Ajax hield Winston Bogarde aan als assistent nadat hij de club ‘in een kwetsbare positie’ bracht door berichten aan een vrouw

Ajax is al eerder geconfronteerd met beschuldigingen van seksuele intimidatie door een prominente medewerker uit de voetbalstaf. Eind 2020 liet de club een klacht over Winston Bogarde, assistent-trainer van het eerste elftal, onderzoeken door een extern bureau. Dat concludeerde dat Bogarde „actief heeft bijgedragen aan een voor klaagster destructief uitgepakt interactiepatroon”. De vrouw in kwestie heeft daarvan volgens een psycholoog ernstige psychische schade ondervonden. Ajax concludeerde na het externe onderzoek dat het gaat het om „een privékwestie”.

Ook de KNVB, het Instituut Sportrechtspraak, sportkoepel NOC-NSF, Centrum Veilige Sport Nederland en Bureau Clara Wichmann zijn op de hoogte van de zaak. De vrouw die de klacht indiende bij Ajax, deed ook (anoniem) haar beklag bij deze instanties, blijkt uit documenten die in bezit zijn van NRC.

Onlangs vertrok directeur voetbalzaken Marc Overmars bij Ajax na het versturen van „grensoverschrijdende berichten aan meerdere vrouwelijke collega’s”, schreef de club. In NRC vertelde een aantal vrouwen over een onveilige werkcultuur bij Ajax. Volgens hen kon het gedrag van Overmars daarin gedijen en ontbreekt het aan een open sfeer om machtsmisbruik bespreekbaar te maken.

De appjes van Marc Overmars werden almaar dwingender

Van de kwestie met de assistent-trainer werd Ajax op de hoogte gesteld in oktober 2020. De vrouw stuurde toen een schriftelijke klacht over „zwaar grensoverschrijdend gedrag” van een medewerker van Ajax tussen augustus 2019 en september 2020 – ze noemde toen nog geen naam – aan commercieel directeur Menno Geelen van Ajax. De vrouw werkt niet bij Ajax, maar kwam in contact met Bogarde vanwege zijn functie.

Na overleg tussen de advocaat van de vrouw en Ajax werd eind 2020 in opdracht van de club een onafhankelijk onderzoeksbureau ingeschakeld. Het bureau kreeg de taak te kijken naar „seksuele intimidatie en/of andere ongewenste omgangsvormen” van de medewerker en advies te geven over eventuele sancties. Het onderzoek duurde bijna een half jaar, mede door de honderden WhatsApp-berichten, film- en beeldmateriaal die moesten worden bekeken.

Posttraumatische stressstoornis

De onderzoekers concluderen dat Winston Bogarde zich „gaandeweg in het contact” met de vrouw „weinig respectvol en na verloop van tijd op verbaal agressieve wijze” heeft gedragen. Ook is hij „voorbijgegaan aan de bezwaren en tegenwerpingen” van de vrouw. Bogarde heeft zichzelf en de club „als gevolg van zijn centrale en prominente positie” bij Ajax „in een kwetsbare positie gemanoeuvreerd”. Een klinisch psycholoog stelde later een posttraumatische stressstoornis vast bij de vrouw.

Van deze zaak, over het gedrag van de assistent-trainer, waren de vierkoppige directie en de raad van commissarissen op de hoogte. Gedurende het jaar dat de zaak speelde, viel Bogarde onder Overmars, die als directeur voetbalzaken verantwoordelijk was voor de voetbalselectie en technische staf van Ajax.

De vraag was voor Ajax in hoeverre het gedrag van Bogarde „werkgerelateerd” was. Op die vraag gaven de onderzoekers geen antwoord. Ze verzamelden feiten en voorbeelden, waarna zij het aan Ajax overlieten te beoordelen in hoeverre het gedrag van Bogarde een arbeids- dan wel privékwestie betrof.

De top van Ajax besloot daarop het als een privézaak aan te merken. De kwestie was volgens Ajax „niet werkgerelateerd”, waardoor de club meent zich niet te hoeven verdiepen in de inhoud van de melding, blijkt uit communicatie met de betrokkenen.

Die opstelling staat op gespannen voet met de waarden die Ajax uitdraagt naar de buitenwereld. Een daarvan is het uitoefenen van een „voorbeeldfunctie”. Ajacieden „hebben respect voor henzelf, de ander en hun omgeving”, staat in het laatste jaarverslag. Welke precieze voorwaarden daarover in Bogardes arbeidscontract staan blijft onduidelijk.

Duidelijk is wel dat Bogarde zo’n voorbeeldfunctie bij Ajax moet vervullen. Hij is bekend met de cultuur en kernwaarden. Hij speelde 62 duels voor de club en won in 1995 de Champions League met Ajax. In 2015 werd hij er jeugdtrainer, in de zomer van 2020 werd hij toegevoegd aan de technische staf van het eerste elftal. Zijn persoonlijkheid en aanpak worden er gewaardeerd. Ajax-coach Erik ten Hag zei augustus 2020 tegen Ajax Life dat hij Bogarde onder meer als assistent wilde hebben vanwege zijn „houding” en „winnaarsmentaliteit”.

‘Een goed werkgever’

Het onderzoeksbureau kwam met voorbeelden waaruit blijkt dat Bogarde ook tijdens werktijd contact had met de vrouw. Ajax concludeerde dat dit met wederzijdse instemming was. Daarom zou dit contact niet vallen onder het ongewenste gedrag waarover de vrouw zich beklaagde.

„Bij een klacht als deze wil Ajax alles doen om dit zorgvuldig en als een goed werkgever op te pakken”, antwoordde de directie dit weekeinde op vragen van NRC.

Ajax heeft meerdere keren „indringend” met Bogarde gesproken „waar dat mogelijk was”, blijkt uit documentatie. Of er maatregelen zijn genomen tegen de assistent-trainer, wil de club uit privacy-overwegingen niet zeggen.

De directie stuurde meermaals aan op mediation, maar zij kon de confrontatie met Bogarde niet aan. Tegenover NRC wil zij noch haar advocaat ingaan op de kwestie.

Nadat de vrouw een klacht bij Ajax had ingediend, schreef zij ook het Instituut Sportrechtspraak (ISR) aan. Dat verklaarde haar klacht na een vooronderzoek niet-ontvankelijk, omdat er geen verband zou bestaan tussen de melding en de sport. De vrouw ging hiertegen, tevergeefs, in beroep.

Algemeen directeur Edwin van der Sar zei zondag 13 februari in een interview met de NOS dat de „casus” Overmars „op zich” staat. Hij wilde in dat gesprek niet ingaan op „hypothetische vragen” over „andere namen”.

Winston Bogarde heeft maandag laten weten niet te reageren op vragen die NRC vrijdag aan hem en zijn advocaat heeft voorgelegd.