Een hartverscheurend portret van eenzaamheid en vervreemding

Sarah Moeremans staat bekend om haar maatschappelijke satires. Met een zesde zintuig voor hypocrisie steekt ze in haar voorstellingen de draak met de mores van de hedendaagse mens, waarbij de personages regelmatig het publiek aanspreken om hen zo voor hun ideologische karretje te spannen. Het ijdele gekonkel levert uitbundige en hilarische voorstellingen op waarin niemand zonder morele kleerscheuren het einde haalt.

What ever happened to Mr. Pete?, Moeremans’ nieuwe voorstelling bij Het Zuidelijk Toneel, is radicaal anders: mysterieuzer, compassievoller. Bij binnenkomst wordt het publiek in twee groepen verdeeld: de tribune en de speelvloer zijn opgesplitst en iedere groep krijgt een eigen voorstelling te zien. Doordat je als toeschouwer via een koptelefoon alleen ‘jouw’ acteurs hoort blijft wat er aan de andere kant van de zaal gebeurt onduidelijk. Je hoort het geroezemoes van de andere voorstelling, en je hoort je medetoeschouwers lachen, maar het klinkt zo veraf dat het lijkt alsof het in een ongrijpbare parallelle werkelijkheid gebeurt.

Daarmee spiegelt de ervaring van het publiek die van het hoofdpersonage. Pete (Joep van der Geest voor de ene groep, Gillis Biesheuvel voor de andere) checkt aan het begin van de voorstelling in bij een mysterieuze instelling, en beleeft vervolgens op zijn kamer een reeks onverklaarbare ontmoetingen met mensen die hem wel lijken te kennen, maar die hij zich niet kan herinneren. Sommigen van hen zijn behulpzaam, anderen kwaad, maar hij kan de emoties niet plaatsen: het blijven schimmen uit een vergeten verleden, of zorgmedewerkers in dienst van een verwarrend systeem.

Duister absurdisme

Zo creëert Moeremans een wereld die wel wat weg heeft van het dementiedrama The Father, of het duistere absurdisme van de films van Charlie Kaufman. Van der Geest, die ik in mijn helft te zien kreeg, draait zijn gebruikelijke bravoure helemaal tot het nulpunt en zet een hartverscheurend portret van eenzaamheid en vervreemding neer, van een bestaan dat geen enkel houvast meer biedt. De toeschietelijkheid van het personeel dat Pete komt bezoeken krijgt iets pervers: What ever happened to mr. Pete? schetst het beeld van een samenleving waar menselijk contact is uitbesteed aan zorgprofessionals, waar de vraag ‘Hoe gaat het eigenlijk met je?’ is vervangen door klanttevredenheidsonderzoek.

Een enkel moment van schoonheid biedt soelaas: een schoonmaakster zingt een troostrijk lied terwijl ze de kamer dweilt, en het slot voelt als een gebaar van verlossing. Toch blijft vooral de ontreddering hangen, en het hopeloze gevoel wakker te zijn geworden in een wereld die je niet meer herkent.