later op vrijdag met alle ministers van Buitenlandse Zaken van NAVO-lidstaten.

Atoomagentschap wil overleggen met Rusland en Oekraïne over kerncentrales

Het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) heeft Rusland en Oekraïne opgeroepen om de tafel te gaan om de veiligheid van de Oekraïense kerncentrales tijdens de oorlog te bespreken. Tijdens een persconferentie vrijdag, ingelast naar aanleiding van de aanval op de Oekraïense Zaporizja-kerncentrale afgelopen nacht, zei directeur-generaal van het agentschap Rafael Mariano Grossi naar het Oekraïense Tsjernobyl te willen afreizen om daar met afgevaardigden van de twee landen te onderhandelen. „De logistiek van zo’n reis en mijn aanwezigheid ter plaatse zullen niet gemakkelijk gaan”, zei Grossi. „Maar ik ben klaar om te gaan.”

Volgens Grossi hebben Oekraïne en Rusland nog geen ontmoeting met het agentschap toegezegd, maar zijn de landen bereid het voorstel te overwegen. De directeur-generaal zou in Tsjernobyl afspraken willen maken over hoe de kerncentrales tijdens de oorlog veilig te houden zijn. „Deze situatie is ongeëvenaard”, aldus Grossi.

Bij de aanval zijn twee beveiligingsmedewerkers van de centrale gewond geraakt, zei Grossi. Momenteel zouden vijf van de zes kernreactoren uitgeschakeld zijn of op reservestand staan en zou de laatste reactor op 60 procent opereren.

De plaats die Grossi voorstelt om te onderhandelen, is er een van symbolisch en historisch belang: in 1986 vond daar een grote kernramp plaats. In de eerste dagen van de oorlog in Oekraïne ontstond er veel bezorgdheid over de gevechten rondom de voormalige kerncentrale, die vlak bij de Russische grens ligt en waar kernafval ligt opgeslagen. De Oekraïense autoriteiten maakten vorige week bekend dat het gebied rond de oude kerncentrale in handen van de Russische troepen was gekomen.

Zelensky roept Russen op de straat op te gaan tegen inname Zaporizja-kerncentrale

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft Russen vrijdag opgeroepen de straat op te gaan om te demonstreren tegen de inname van de kerncentrale van Zaporizja door het Russische leger, zo meldt persbureau Reuters. „Russen, ik wil een beroep op jullie doen: Hoe kan dit? Nadat we samen hebben gevochten tegen de catastrofe van Tsjernobyl in 1986,” aldus Zelensky in de televisietoespraak. In 1986 vond in Tsjernobyl de grootste kernramp ooit plaats. Ook de centrale in Tsjernobyl is door de Russen veroverd.

Het is niet de eerste keer dat Zelensky zich direct tot de inwoners van Rusland richt. In verschillende televisietoespraken deed hij een beroep op Russen om zich uit te spreken tegen de oorlog. Nu vroeg hij mensen van zich te laten horen voor een aarde zonder radioactieve straling, omdat „straling niet weet waar de grenzen van jullie land zijn”. Eerder vandaag beschuldigde hij Moskou van „nucleaire terreur” vanwege de aanval op de centrale van Zaporizja.

‘Groot deel van gedoneerde Duitse luchtdoelraketten in slechte staat’

Een groot deel van de luchtdoelraketten die Duitsland levert aan Oekraïne, verkeert in slechte staat, melden Duitse media. Het gaat volgens de Frankfurter Allgemeine Zeitung om 2.500 van de 2.700 eerder deze week toegezegde Strela-luchtdoelraketten die in een bunker in de zuidwestelijke staat Baden-Württemberg worden bewaard. De luchtraketsystemen zouden oud zijn, jarenlang in beschimmelde kisten zijn bewaard en in sommige gevallen scheurtjes bevatten. Volgens weekblad Der Spiegel kan „een groot deel” van de Strela-raketten niet ingezet worden.

De raketten zouden vervaardigd zijn in de Sovjet-Unie en in 1989 in bezit zijn gekomen van de krijgsmacht van de communistische Duitse Democratische Republiek. Het Duitse ministerie van Defensie zou de systemen in 2012 hebben afgekeurd - naar eigen zeggen vanwege „schimmelvorming” in de kisten waarin ze bewaard werden en niet vanwege schade aan de systemen zelf. Hoewel de Strela-luchtdoelraketten oud zijn, werken ze vergelijkbaar met de Stinger-raketten van Amerikaanse makelij - van dat type luchtafweersysteem levert Duitsland er vijfhonderd aan Oekraïne.

Duitsland besteedde sinds Tweede Wereldoorlog traditioneel weinig geld aan zijn eigen krijgsmacht. Desalniettemin zette het afgelopen weekend een koerswijziging in, toen bondskanselier Olaf Scholz bekendmaakte dat het land 100 miljard euro gaat investeren in zijn eigen krijgsmacht en wapens zal leveren aan Oekraïne. Ook gaat het voortaan 2 procent van het bbp investeren in defensie.

Lees ook: Europa, lang kampioen soft power, wordt nu ook een hard power

Rusland bevestigt inname van kerncentrale Zaporizja, beschuldigt ‘Oekraïense saboteurs’

Het Russische ministerie van Defensie bevestigt dat het de kerncentrale van Zaporizja vrijdag heeft ingenomen. Dat meldt persbureau Interfax. Volgens het ministerie zijn er geen operationele problemen in de centrale. In de nacht van donderdag op vrijdag vielen Russische troepen de kerncentrale in het zuidoosten van Oekraïne aan, waarna er brand ontstond in een naastgelegen trainingscomplex.

Volgens het ministerie heeft het Russische leger het gebied rondom de kerncentrale al sinds 28 februari onder controle. Het beschuldigt „Oekraïense saboteurs” bij monde van woordvoerder Igor Konasjenkov van een „afschuwelijke provocatie”, die de aanleiding zou zijn geweest voor de aanval. Volgens hem werd een Russische patrouille aangevallen in de buurt van de centrale. Hij leverde hiervoor geen bewijs en NRC kon de bewering niet verifiëren.

Eerder vandaag lieten Oekraïense regionale autoriteiten al weten dat Russische troepen de kerncentrale van Zaporizja - de grootste op het Europese continent - hadden ingenomen. Om 10.30 uur houdt directeur-generaal van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) Rafael Mariano Grossi een persconferentie over de situatie bij de kerncentrale.

Update 10.28 uur: Dit bericht is aangevuld met de reactie van de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie.

In beeld: de Russische aanval bij kerncentrale Zaporizja

Volgens regionale autoriteiten hebben Russische troepen de kerncentrale bij de Zaporizja, in het zuidoosten van Oekraïne, na een aanval ingenomen. Het is de grootste kerncentrale van Europa en ondanks bezorgde berichten werd er tot dusverre geen verhoogd stralingsniveau gemeten. Op onderstaande beelden is de Russische aanval in de nacht van donderdag op vrijdag te zien.

Doema neemt wet aan die gevangenisstraf voor oorlogsverslaggeving mogelijk maakt

Het Russische lagerhuis, de Doema, heeft vrijdagochtend een wet aangenomen die het mogelijk maakt om journalisten gevangenisstraffen op te leggen voor hun kritische oorlogsverslaggeving. Wie berichten verspreidt die volgens de Russische autoriteiten gekenmerkt kunnen worden als „nepnieuws” of „desinformatie” over de oorlog in Oekraïne of de Russische krijgsmacht, kan een boete van 1,5 miljoen roebel (12.600 euro) krijgen of een maximale gevangenisstraf van 15 jaar.

De wet is niet alleen van toepassing op journalisten, maar ook op andere Russen, zoals normale burgers, ambtenaren of activisten. Met de wet worden berichten die de Russische krijgsmacht „in diskrediet brengen” verboden, al is niet duidelijk wat daar precies onder zal vallen. Het publiekelijk aanmoedigen van sancties tegen Rusland kan ook bestraft worden, evenals het oproepen tot „ongeoorloofde openbare acties”. Het is niet duidelijk of daar het oproepen tot protest ook onder valt. De afgelopen weken gingen duizenden Russen in verschillende steden de straat op om te demonstreren tegen de Russische invasie in Oekraïne.

Eerder maakte de Russische mediatoezichthouder Roskomnadzor bekend dat media in het land enkel nog op basis van informatie van „officiële Russische bronnen”, zoals het Kremlin, mogen berichten. Daarnaast geldt er een verbod voor het gebruiken van termen als ‘oorlog’, ‘oorlogsverklaring’, ‘invasie’ en ‘aanval’ als het gaat om de Russische inval in Oekraïne. Moskou spreekt zelf van een „speciale operatie” in het buurland.

Lees ook: Verboden Russisch radiostation Echo van Moskou was van onschatbare waarde

Google stopt met verkopen advertenties in Rusland, Airbnb ‘schort activiteiten op’, ook in Wit-Rusland

Google is gestopt met het verkopen van online advertenties in Rusland. Dat heeft het internetbedrijf donderdag bekendgemaakt. De ban geldt voor zoekopdrachten, YouTube en derde partijen waaraan Google advertenties verkoopt. De grootste verkoper van advertenties wereldwijd droeg „buitengewone omstandigheden” aan als reden voor het opschorten van de verkoop van advertenties in Rusland.

Eerder had Google staatsgesponsorde media al verboden gebruik te maken van advertenties op diens platformen. Donderdag riep de Russische mediawaakhond Roskomnadzor Google op te stoppen met het via YouTube-advertenties verspreiden van „valse politieke informatie” over ontwikkelingen in Oekraïne, zo meldde de Amerikaanse krant The Wall Street Journal.

Verhuurplatform Airbnb schort voorlopig alle activiteiten in Rusland én Wit-Rusland op. Dat heeft de topman van het bedrijf Brian Chesky vrijdag op Twitter bekendgemaakt. Nadere details gaf Chesky, die de Oekraïense vlag achter zijn naam had geplaatst, niet.

Oekraïne: Russische troepen hebben kerncentrale van Zaporizja overgenomen

Russische troepen hebben de kerncentrale van Zaporizja vrijdagochtend overgenomen. Dat hebben regionale autoriteiten vrijdagochtend bekendgemaakt, melden internationale persbureaus. Deze informatie is voor NRC niet te verifiëren. De Russische krijgsmacht heeft nog niet laten weten of het de kerncentrale inderdaad heeft overgenomen.

Afgelopen nacht werd de kerncentrale van Zaporizja, in het zuidoosten van Oekraïne, door Russische troepen aangevallen, waarna er een brand ontstond. Volgens de Oekraïense autoriteiten is de brand inmiddels geblust en zijn de stralingsniveaus niet verhoogd. De directeur-generaal van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie Rafael Mariano Grossi houdt later op vrijdag een persconferentie over de centrale.

Agentschap voor Atoomenergie schakelt noodteam in om kerncentrale in de gaten te houden

Het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) heeft een team voor noodsituaties ingeschakeld om de kerncentrale van Zaporizja in de gaten te houden. Dat heeft het agentschap vrijdagochtend bekendgemaakt. Afgelopen nacht brak na een Russische aanval brand uit bij de kerncentrale, de grootste van Europa, die na een aantal uur geblust kon worden. Het IAEA stelt vrijdagochtend dat volgens de Oekraïense autoriteiten geen „essentiële” apparatuur is aangetast en dat de stralingsniveaus niet zijn veranderd.

De IAEA schakelt zijn zogeheten Incidenten- en Noodcentrum in, zo maakte directeur-generaal Rafael Mariano Grossi bekend. Die afdeling moet ervoor zorgen dat het agentschap „tijdig, passend en efficiënt” actie kan ondernemen als er een radiologisch ongeluk of een aanval plaatsvindt met mogelijke „gevolgen voor de gezondheid of het milieu”. Of er daadwerkelijk medewerkers van het agentschap richting de Oekraïense kerncentrale gaan, is niet duidelijk. Grossi heeft aangekondigd om 10.30 uur een persconferentie te houden over de situatie rond de kerncentrale van Zaporizja.

Eerder in de nacht maakte ook de minister van Energie van de Verenigde Staten Jennifer Granholm bekend dat het land een ‘nucleair noodteam’ in stelling heeft gebracht dat de situatie rond de centrale in de gaten houdt. Op welke manier dat gebeurt, is niet bekendgemaakt. Volgens de minister is de situatie rond de reactoren nu veilig.

Rusland beperkt toegang tot Russischtalige BBC, Radio Liberty en Meduza

De Russische mediawaakhond Roskomnadzor heeft „de toegang beperkt” tot de Russischtalige BBC, Radio Liberty en Meduza. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA Novosti, zo schrijft persbureau Reuters. De media zijn niet langer toegankelijk op de meeste Russische mobiele netwerken. Ook Deutsche Welle en Facebook waren vrijdag moeilijk bereikbaar, constateert NetBlocks, een organisatie die internetblokkades monitort.

Donderdag had Maria Zacharova, woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, al gezegd dat de Britse zender BBC de politieke situatie in Rusland „ondermijnt”. Radio Liberty (ook wel bekend als Radio Free Europe) wordt deels door de Verenigde Staten gefinancierd en heeft hoofdkantoren in Washington en Praag; Meduza is een Russisch- en Engelstalig medium dat in Letland gevestigd is. Meduza roept lezers in reactie op het nieuwste besluit op om de app te downloaden, omdat die nog wel beschikbaar zou zijn. Ook via een buitenlandse VPN of via Telegram kunnen de media toch hun lezers en luisteraars bereiken.

Sinds de Russische invasie van Oekraïne werd de beperkte persvrijheid in Rusland verder aan banden gelegd. De overheid haalde verschillende media uit de lucht, die soms noodgedwongen hun heil zochten op YouTube, zoals de televisiezender Dozjd.

‘Lopende operatie’
Ook tikte de Russische mediawaakhond verschillende media op de vingers voor het verspreiden van „desinformatie”, vanwege het gebruik van het woord „oorlog”. Volgens de Russische overheid moet aan de invasie gerefereerd worden als „lopende operatie”. Bij verkeerd woordgebruik of het gebruik van bronnen die door de Russische overheid niet zijn goedgekeurd riskeren media een boete die op kan lopen tot 5 miljoen roebel (omgerekend 53.000 euro).

Eerder besloot ook de Europese Commissie om de Russische staatsmedia Sputnik en RT (voorheen Russia Today) te verbannen, omdat het de zenders ziet als Russische staatspropaganda.

Lees ook: Verbanning RT uit EU moet ‘heel uitzonderlijke maatregel’ blijven

Hoofdpunten: brand bij kerncentrale na Russische aanval geblust, hevige kritiek op Moskou

Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen van donderdagavond en de nacht van donderdag op vrijdag:

• Een brand bij de kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van Oekraïne, die uitbrak na een Russische aanval, is vrijdagochtend vroeg geblust. Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn er geen slachtoffers gevallen en is de nucleaire veiligheid onder controle. President Volodymyr Zelensky heeft Moskou in reactie op de aanval beschuldigd van „nucleaire terreur”. Ook andere wereldleiders hebben de aanval scherp veroordeeld. De Britse premier Johnson wil dat de VN-Veiligheidsraad in spoedzitting bijeenkomt.
• Eerder zijn Oekraïne en Rusland het tijdens het tweede vredesoverleg eens geworden over het opzetten van humanitaire doorgangen, zodat burgers veilig kunnen vluchten uit gebieden waar gevochten wordt. Onderhandelingen over een diplomatieke oplossing voor de oorlog in Oekraïne leverden nog geen resultaat op. Dat bleek na afloop van de besprekingen, die plaatsvonden aan de grens tussen Polen en Wit-Rusland. Wel komt er een derde overleg tussen de twee landen.
• De Amerikaanse en Russische ministeries van Defensie zouden een „directe communicatielijn” hebben gecreëerd om „miscalculatie, militaire incidenten en escalatie” in en rondom Oekraïne te voorkomen. De communicatielijn zou op 1 maart zijn opgezet, enkele dagen nadat de Russische president Vladimir Poetin aankondigde de legeronderdelen die Russische kernwapens beheren in hogere staat van paraatheid te brengen.
• Premier Mark Rutte heeft zich in een videoboodschap gericht tot de Oekraïense bevolking. In de video, opgenomen op verzoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, zegt Rutte dat de dapperheid van de Oekraïners bewonderd wordt. Ook belooft hij dat er wapens, geneesmiddelen en voedsel geleverd zullen blijven worden. „Wij zijn familie in Europa”, aldus de premier.

Oekraïense nooddienst: brand bij kerncentrale geblust

De brand bij de kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van Oekraïne is geblust. Dat heeft de Oekraïense nationale nooddienst vrijdagochtend verklaard, meldt Reuters.

„Om 6.20 uur (5.20 uur Nederlandse tijd) is de brand in het trainingsgebouw van Zaporizja in Energodar geblust”, aldus de nooddienst in een verklaring op Facebook. „Er zijn geen slachtoffers.”

Johnson wil spoedzitting Veiligheidsraad na aanval op kerncentrale

De Britse premier Boris Johnson wil dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in spoedzitting bijeenkomt naar aanleiding van de Russische aanval op de Oekraïense kerncentrale van Zaporizja, die daar brand heeft veroorzaakt. Dat heeft Downing Street verklaard, meldt AP.

Johnson meent dat de „roekeloze acties” van de Russische president Vladimir Poetin „een directe bedreiging kunnen vormen voor heel Europa”, zei hij in een verklaring na een telefoongesprek met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in de vroege uren van vrijdag.

Johnson zal „in de komende uren” een spoedzitting van de Veiligheidsraad aanvragen, aldus een woordvoerder. Hij en Zelensky zijn het erover eens dat een staakt-het-vuren essentieel is.

Ook de Canadese premier Justin Trudeau heeft de „gruwelijke” Russische aanval veroordeeld na een gesprek met Zelensky. „Deze onaanvaardbare aanvallen door Rusland moeten onmiddellijk ophouden”, schreef hij op Twitter.

Zelensky beschuldigt Moskou van ‘nucleaire terreur’ na aanval op kerncentrale

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft Moskou vrijdag beschuldigd van „nucleaire terreur” naar aanleiding van de aanval op de kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van het land. Dat heeft hij gezegd in een videoboodschap, meldt AFP.

„We waarschuwen iedereen dat geen enkel ander land behalve Rusland ooit kerncentrales heeft beschoten”, aldus Zelensky. „Dit is de eerste keer in onze geschiedenis, de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid. Deze terroristische staat neemt nu zijn toevlucht tot nucleaire terreur.”

Zelensky wees erop dat Oekraïne vijftien kerncentrales heeft. „Als er een explosie is, is dat het einde van alles. Het einde van Europa, de evacuatie van Europa. Alleen een onmiddellijke Europese actie kan de Russische troepen stoppen.”

Zelensky sprak in de nacht van donderdag op vrijdag met de Amerikaanse president Joe Biden over de brand bij de kerncentrale van Zaporizja. Dat heeft het Witte Huis bevestigd. Biden riep Rusland op „militaire activiteiten in het gebied te staken en brandweerlieden en medewerkers van hulpdiensten toe te laten op de locatie”, aldus een verklaring.

Volgens de Oekraïense autoriteiten is de nucleaire veiligheid bij de kerncentrale vooralsnog „gegarandeerd”. Stralingsniveaus zijn onveranderd rond de centrale, meldt het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) na contact met de Oekraïense nucleaire toezichthouder. In een tweet stelt het IAEA dat de brand geen „essentiële” apparatuur heeft getroffen.

Brand bij kerncentrale Zaporizja na Russische aanval

Bij de kerncentrale van Zaporizja in het zuidoosten van Oekraïne woedt een brand na een Russische aanval. Dat heeft een woordvoerder van de kerncentrale, de grootste van Europa, in de nacht van donderdag op vrijdag bevestigd, meldt AFP.

Volgens de noodhulpdienst van de Oekraïense overheid is de brand uitgebroken bij een trainingsgebouw buiten de veiligheidsperimeter van de kerncentrale, liet de dienst vrijdagochtend weten. De directeur van de kerncentrale heeft tegen televisiezender Ukraine 24 gezegd dat stralingsveiligheid onder controle is, meldt Reuters.

„Na een bombardement door Russische militairen op de kerncentrale van Zaporizja, is er brand uitgebroken”, zei woordvoerder Andri Toez eerder op het Telegram-kanaal van de centrale.„Brandweerlieden kunnen de plaats van de brand niet bereiken om te blussen, ze worden van nabij beschoten”, vervolgde hij in een andere video. „De eerste energie-eenheid is al getroffen. Stop hiermee!”

Volgens de burgemeester van de nabijgelegen plaats Energodar vinden er hevige gevechten plaats tussen Oekraïense en Russische militairen, meldt Reuters. De burgemeester, Dmytro Orlov, zei in een bericht op zijn Telegram-kanaal dat er slachtoffers zijn gevallen, maar hij gaf geen nadere details.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba heeft dringend opgeroepen om beschietingen rond de kerncentrale onmiddellijk te staken en brandweerlieden het vuur te laten blussen. „Als dit ontploft, zal het tien maal erger zijn dan Tsjernobyl”, schreef hij op Twitter, verwijzend naar de ramp bij die kerncentrale in 1986.

De kerncentrale bestaat uit zes reactoren en is verantwoordelijk voor meer dan een vijfde van de elektriciteitsvoorziening van Oekraïne. Eerder meldden de Oekraïense autoriteiten dat Russische troepen de plaats waren binnengereden met tanks en pogingen deden om de kerncentrale in handen te krijgen. Het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) heeft zorgen uitgesproken over de gevechten in de buurt van de kerncentrale.

Welkom in dit blog

In dit blog doet de redactie van NRC op vrijdag 4 maart verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de Oekraïne-oorlog.

Lees hier het blog van donderdag 3 maart terug