‘Lamb’: tijdloze folkhorror in de wind en mist van IJsland

De IJslandse geschiedenis kent ontelbare volksvertellingen waarin het mysterieuze landschap de oermoeder is van elfen, trollen, gedaanteverwisselaars of creaturen geboren uit een boomstronk, berg of nevelbank. Je hoort echo’s daarvan in de openingsscènes van Lamb, de debuutfilm van regisseur Valdimar Jóhannsson (1978), die samenwerkte met muzikant en scenarist Sjón.

De wind, de mist: het giert en galmt. Horen we een monster brullen, een schaap blaten, een kind huilen? Laten we zeggen dat er iets geboren wordt uit die auditieve en visuele zinsbegoochelingen die op een winternacht het ogenschijnlijk zo kalme leven van boerenechtpaar Maria en Ingvar binnenwaaien. Een wisselwezen.

Maria en Ingvar kunnen het laatste of het eerste ouderpaar op aarde zijn, zo afgelegen leven zij, zo stil vervullen ze hun dagelijkse klusjes in hun vallei in Noord-IJsland waar de natuur zowel hemels als hels kan aandoen. Hoewel de trailer van de film al een paar geheimen prijsgeeft, is de opwinding over deze hoogst originele en onheilspellend pre-bijbelse folkhorror het grootst als je er volkomen onbevangen in gaat.

Lees ook een interview met hoofdrolspeelster Noomi Rapace over ‘Lamb’

Ja, de film schurkt tegen het horrorgenre aan, er zijn indringers en geweerschoten. Maar hij is niet doodeng, eerder ernstig en tegelijkertijd vol droge humor, een gniffelfilm zelfs. Een hybride: misschien is het een droom, misschien de psychologische reis van dit echtpaar, misschien een metafoor voor de trauma’s van ouderschap en hoe we met de natuur leven.

De zowel elliptische als cyclische structuur van het scenario draagt bij aan het gevoel van onheil. Spaarzame dialogen geven alle ruimte om je eigen bizarre fantasieën op het doek van de film te projecteren. De thema’s zijn groot: schuld, seksualiteit, alles wat opdoemt in het zonloze duister en verborgen blijft in het onbarmhartige licht van witte zomernachten.