Waarom Oekraïne deze maandag nog geen breaking news was bij de NOS

Opeens was het maandagavond zo ver, ook voor de Nederlandse publieke omroep. Na de wekenlang hoog opgelopen spanningen erkende de Russische president Poetin de twee zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loehansk op Oekraïens grondgebied als onafhankelijke landen. En alsof dat niet onheilspellend genoeg was, zei hij in een tv-toespraak ook dat Oekraïne „nooit een eigen authentieke staat” is geweest en historisch gezien onderdeel is van Rusland.

Lees ook het liveblog over de Oekraïnecrisis

Met de meer dan honderdduizend militairen die Rusland aan de Oekraïense grens had samengetrokken, was duidelijk dat het conflict hiermee ernstig geëscaleerd was – ook al voordat de Russische ‘vredestroepen’ en hun materieel daadwerkelijk Oekraïens grondgebied waren binnengerold.

Voor de NOS was het geen reden om de programmering volledig om te gooien, maar wel om er vooral in de journaals en Nieuwsuur veel aandacht aan te besteden en geleidelijk „op te schalen”. Een draaiboek ligt voor zulke situaties niet klaar, zegt NOS-woordvoerder Onno Duyvené de Wit. „Maar we hebben vaker breaking news en kunnen daar snel op inspelen.”

Dat opschalen verliep van bijna acht minuten over de crisis in het Achtuurjournaal, tot een klein half uur in Nieuwsuur, en zo’n elf minuten in het late NOS Journaal. Ondertussen was een slow blog opgestart, waarvoor mensen de hele nacht nieuwe berichten schreven. „We zijn een online-bedrijf, dus je staat altijd aan.”

Uit de toon viel op maandagavond de talkshow Op1 (gemaakt door roulerende omroepen), waar eerst een half uur de tijd werd genomen voor de teruggekeerde Olympische sporters, voordat buitenlandexpert Han ten Broeke aan het woord kwam om de situatie in Oekraïne te analyseren.

Dinsdagochtend om half zeven meldde de hoofdredacteur van dienst (de HRV, ofwel Hoofdredacteur op de vloer) zijn medewerkers dat de ontwikkelingen nu als breaking news behandeld. Dat betekent dat de NOS mag inbreken op uitzendingen van andere omroepen met langere journaals.

„Daarover is natuurlijk overleg met de NPO nodig, want dat heeft gevolgen voor het uitzendschema”, zegt Duyvené de Wit.

Geen nieuwszender zoals CNN

Op de vraag of het nieuws maandagavond niet groot genoeg was om de programmering helemaal leeg te vegen voor een ingelaste continue uitzending over de crisis, zegt hij: „We zijn geen nieuwszender, zoals CNN. Onze overweging is altijd: kunnen we de kijker goed informeren. Aan het eind van de avond dachten we dat we met de combinatie van het Achtuurjournaal, Nieuwsuur en het verlengde late Journaal de kijkers goed hadden bediend. Toen we ophielden met uitzenden hadden we alles wel verteld.”

Het Achtuurjournaal had met de crisis geopend, terwijl de situatie in Rusland en Oekraïne nog volop in ontwikkeling was. In bijna acht minuten kwamen behalve Poetin, ook correspondenten in Moskou, Kiev en Brussel aan het woord, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken en zijn Nederlandse collega Hoekstra en de voorzitter van de Europese Commissie. Indrukwekkend was het theatrale beeld van Poetin die in een statige ronde zuilenzaal in het Kremlin plaatsnam achter een bureau op grote afstand van de leden van zijn veiligheidsraad, die op rechte stoeltjes met de handen in de schoot naar hem luisterden. Aan het eind van de uitzending kon Annechien Steenhuizen nog melden dat Poetin het Westen in zijn tv-rede, die nog bezig was, beschuldigde van misdaden.

Op NPO2 pakte Nieuwsuur de zaak deze maandag grondig aan met maar liefst zes correspondenten, heldere duiding door Rusland-expert Bob Deen van Clingendael verspreid over de uitzending, een gesprek met oud-luitenant-generaal Mart de Kruif, en fragmenten van Poetin en leden van zijn veiligheidsraad.