Burgemeester bevestigt Russische inname zuidelijke havenstad Cherson

Dit blog is afgesloten

In dit blog volgde de redactie van NRC op woensdag 2 maart de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne.

Volg voor het laatste nieuws het blog van donderdag 3 maart.

Burgemeester bevestigt Russische inname zuidelijke havenstad Cherson

De zuidelijke stad Cherson zou definitief zijn ingenomen door Russische troepen. Burgemeester Igor Kolychajev zegt in een verklaring dat in de havenstad geen Oekraïense militairen meer aanwezig zijn en dat de Russen zich toegang hebben verschaft tot het gemeentehuis, meldt persbureau Reuters. Eerder op de dag claimde Rusland al de stad in handen te hebben, maar dit werd tot dusverre betwist door de Oekraïense regering. Cherson is met zo’n 330.000 inwoners de eerste grote stad die in Russische handen is gevallen.

Kolychajev riep de Russische militairen op om niet te schieten op inwoners van de stad en drukte burgers op het hart om uitsluitend alleen of in tweetallen de straat op te gaan. „We hebben geen gewapende troepen in de stad, enkel burgers en mensen die hier willen leven!”, aldus de burgemeester.

Oekraïne: explosie bij treinstation niet door aanval, maar brokstukken van raket

Niet een Russische raketaanval, maar brokstukken van een door Oekraïne neergeschoten raket zouden de explosie bij een zuidelijk treinstation in Kiev hebben veroorzaakt. Dat schrijft Anton Cherasjtsjenko, een adviseur van de minister van Binnenlandse Zaken, op Telegram. Bij de explosie raakte een verwarmingsleiding beschadigd. Volgens Cherasjtsjenko zal deze in de ochtend weer hersteld zijn.

Zweden: Russische gevechtsvliegtuigen schonden luchtruim

Vier Russische gevechtsvliegtuigen zijn woensdag door het Zweedse luchtruim gevlogen, terwijl het land afgelopen zondag zijn luchtruim voor Rusland sloot. Dat meldt de Zweedse krijgsmacht in een officiële verklaring. Twee Su-27 en twee Su-24 straaljagers vlogen over de zee ten oosten van het eiland Gotland. Zweedse vliegtuigen zijn erheen gestuurd om het incident te documenteren.

De Zweedse minister van Defensie Peter Hultqvist noemde de actie tegenover het Zweedse persbureau TT „compleet onacceptabel”, schrijft persbureau Reuters. „Het zal leiden tot een ferme diplomatieke reactie van Zweden”, zegt hij. „De Zweedse soevereiniteit en het territorium moeten gerespecteerd worden.”

Ook de Zweedse krijgsmacht neemt het incident „zeer serieus”, ondanks dat de situatie „helemaal onder controle is”. „Het gedrag van Rusland is onprofessioneel en onverantwoordelijk”, zegt de generaal-majoor van de luchtmacht Carl-Johan Edström.

‘Raketaanval op station in Kiev, mogelijk schade aan verwarmingsleiding’

Rusland zou woensdagavond een raket hebben afgevuurd op een treinstation in het zuiden van de Oekraïense hoofdstad Kiev, schrijft het nationale spoorwegbedrijf van het land in een bericht op Facebook. Vanaf het station worden op het moment „duizenden Oekraïense vrouwen en kinderen geëvacueerd”.

Bij de aanval zou een verwarmingsleiding in de buurt van het station geraakt zijn, schrijft Anton Cherasjtsjenko, een adviseur van de minister van Binnenlandse Zaken, woensdag op chatapp Telegram. „Een deel van Kiev zit mogelijk zonder verwarming.”

Het stationsgebouw zou bij de raketaanval „lichte schade hebben opgelopen”, schrijft het spoorwegbedrijf, maar de treinen rijden „door en door”. Of er slachtoffers zijn gevallen, is nog niet duidelijk.

Macron kondigt bijeenkomst EU-leiders aan over Europese soevereiniteit

De oorlog in Oekraïne veroorzaakt een „verandering van tijdperk” waar Europa zich op moet aanpassen. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron woensdagavond gezegd tijdens een toespraak aan zijn landgenoten. Volgens Macron moet de EU minder afhankelijk worden van andere landen „op het land, in de zee, in de ruimte, in de cyberspace”.

Op 10 en 11 maart komen de Europese regeringsleiders samen in Versailles om hierover te praten. Macron zal zich daarbij uitspreken voor meer Europese soevereiniteit en samenwerking op het gebied van defensie - een wens die de Franse president al sinds het aantreden van Frankrijk als voorzitter van de Raad van de Europese Unie begin dit jaar naar voren brengt. Macron noemde expliciet het Russische gas, waarvan Europa te afhankelijk zou zijn geworden. Hij wil meer inzetten op hernieuwbare bronnen van energie en kernenergie.

Lees ook: Poetin zet bemiddelaar Macron in de kou

In zijn kwartierlange speech sprak Macron verder met ferme bewoordingen over Rusland en president Vladimir Poetin. Hij noemde Poetins bewering dat hij Oekraïne wil verlossen van nazi’s „een leugen en een belediging voor de geschiedenis van Rusland en Oekraïne”. Toch onderstreepte hij ook dat hij met Poetin in contact wil blijven, om te blijven zoeken naar een diplomatieke oplossing - iets wat de Fransman al weken poogt. Macron benadrukte hierbij dat „wij niet in oorlog zijn met Rusland”.

Verder onderstreepte hij dat de oorlog grote gevolgen zal hebben in Europa en in Frankrijk, bijvoorbeeld op het gebied van koopkracht. De Franse staat zal daarom met een „plan voor economische en sociale veerkracht” komen om de zwaarste klappen op te vangen. Verder waren zoals gebruikelijk in Macrons toespraken, de grote woorden niet ver te zoeken. De president sprak woensdagavond over een „breuk voor ons continent en voor onze generatie”, onder meer omdat de democratie niet meer beschouwd zou worden als een „onbetwistbaar systeem” en „onder onze ogen uitgedaagd wordt”.

‘Donderdag weer gesprekken tussen Oekraïne en Rusland’

Een Oekraïense delegatie is woensdagavond onderweg naar de locatie waar een tweede reeks onderhandelingsgesprekken met Rusland plaats gaan vinden, meldt persbureau AP na bevestiging van medewerkers van Zelensky. De delegaties zouden elkaar ontmoeten in de buurt van de Wit-Russische plaats Brest, aan de grens met Polen. Wanneer de Oekraïners precies aankomen, is nog onduidelijk. De onderhandelingen worden volgens leden van de Russische delegatie op donderdag hervat.

„We verwachten de Oekraïense delegatie morgen”, zei het hoofd van de Russische delegatie Vladimir Medinski woensdag tegen verslaggevers, schrijft AP. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba zei eerder op de dag al dat zijn land openstaat voor nieuwe gesprekken, maar dat de Russische eisen niet zijn veranderd en dat hij geen ultimatums zou accepteren. In een gesprek met de Franse president Emmanuel Macron zei Poetin direct na de eerste onderhandelingsgesprekken dat hij de erkenning van de Krim als Russisch grondgebied, een „neutrale status” van Kiev en de „denazificatie” van de Oekraïense regering ziet als voorwaarden voor een einde aan de Russische invasie.

De eerste reeks onderhandelingsgesprekken vond plaats op 28 februari in de Wit-Russische stad Gomel. Wat de delegaties toen precies besproken hebben, is niet duidelijk. De delegaties keerden terug naar hun thuislanden voor overleg met hun regeringen.

Grote pensioenfondsen stappen uit Russische beleggingen

Twee van de vijf grootste Nederlandse pensioenfondsen trekken zich volledig terug uit beleggingen in Rusland. Ambtenaren- en onderwijsfonds ABP, het op vier na grootste pensioenfonds ter wereld, zal alle beleggingen in Russische bedrijven van de hand doen, maakte het bestuur woensdag bekend.

Ook bpfBouw, het pensioenfonds voor de bouwsector, gaat Russische beleggingen uitsluiten. Vooral uit „moreel-ethische overwegingen”, zegt directeur David van As. „Het is verwerpelijk wat Rusland uitspookt in Oekraïne. Je kunt niet meer uitleggen dat je in zo’n land belegt.”

Lees hier het volledige nieuwsbericht: Grote pensioenfondsen stappen uit Russische beleggingen

Russische eigenaar Abramovitsj verkoopt Chelsea, doneert geld aan oorlogsslachtoffers

Roman Abramovitsj, de Russische eigenaar van de Engelse voetbalclub Chelsea, gaat de club verkopen. In een verklaring op de site van Chelsea spreekt Abramovitsj van „een moeilijk besluit”, maar heeft hij hiervoor gekozen „in het belang van de club”. Voor welk bedrag een koper de club kan overnemen, is niet bekend.

Met de netto-opbrengst van de verkoop zegt Abramovitsj een fonds op te willen richten. Dit fonds zou ten goede moeten komen aan „alle oorlogslachtoffers”, door onder meer te voorzien in „urgente en dringende benodigdheden”. Ook wil Abramovitsj het herstel op de lange termijn bevorderen.

Abramovitsj kocht Chelsea in 2003 en loodste de club met zijn investeringen naar de wereldtop. Twee dagen terug kondigde hij al aan een stap terug te doen bij de club. De Russische oligarch zou op zeer goede voet staan met de Russische president Vladimir Poetin, maar staat vooralsnog niet op de Europese sanctielijst.

In Beeld: baby’s komen in Kiev in schuilkelders ter wereld

Algemene Vergadering VN veroordeelt Russische inval Oekraïne

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft de Russische invasie van Oekraïne woensdag in grote meerderheid veroordeeld, schrijft persbureau Reuters. Ook eist de meerderheid van de leden dat Rusland onmiddellijk stopt met de aanval en de strijdkrachten terugtrekt. De resolutie wordt gesteund door 141 van de 193 landen die lid zijn van de VN. 25 leden, waaronder China, onthielden zich van stemming. Rusland, Syrië, Noord-Korea, Wit-Rusland en Eritrea stemden tegen.

De tekst van de resolutie gaat over de „verwerpelijke agressie” van Rusland tegen Oekraïne. De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties Linda Thomas-Greenfield moedigde leden voorafgaand aan de stemming aan om vóór te stemmen als „je gelooft dat VN-lidstaten het recht op soevereiniteit en integriteit van territorium hebben” en „je gelooft dat Rusland verantwoordelijk moet worden gehouden voor zijn acties”.

De Vergadering op woensdag was de eerste ingelaste noodbijeenkomst van het orgaan sinds 1982.

Amsterdam Museum schort samenwerking met Hermitage op

Het Amsterdam Museum annuleert voorlopig de opening van een tijdelijk onderkomen in de Hermitage vanwege de oorlog in Oekraïne. Dat laat het stadsmuseum woensdag weten in een verklaring. De Russische banden van de Hermitage in Amsterdam zijn volgens het stadsmuseum „onmiskenbaar aanwezig en voor ons te onduidelijk”.

De tijdelijke vleugel van het Amsterdam Museum in de Hermitage aan de Amstel zou aankomende zaterdag worden geopend. Dat eerste stelt dat een feestelijke opening op dit moment „niet gepast” is, vanwege de gebeurtenissen in Oekraïne en „het sentiment” daarover in Nederland. Ook is het de Hermitage niet gelukt de zorgen van het Amsterdam Museum over Russische connecties weg te nemen, zo valt te lezen in de verklaring. Wanneer de opening van de tijdelijke vleugel in het Hermitagegebouw plaatsvindt, is niet bekend.

De Hermitage in Amsterdam is een partner van de Hermitage in Sint-Petersburg. Die laatste heeft een van de grootste kunstcollecties ter wereld. De Hermitage in Nederland leent uit die collectie. De stichting achter de Nederlandse Hermitage liet zondag al weten „ontzet” te zijn over de inval in Oekraïne en deze „ten zeerste” ter veroordelen.

‘EU wil cryptovaluta deel uit laten maken van sanctiepakket tegen Rusland’

De Europese Unie wil dat ook cryptovaluta tot het omvangrijke sanctiepakket tegen Rusland gaan behoren. Dat zei de Franse minister van Financiën Bruno le Maire woensdag na afloop van een bijeenkomst met al zijn Europese ambtgenoten, meldt persbureau Reuters. Volgens Le Maire is er „brede consensus” dat cryptovaluta „niet over het hoofd gezien” moeten worden. Russen zouden door het gebruik van de digitale munten als bitcoin en ethereum de economische sancties kunnen omzeilen. Sinds het begin van de invasie stegen de munten met bijna een derde in waarde, al is niet bekend of dat komt door Russische geldstromen.

Volgens Le Maire zijn de sancties die tot nu toe zijn opgelegd aan Rusland „erg effectief” en hebben deze ervoor gezorgd dat de mogelijkheden van de Russische centrale bank om de roebel te beschermen „lamgelegd” zijn. Gevraagd naar de mogelijkheden die de EU heeft om Europese bedrijven te beschermen tegen de gevolgen van de sancties, zei Le Maire dat onder meer het verstrekken van subsidies en leningen op tafel liggen. De EU heeft hierover nog geen besluiten genomen.

Maandag landelijke Giro555-actiedag voor Oekraïne op radio en televisie

Landelijke radiozenders en televisieomroepen organiseren maandag een actiedag ter ondersteuning van de Giro555-campagne Samen in Actie voor Oekraïne, meldt de stichting woensdag. SBS6, RTL en de NPO zenden in de avond tussen 20.30 en 23.00 uur een televisieprogramma uit. Tien radiostations, waaronder Radio 2, 3FM en Qmusic, voeren gedurende de dag actie met het radioprogramma Radio555.

De televisieavond wordt gepresenteerd door Chantal Janzen en Rob Kemps. Giro555 meldde in eerste instantie dat Wendy van Dijk tijdens de uitzending verslag zou doen aan de Pools-Oekraïense grens, maar komt daar woensdagavond op terug. Haar precieze rol is volgens de organisatie nog niet duidelijk. Radiopresentatoren van verschillende zenders zullen de uitzending van Radio555 aan elkaar praten. Giro555 is een samenwerking van elf hulporganisaties die „bij uitzonderlijke rampen” samenkomen. Onder meer Unicef Nederland en Oxfam Novib doen mee.

Rusland: 498 Russische militairen gesneuveld

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne zijn 498 Russische soldaten gesneuveld. Dat meldt het Russische ministerie van Defensie woensdag tijdens een briefing op Russische staatstelevisie, schrijft persbureau AFP. Ook zouden 1.597 militairen gewond zijn geraakt. Het is op dit moment niet mogelijk om de genoemde aantallen te verifiëren. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky repte eerder op woensdag over bijna zesduizend gesneuvelde Russische soldaten. Een adviseur van Zelensky kwam na het bericht van het Russische ministerie met een dodental van „meer dan zevenduizend gedode Russische soldaten”.

EU sanctioneert 22 Wit-Russische militaire kopstukken

De Europese Unie heeft sancties opgelegd aan 22 hooggeplaatste leden van de Wit-Russische krijgsmacht. Dit meldt de EU woensdag in haar publicatieblad. Aanleiding is de „ongerechtvaardigde militaire agressie” van Rusland tegen Oekraïne en „het feit” dat Wit-Rusland de agressie „vanaf zijn grondgebied” toestaat.

Volgens de EU neemt Wit-Rusland deel aan de militaire agressie van Rusland, omdat vanuit dat land raketten op Oekraïne worden afgevuurd en het vervoer van tanks en andere militaire vervoersmiddelen via Wit-Russische wegen en spoorlijnen plaatsvindt. Ook blijft het luchtruim van het land open voor Russische gevechtsvliegtuigen. Tot slot worden volgens de EU Russische wapens en andere militaire goederen in Wit-Rusland opgeslagen.

De 22 personen worden door de EU medeverantwoordelijk gehouden voor de Wit-Russische inmenging in de oorlog tegen Oekraïne. Zo krijgen onder anderen drie viceministers van Defensie strafmaatregelen tegen zich opgelegd.

WHO waarschuwt voor tekort aan kanker- en diabetesmedicijnen in Oekraïne

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft woensdag in een persconferentie gezegd aanwijzingen te hebben voor een dreigend tekort aan kanker- en diabetesmedicijnen in Oekraïne, schrijft persbureau Reuters. Donderdag komt er volgens de organisatie een lading medicijnen en medische hulpmiddelen aan in Polen, bedoeld voor Oekraïne. De lading bestaat uit onder meer chirurgische middelen die gebruikt kunnen worden voor de behandeling van zo’n duizend patiënten.

In dezelfde persconferentie heeft de WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus gezegd berichten over Russische aanvallen op ziekenhuizen te onderzoeken, schrijft persbureau ANP. Eén geval zou al bevestigd zijn: vier mensen werden gedood toen een ziekenhuis gelegen op 140 kilometer ten westen van Kiev werd belaagd. Ghebreyesus benadrukte dat het aanvallen van ziekenhuizen een overtreding is van het internationaal recht.

Het Nederlandse regering kondigde woensdag aan medicijnen, medische hulpgoederen en apparatuur naar Oekraïne te sturen. Een lading beschermende kleding, 10.000 paar handschoenen en 50.000 mondmaskers, en antibiotica en pijnstillers, gaat dezelfde dag nog op transport naar Polen. Een „private partij” uit de zorgsector heeft nog eens 10.000 infuussets, 1000 transfusiesets en 80 infuuspompen aan de lading toegevoegd.

Google-recensies die Russen informeren over oorlog alweer verwijderd

Talloze Google-recensies van Russische restaurants, bedrijven en bezienswaardigheden waarin de situatie in Oekraïne wordt uitgelegd, zijn inmiddels verwijderd. NRC berichtte dinsdag over het initiatief van hackerscollectief Anonymous, dat via sociale media had opgeroepen de Russische bevolking, die „door Poetin wordt voorgelogen”, te informeren over de gebeurtenissen in Oekraïne.

Een woordvoerder van Google Nederland laat woensdag aan NRC weten dat het bedrijf „uit grote voorzichtigheid gebruikersbijdragen” over plaatsen in Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland heeft verwijderd. Het gaat om foto’s, video’s, recensies en bedrijfsinformatie die „sinds de invasie begon” op Google Maps zijn geplaatst. Ook is het „tijdelijk” niet meer mogelijk om nieuwe berichten en bewerkingen te plaatsen.

Dinsdag linkte NRC naar twee locaties in Moskou en één in Sint-Petersburg: een kartbaan, een Starbucks en de Hermitage. Een inmiddels verwijderde recensie luidde: „Poetin begon een oorlog met Oekraïne en vermoordt onschuldige mensen, kinderen. Hij bestookt scholen en kraamklinieken. De hele wereld wil Oekraïne helpen. Mensen, word wakker. Stop de oorlog!!” Op woensdag dateren de meest recente recensies van een week geleden, terwijl op dinsdag bij meerdere willekeurige etablissementen in Russische steden tientallen oorlogsrecensies te lezen waren.

Het Kremlin verbiedt Russische (staats)media woorden als ‘oorlog’, ‘bezetting’ en ‘invasie’ in hun berichtgeving te gebruiken. Dmitri Moeratov, hoofdredacteur van de onafhankelijke Russische krant Novaya Gazeta en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 2021, heeft in een interview met The New Yorker gezegd geen gehoor te geven aan dit decreet. „We verraden onze lezers niet (…). We zullen geen propagandisten worden”, aldus Moeratov.

In beeld: verwoesting van het dagelijks leven in Oekraïne

62 nieuwe Oekraïense vluchtelingen melden zich in Ter Apel, in totaal ruim 140

Volgens de meest recente cijfers hebben deze week nog eens 62 vluchtelingen aangeklopt bij het asielzoekerscentrum in het Groningse Ter Apel. In totaal hebben zich daar nu meer dan 140 Oekraïners gemeld sinds Rusland hun land is binnengevallen. Dat heeft een woordvoerder van de Immigratie- en Neutralisatiedienst (IND) woensdag gezegd tegen NRC. „Grofweg de helft” van de Oekraïners die zich hebben gemeld, vroeg naar de asielprocedure in Nederland. De rest van de mensen had vragen over regulier verblijf in Nederland, meldt de IND-woordvoerder.

Eerder meldden zich al tachtig Oekraïense vluchtelingen in Ter Apel. Ook van die groep heeft ongeveer de helft gevraagd naar de asielprocedure. Meerdere gemeenten hebben aangeboden vluchtelingen op te vangen. Zo heeft de gemeente Ede bijvoorbeeld gezegd een legerplaats beschikbaar te stellen.

Oekraïners kunnen relatief gemakkelijk naar Nederland komen en zij mogen maximaal negentig dagen blijven zonder zich te melden, aldus de woordvoerder. Het is daarom onduidelijk hoeveel vluchtelingen uit Oekraïne zich precies in Nederland bevinden op dit moment.

Dinsdag werd bekend dat het COA, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, tweeduizend opvangplekken zal creëren voor vluchtelingen uit Oekraïne, verdeeld over het hele land.

Inmiddels ruim 874.000 vluchtelingen, VAE schrapt visumvrij reizen voor Oekraïners

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, zes dagen geleden, zijn meer dan 874.000 Oekraïners op de vlucht geslagen. Dat heeft de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR woensdag bekendgemaakt, schrijven internationale persbureaus. De organisatie verwacht dat snel meer dan één miljoen vluchtelingen het land zullen hebben verlaten.

Bijzonder is dat de Japanse premier Fumio Kishida woensdag heeft gezegd dat zijn land bereid is een deel van deze vluchtelingen op te nemen, zo meldt persbureau AP. Het gaat specifiek om Oekraïners die al naar Polen zijn gevlucht. „We zijn van plan om eerst te beginnen met mensen met familie en vrienden in Japan”, aldus Kishida. Hij heeft toegezegd dat het „daar niet zal stoppen”. Het Japanse aanbod is bijzonder omdat het Oost-Aziatische land er een streng asielbeleid op nahoudt. In 2020 werd 1,2 procent van alle asielaanvragen geaccepteerd (46 van 3.936). Hoeveel Oekraïners door Japan zullen worden opgevangen, is vooralsnog niet bekend.

20.000 vluchtelingen in Tsjechië
Volgens de Tsjechische premier Petr Fiala hebben 20.000 Oekraïense vluchtelingen zich de afgelopen dagen in Tsjechië gemeld. Die bereiken het land via Slowakije en Polen, aangezien Tsjechië niet grenst aan Oekraïne. Fiala heeft het Tsjechische parlement woensdag geïnformeerd over de opening van opvangcentra in alle dertien regio’s van het land en in hoofdstad Praag. De opvangcentra fungeren als registratieplek, maar ook als locatie voor medische zorg. Verder kunnen Oekraïense vluchtelingen daar informatie krijgen over de arbeidsmarkt. Tsjechië huist 200.000 Oekraïense arbeidsmigranten.

Terwijl Europese landen hun visumbeleid voor Oekraïners loslaten of coulanter maken, hebben de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) de visumplicht voor Oekraïners juist weer in het leven geroepen. Dat schrijft de Oekraïense ambassade in de VAE op Facebook. Oekraïne en de golfstaat hadden in 2017 de wederzijdse visumplicht losgelaten in een zogeheten memorandum of understanding. Daar komen de Verenigde Arabische Emiraten nu dus op terug. De opschorting van het memorandum heeft volgens de ambassade geen consequenties voor de 15.000 Oekraïners die al voor de invasie in de VAE woonachtig waren.

‘Meer dan tweeduizend burgers omgekomen in eerste week oorlog’

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn meer dan tweeduizend burgers om het leven gekomen. Dat meldt de Oekraïense dienst voor noodsituaties woensdag in een verklaring waarover persbureau Reuters schrijft. Het aantal, waarvan niet bekend is of het alleen om Oekraïense burgers gaat, is voor NRC niet te verifiëren.

De Russische invasie in Oekraïne begon in de vroege ochtend (Nederlandse tijd) van donderdag 24 februari. De afgelopen dagen rukten Russische militairen steeds verder op en vonden aanvallen op burgerdoelen plaats. Zo werd in de stad Charkov dinsdag het provinciehuis onder vuur genomen en werden woonwijken gebombardeerd. In Cherson, in het zuiden van Oekraïne, waren inslagen van artilleriegranaten in een flatgebouw te zien.

Lees ook: Russen nemen nu ook burgers onder vuur

Britse premier Johnson: Poetin pleegt oorlogsmisdaden

Premier Boris Johnson heeft woensdag in het Britse parlement de acties van Rusland in Oekraïne gekwalificeerd als oorlogsmisdaad. „Wat we hebben gezien van het regime van Vladimir Poetin, zoals het gebruik van munitie op onschuldige burgers, is naar mijn mening al volledig een oorlogsmisdaad”, aldus Johnson volgens persbureau Reuters. Johnson is een van de eerste wereldleiders die zich op deze wijze uitspreekt over de oorlog in Oekraïne.

Het Internationaal Strafhof zei afgelopen maandag al dat het onderzoek gaat doen naar vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid van Rusland in Oekraïne. Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) riep nog voor die aankondiging op tot het instellen van een internationale onderzoekscommissie naar „welke oorlogsmisdaden er in Oekraïne plaatsvinden”.

China gaat mogelijk bemiddelen tussen Rusland en Oekraïne

China wil mogelijk een bemiddelende rol spelen in de Russische oorlog in Oekraïne. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi gezegd. Dinsdag sprak de Chinese minister voor het eerst met zijn Oekraïense ambtsgenoot Dmytro Koeleba.

Na afloop stelde China dat Oekraïne ernaar „uitkijkt dat China een rol speelt in het bereiken van een wapenstilstand”. Oekraïne verwoordde het net anders: volgens Kojeleba had hij Wang Yi verzocht de relatie tussen Beijing en Moskou in te zetten om Rusland „te dwingen zijn gewapende agressie tegen het Oekraïense volk te staken”.

China lijkt daarmee een iets andere toon aan te slaan dan aan het begin van de Russische inval. Toen wees China nog vooral naar de Verenigde Staten en de NAVO als aanstichters van de oorlog. Wel houdt China nog steeds vast aan het idee dat de „gerechtvaardigde” veiligheidsbelangen van Rusland moeten worden geadresseerd. Ook blijft China erbij dat „regionale veiligheid niet kan worden bereikt door militaire blokken uit te breiden”. Maar voor het eerst noemt China nu ook de veiligheidsbelangen van Oekraïne als factor die moet worden meegewogen.

Veel ambassades in Beijing uiten hun steun aan Oekraïne intussen door de Oekraïense vlag te hijsen of met teksten op de billboards aan de buitenmuren van hun ambassades. Het Canadese billboard werd beklad met de leus „Fuck NATO”. Dat is een zeer uitzonderlijke daad in China. Het is bovendien vrijwel onmogelijk om zo’n billboard te bekladden zonder dat het Chinese personeel dat ambassades bewaakt dat in de gaten heeft.

EU-verbod op Russische staatsmedia

De Europese Commissie heeft de toegang tot vijf zenders van het aan de Russische staat gelinkte televisienetwerk Russia Today en persbureau Sputnik per direct verboden. Die maatregel staat woensdag vermeld in het Publicatieblad van de EU. Volgens Brussel zijn „de Russische mediakanalen bij propaganda-acties betrokken”.

Nationale mediatoezichthouders van de EU-landen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregel. In Nederland moet het Commissariaat voor de Media erop toezien dat burgers geen toegang meer hebben tot de Engelstalige, Franse, Duitse en Spaanse zenders van Russia Today. De maatregel blijft van kracht tot „de agressie tegen Oekraïne is beëindigd”.

De EU vindt dat de Russische overheid „een systematische internationale campagne” voert waarbij feiten worden verdraaid. Op die manier wil het land „zijn strategie van destabilisering van haar buurlanden, en van de Unie en de lidstaten van de Unie ondersteunen”. Op een van de zenders van Russia Today werd de afgelopen dagen de aanval op Oekraïne een „speciale operatie” genoemd, die het land moet „bevrijden” van de „neonazi’s”.

Lees ook: Europese Commissie vaardigt verbod uit tegen Russische staatsmedia - maar gaat er niet over

Russische en Wit-Russische paralympiërs onder neutrale vlag naar Beijing

Sporters uit Rusland en Wit-Rusland mogen onder neutrale vlag deelnemen aan de Paralympische Spelen in Beijing, die vrijdag van start gaan. Dat heeft het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) woensdag bekendgemaakt. Als sporters van een van beide landen een medaille in de wacht slepen, zullen hun resultaten niet worden opgenomen in de medaillespiegel. Het IPC santioneert met de besluiten de landen voor de door Wit-Rusland gesteunde Russische inval in Oekraïne.

Het IPC wijkt met het besluit af van de oproep die het Internationaal Olympisch Comité (IOC) afgelopen maandag deed. Het IOC vroeg sportbonden om Russische en Wit-Russische sporters uit te sluiten van deelname aan internationale sportwedstrijden. Het IPC heeft zich naar eigen zeggen laten leiden door diens kernbeginselen zoals „het streven naar politieke neutraliteit en onpartijdigheid” en „een onwankelbaar geloof in de transformatieve kracht van sport”.

EU weert zeven Russische banken van betaalsysteem Swift

Zeven Russische banken worden door de Europese Unie verwijderd van internationaal betaalsysteem Swift. Die beslissing staat woensdag vermeld in het Publicatieblad van de EU. De maatregel, die direct ingaat, is volgens Brussel een reactie op de invasie van Rusland in Oekraïne.

De banken waarom het gaat, zijn Bank Otkritie, Novikombank, Promsvyazbank, Bank Rossiva, Sovcombank, Vnesheconombank (VEB) en VTB-Bank. De verwijdering van deze banken bemoeilijkt geldtransacties tussen Europese landen en Rusland en daarmee de import en export. De EU had al toegezegd een aantal banken te zullen verwijderen van Swift, een actie waar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky meermaals om had gevraagd.

Gazprombank en Sberbank worden voorlopig nog buiten beschouwing gelaten als het gaat om afsluiting van Swift. Volgens analisten van persbureau AP onderstreept dat de afhankelijkheid van Europa van Russische energie. De twee banken gelden als belangrijke beheerders van betalingen rond Russisch gas.

Lees ook: Westen knijpt Russische centrale bank én banken af. Hoe ver gaat deze economische oorlogsvoering?

De huidige militaire situatie in Oekraïne

In beeld: de oorlog in Oekraïne

Graanprijzen rijzen de pan uit door oorlog Oekraïne

De prijs van tarwe is door de oorlog in Oekraïne gestegen tot het hoogste niveau sinds 2008. Op de beurs in Chicago was de prijs van schepel tarwe (35,23 liter) woensdag ruim 10 dollar (9 euro), zo meldt het financiële persbureau Bloomberg. In 2008 lag de prijs van tarwe vanwege dalende Amerikaanse voorraden voor het laatst zo hoog. Tarwe is met maïs het meest geconsumeerde graan ter wereld. Een hogere prijs daarvan zorgt voor hogere voedselprijzen en kan daarmee ook de inflatie aanwakkeren.

Rusland en Oekraïne zijn samen verantwoordelijk voor zeker een kwart van de wereldwijde tarwe-export en een vijfde van de maïs- en gerstexport. Door de oorlog in Oekraïne is de export tot stilstand gekomen, onder meer vanwege de stijgende vracht- en verzekeringskosten. Ook zorgen de westerse sancties tegen Rusland ervoor dat verschillende grote containerbedrijven voorlopig geen Russische havens aandoen. Grote graanhandelaren sloten de afgelopen dagen hun faciliteiten in Oekraïne.

De gestegen prijzen kunnen ervoor zorgen dat producten waarin tarwe is verwerkt, zoals brood, noedels en koekjes, duurder worden. Ook vrezen experts voor verdere moeilijkheden op de graanmarkt, aldus Bloomberg. Veel mensen uit de agrarische sector hebben zich bij de strijd aangesloten, waardoor het de vraag is hoeveel er geoogst kan worden. Daarnaast zijn de vooruitzichten voor de zonnebloem- en maïsoogst, die in het najaar geoogst zal worden, vanwege de logistieke chaos ook niet rooskleurig.

Lees ook dit artikel over de consequenties van stijgende graanprijzen in Egypte: Oorlog in Oekraïne leidt tot zorgen over broodvoorziening

Record Europese gasprijs: stijgt in één dag met 60 procent

De Europese gasprijs is woensdag sterk gestegen. De prijs voor een megawattuur gas kwam woensdag op de Amsterdamse beurs even uit op 194 euro, een toename van 60 procent ten opzichte van de prijs op dinsdag. Volgens persbureau Bloomberg gaat het om een recordbedrag. Tijdens de laatste piek - in december vorig jaar - kwam de prijs uit op ruim 180 euro per megawattuur.

De prijsstijging van gas is het gevolg van zorgen over de gastoevoer naar Europa. Veel Europese landen zijn afhankelijk van Russisch gas en wachten daarom nieuwe sancties van de EU jegens Rusland met spanning af. Brussel zou kunnen besluiten om de levering vanuit Rusland te verbieden. Ook zijn pijplijnen in Oekraïne als gevolg van de gevechten in het land beschadigd.

Oekraïense regering: genoeg geld om lopende uitgaven te dekken

Oekraïne heeft vooralsnog genoeg geld in kas om de lopende uitgaven te dekken. Dat heeft minister van Financiën Sergi Martsjenko woensdag in een tv-interview gezegd, meldt persbureau Reuters. Volgens Martsjenko worden ondanks de voortdurende oorlog met Rusland nog altijd „alle sociale betalingen, pensioenen, salarissen en financiële steun voor het leger” uitgekeerd.

Door de Russische invasie is de afgelopen dagen een groot deel van de fysieke infrastructuur in Oekraïne schade toegebracht. Productie in het hele land is tot stilstand gekomen en veel burgers zijn voornemens het land te verlaten of sluiten zich aan bij het leger.

Martsjenko benadrukte dat zijn land „enorme internationale steun” krijgt. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank zeiden eerder op woensdag dat aan een steunpakket gewerkt wordt ter waarde van ruim 4,6 miljard euro. Oekraïne zou het IMF ook om noodfinanciering hebben gevraagd.

Zelensky: zesduizend Russen gedood in zes dagen oorlog

Volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zijn bijna zesduizend Russische militairen gedood in de eerste zes dagen van de oorlog. Dat heeft hij gezegd in een woensdag gepubliceerde videoboodschap op Telegram, melden internationale persbureaus. Over het aantal doden aan de Oekraïense kant heeft de president in zijn toespraak niets gezegd.

Zelensky voegde daaraan toe dat Rusland zijn land niet kan innemen met „bommen en luchtaanvallen”. De president reageerde in de boodschap ook op de Russische aanval dinsdag bij een Holocaust-monument in Kiev. Volgens hem hebben de Russen „allemaal de opdracht om onze geschiedenis uit te wissen, ons land uit te wissen, ons allemaal uit te wissen”.

De door Zelensky genoemde getallen van Russische slachtoffers zijn door NRC niet te verifiëren. De Russische autoriteiten bevestigen het aantal slachtoffers niet en hebben recent ook niets bekendgemaakt over het aantal Oekraïense doden. De Verenigde Naties tellen tot nu toe 136 Oekraïense burgerdoden, onder wie ook kinderen.

Cherson volgens gouverneur ‘volledig omsingeld’, Russen claimen inname

De stad Cherson is „volledig” omsingeld door Russische troepen. Dat zegt de gouverneur van de provincie waarin Cherson ligt woensdagochtend, zo meldt persbureau Reuters. Het Russische ministerie van Defensie claimt de zuidelijke havenstad woensdag te hebben ingenomen, aldus het Russische staatspersbureau RIA. Cherson zou de eerste grote stad in Oekraïne zijn die door Rusland is veroverd.

Het is voor NRC lastig om beide beweringen te verifiëren. Eerder meldde CNN al dat de strategisch gelegen stad mogelijk in Russische handen was gevallen. De Britse krant The Guardian meldde dat het treinstation en de haven afgelopen nacht door Russen werden ingenomen.

Rusland begon dinsdag een nieuwe aanval op Cherson, nadat een eerder offensief vanaf het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim was afgeslagen. De stad ligt nabij de Zwarte Zee aan de monding van de strategisch belangrijke rivier de Dnjepr.

Ook in Marioepol, een andere zuidelijke havenstad, wordt woensdag hevig gevochten, zo meldt Reuters. Gewonden kunnen de stad te midden van Russische beschietingen niet verlaten. „We vechten, we geven niet op ons moederland te verdedigen”, aldus de burgemeester Vadym Bojtsjenko volgens het persbureau in een live-uitzending op de Oekraïense televisie.

COA creëert plek voor tweeduizend Oekraïense vluchtelingen

Het COA, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, zal verdeeld over het land tweeduizend opvangplekken creëren voor vluchtelingen uit Oekraïne. Dat heeft het stadsbestuur van de gemeente Utrecht dinsdagavond gezegd na vragen vanuit de gemeenteraad. Mochten er meer plekken nodig zijn, dan zijn gemeenten daar zelf verantwoordelijk voor. Daar zou wel financiële compensatie vanuit het Rijk tegenover staan.

Ook de Overijsselse gemeente Borne laat woensdag weten vluchtelingen uit Oekraïne op te willen vangen in het gesloten asielzoekerscentrum Azelo. Volgens RTV Oost gaat het gemeentebestuur vandaag nog in gesprek met omwonenden.

Het COA meldde een aantal dagen geleden dat, de instroom van Oekraïense vluchtelingen niet meegerekend, tot 1 juli al ruim zevenduizend opvangplaatsen nodig zijn. De asielopvang kampt al jaren met een tekort aan plekken.

‘Al ruim 450.000 Oekraïense vluchtelingen in Polen’

In de trein op de vlucht naar Polen

Deze podcast luister je ook in onze app

Sinds het begin van de oorlog zijn al ruim 450.000 mensen naar buurland Polen gevlucht. Dat heeft de Poolse plaatsvervangend minister van Binnenlandse Zaken Pavel Szefernaker laten weten tegen nieuwszender Radio Zet. Dagelijks komen volgens Szefernaker rond de 100.000 mensen de grens over. Dinsdag lag het aantal Oekraïense vluchtelingen nog op ruim 370.000.

Verreweg de meeste vluchtelingen uit Oekraïne reizen naar Polen. De twee landen delen een grens van meer dan 500 kilometer. Ook kende Polen voor de oorlog al een grote Oekraïense gemeenschap van meer dan een miljoen mensen. Sommige Oekraïense vluchtelingen reizen vanuit Polen door naar andere landen in de Europese Unie of daarbuiten.

De Verenigde Naties lieten dinsdag weten dat in totaal 677.000 mensen Oekraïne zijn ontvlucht. Volgens voorspellingen van de VN kan het aantal Oekraïense vluchtelingen de komende tijd oplopen tot meer dan 4 miljoen.

‘Afgelopen etmaal zeker 21 doden, 112 gewonden in Charkov’

In het afgelopen etmaal zijn zeker 21 mensen omgekomen en 112 mensen gewond geraakt in de Oost-Oekraïense stad Charkov. Dat heeft gouverneur van de regio Oleg Synegojebov woensdag bekendgemaakt volgens persbureau Reuters. Dinsdag werd het regionale bestuursgebouw van Charkov, de tweede stad van Oekraïne, geraakt door een raketaanval.

De Verenigde Naties lieten dinsdag weten dat tot dusverre in de oorlog in Oekraïne 136 burgers, waaronder dertien kinderen, om het leven zijn gekomen. In totaal zijn volgens de VN meer dan 400 burgers gewond geraakt.

Lees ook dit artikel over Charkoviet Tanja Zmievska ‘De nazi’s waren humaner dan Poetin’

Poetin verbiedt export buitenlandse valuta boven 10.000 dollar uit Rusland

Vanaf woensdag is het niet toegestaan contant geld in buitenlandse valuta met een waarde boven de 10.000 dollar uit Rusland naar het buitenland te brengen. Daartoe ondertekende de Russische president Vladimir Poetin dinsdagavond een decreet, zo meldt persbureau Reuters.

Het bedrag wordt berekend aan de hand van de officiële koers van de Russische Centrale Bank op de dag van export. Nadat Russische munt de roebel als gevolg van de internationale sancties de afgelopen dagen een enorme waardedaling doormaakte, ontstond een bankenrun. Russen probeerden contant geld op te nemen, maar stuitten vaak op lege pinautomaten. Ook ontvluchtten veel Russen het land vanwege de snel verslechterende economische situatie en de toenemende repressie. Zijn mogen nu dus een beperkt bedrag in buitenlandse valuta de grens over brengen.

Volgens het decreet is de maatregel „tijdelijk” en dient hij om de „financiële stabiliteit van de Russische federatie” te bewaren. Het Kremlin zag zich genoodzaakt de maatregel te nemen vanwege de „onvriendelijke” sancties die de Verenigde Staten, andere landen en internationale organisaties de afgelopen dagen „in tegenspraak met het internationaal recht” afkondigden.

Lees ook: Pinautomaten in Moskou leeg na bankrun

Biden: VS sluiten luchtruim af voor alle Russische vluchten

De Verenigde Staten zullen het luchtruim afsluiten voor alle Russische vluchten, net als veel Europese landen al gedaan hebben. Dat kondigde de Amerikaanse president Joe Biden dinsdagavond aan in zijn eerste State of the Union. Zijn felle uitspraken over Rusland en Poetin konden op applaus rekenen. Biden zegde oligarchen aan dat hun luxe zal worden afgepakt en hij zei dat Amerikaanse troepen weliswaar zeker níét gaan vechten „in Oekraïne”, maar dat zij wel „elke centimeter” van NAVO-grondgebied zullen verdedigen.

Lees hier het hele artikel: Crisis in Oekraïne geeft Biden nieuw elan tijdens de State of the Union

Gevechten in Cherson, Charkov en Kiev gaan door, Biden houdt State of the Union

Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen van vannacht:

• In verschillende steden in Oekraïne werd zwaar gevochten. Zo kwamen vier mensen om het leven bij een raketaanval op een woonwijk in de stad Zhytomyr en landden Russische parachutisten in Charkov. Cherson zou al veroverd zijn door het Russische leger. Eerder op dinsdag kwamen zeker vijf mensen om het leven toen een televisietoren in Kiev werd aangevallen.
• De Amerikaanse president Joe Biden sprak het Congres toe in zijn jaarlijkse State of the Union. Een groot deel van de toespraak ging over de situatie in Oekraïne. Biden kondigde onder meer aan het luchtruim te sluiten voor Russische vliegtuigen.
• Het Internationaal Gerechtshof behandelt volgende week een aanklacht van Oekraïne tegen Rusland. In Den Haag zal onderzocht worden of Rusland inderdaad genocide pleegt in het Oost-Europese land, zoals de Oekraïense autoriteiten beweren.

Zuidelijke havenstad Cherson mogelijk in Russische handen

De stad Cherson in het zuiden van Oekraïne is mogelijk in handen van het Russische leger. Dat meldt CNN op basis van geverifieerde beelden. Op deze beelden zijn Russische militaire voertuigen te zien die op het centrale plein in de stad, vlakbij het gebouw van de regionale overheid, staan geparkeerd.

Dit zou bewijzen dat de Russen zich ongehinderd door de stad kunnen bewegen. Vanwege de ligging aan de Zwarte Zee en de rivier Djnepr is de havenstad van groot strategisch belang. Eerder op dinsdag plaatste de burgemeester van Cherson nog een bericht op Facebook waarin hij schreef dat burgerdoelen in zijn stad worden aangevallen.

„Wij zijn GEEN militairen! Maar ik zal de stad en haar functioneren zo lang als ik kan beschermen. Als de Russische soldaten en hun leiders mij horen. Ik vraag: verlaat onze stad, stop met het beschieten van de burgers. Jullie hebben alles al genomen wat jullie wilden. Inclusief mensenlevens”, schreef hij.

’Russische parachutisten geland in Charkov’

In de stad Charkov zijn om 3 uur ’s nachts lokale tijd Russische parachutisten geland. Dat meldt de Oekraïense regering op Telegram. Na de landing zou het direct tot gevechten met Oekraïense militairen zijn gekomen.

„Russische parachutisten landden in Charkov (…) en vielen een plaatselijk ziekenhuis aan”, schrijven de autoriteiten. „Er is een voortdurend gevecht gaande tussen de indringers en de Oekraïners.” Charkov, in het oosten van het land, is de tweede stad van Oekraïne met 1,4 miljoen inwoners.

Er wordt al enkele dagen zwaar gevochten in Charkov. Op dinsdag werd het Plein van de Vrijheid in de stad nog getroffen door een Russische raket. Daarbij kwamen meerdere mensen om het leven. In totaal zouden dinsdag zeker achttien Oekraïense burgers om het leven zijn gekomen door raketaanvallen en beschietingen van het Russische leger.

IMF en Wereldbank bereiden steunpakket van 4,6 miljard euro aan Oekraïne voor

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank gaan Oekraïne de komende maanden helpen met een steunpakket ter waarde van ruim 4,6 miljard euro. Dat zeggen de directeur van het IMF Kristalina Georgieva en de voorzitter van de Wereldbank David Malpass in een verklaring op de website van het IMF.

„Wij zijn diep geschokt en bedroefd over de verwoestende menselijke en economische tol die de oorlog in Oekraïne eist. Mensen worden gedood, verwond en gedwongen te vluchten, en er wordt enorme schade toegebracht aan de fysieke infrastructuur van het land. Wij staan achter het Oekraïense volk bij deze afschuwelijke ontwikkelingen”, schrijven Georgieva en Malpass. Zowel het IMF als de Wereldbank zeggen dagelijks contact te hebben met Oekraïense autoriteiten over steunmaatregelen.

Het IMF zegt een verzoek van Oekraïne voor noodfinanciering te hebben gekregen. Volgende week zal de raad van bestuur van het internationale fonds daar een beslissing over nemen. Tot eind juni zal er in ieder geval bijna 2 miljard euro beschikbaar zijn voor het Oost-Europese land.

De Wereldbank zegt te werken aan een steunpakket ter waarde van bijna 2,7 miljard euro. Ruim 300 miljoen euro moet op zeer korte termijn beschikbaar zijn voor Oekraïne, naast een extra steunpakket bedoeld voor gezondheidszorg en onderwijs.

Oekraïne: vier doden bij Russische raketaanval op woonwijk

Bij een Russische raketaanval op een woonwijk in de Oekraïense stad Zhytomyr zijn dinsdag vier mensen omgekomen, onder wie een kind. Dat zegt Anton Gerasjenko, adviseur van de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, op zijn Telegram-kanaal. Er zou ook een ziekenhuis in de stad, op 140 kilometer ten westen van hoofdstad Kiev, zijn geraakt.

Volgens Gerasjenko werd de woonwijk geraakt door een kruisraket die bedoeld zou zijn voor een nabijgelegen luchtmachtbasis. De raketten zouden zijn afgevuurd vanuit Wit-Rusland. Het aantal slachtoffers is niet geverifieerd; op sociale media gaan video’s de ronde van brandende huizen die Zhytomyr zouden staan.

Welkom in dit blog

In dit blog doet de redactie van NRC woensdag verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de Oekraïne-oorlog.