De oude cipres doorstond Eunice niet

De cipres aan de Elswoutlaan in Overveen had storm Eunice bijna doorstaan. Maar toen vrijdag rond een rond uur of twaalf ’s avonds de wind draaide, kwam het einde. De boom, een conifeer van zo’n 12 meter hoog, klapte over het hek en op de weg.

„Er ligt een boom over de weg bij Slewe”, dat had de gemeente te horen gekregen, volgens Françoise Slewe. De gemeente was er snel bij om de weg weer vrij te maken. Maar er bleef ook een flink stuk van de boom liggen.

Zaterdagochtend zijn Françoise, haar man Rob en dochter Sam, bezig de resten van de boom te bergen. Françoise met een te zachte bezem, Sam met een handzaag, Rob hanteert de kettingzaag.

„Die boom stond hier al toen de familie Borski hier nog woonde”, zegt Rob Slewe, bewoner van het landgoed. „Alle bomen die hier staan, zijn zo oud.” De familie Borski, waarvan de weduwe Johanna Borski (1764-1846) de beroemdste was, bezat ooit ook het nabijgelegen landgoed Elswout, dat nu publiek toegankelijk is.

Vol in het blad

De cipres, met donkerbruine, ronde kegels, stond als groenblijvende conifeer vol in het blad. Misschien maakte dat hem kwetsbaar. Maar er wees volgens Rob Slewe niets op dat juist deze boom het zou begeven. „Het was een hele dikke, een hele mooie.” Wel honderd jaar oud, schat hij.

Slewe zet zijn rode Ajax-muts op, doet een veiligheidsbril op en pakt zijn kettingzaag. „Je ziet eruit als een hooligan”, zegt zijn dochter. „Zal je zien, nu doet hij het niet”, zegt Rob als hij de kettingzaag probeert te starten. Na een paar rukken aan het touw lukt het toch. Hij zaagt nog een stuk van de over het hek hangende boom af, op maat voor de open haard. „We wonen in een rijksmonument, met enkel glas. Als we oostenwind hebben, moet je een sjaal hebben. Een haard hebben we wel nodig.” „Je kunt van een stuk van de stam ook een krukje maken”, oppert Sam.

Honderden, misschien wel duizenden bomen moeten in heel Nederland zijn omgegaan door Eunice. Lokale media spreken van tientallen bomen die zijn omgewaaid in hun regio’s.

Hoeveel het er precies zijn, is niet bekend. „Het aantal omgewaaide bomen tellen we niet, misschien maken we maandag een schatting”, zegt woordvoerder Joke Bijl van Staatsbosbeheer. Het eerste belang is om paden vrij te maken en de schade te inventariseren. Maar een boswachter meldde dat in de Noordoostpolder zeker vijfhonderd fijnsparren zijn omgegaan. In Brabant, Zeeland en het westen lijkt de schade voor de bomen mee te vallen.

Dat is ook het beeld in landgoed Elswout, zegt boswachter Rien de Vries. „Er zijn wat takken uitgewaaid, wat dakpannen van het poortgebouw, geen immense schade. Bij de vorige storm is er natuurlijk al wat omgegaan.”

En op Elswout worden bomen die langs het pad staan onderzocht door een extern bedrijf. Dat kijkt of er risico is op takbreuk of omwaaien. „Ze onderzoeken dat op zicht, en tikken met een hamertje op de stam of te horen of die hol is”, vertelt De Vries. Begin maart wordt een aantal bomen gekapt, omdat ze niet veilig genoeg worden geacht. Een kaalslag wordt het niet, zegt hij. En bomen die niet langs het pad staan, mogen gerust omwaaien of afbreken. Dat zorgt weer voor nieuw leven.

Monumentale status

Rob Slewe haalt op zijn terrein niet preventief bomen om. „Als we gasten krijgen en het waait hard, zeggen we: rij even snel langs de oprijlaan. Want daar staan iets van twintig bomen en er valt wel eens wat naar beneden.”

De omgewaaide cipres heeft misschien wel een monumentale status, zegt Slewe. „Op zich valt alles wat op het landgoed staat onder de monumentenwet. Officieel moet je iets dergelijks terugplanten, maar dat doet niemand. Er groeit vanzelf wel weer wat.”

Maar over de oude bomen op zijn landgoed maakt hij zich wel een beetje zorgen. „Bij iedere storm denk ik: als ze maar de goede kant op vallen. Er zijn er zeker een paar bij waarvan ik hoop dat ze mij overleven. Maar dat is wel de vraag. Want het is wel echt oud hout.”