CBS ziet hoge vraag naar personeel verder toenemen

De spanning op de arbeidsmarkt is eind vorig jaar verder toegenomen. Inmiddels is het aantal vacatures hoger dan het aantal geregistreerde werklozen. Vooral in de handel, de zakelijke dienstverlening en de zorg is de vraag naar werknemers het grootst, blijkt uit dinsdag gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Aan het eind van 2021 stonden 387.000 vacatures open, terwijl 370.000 mensen als werkzoekend te boek stonden. Dat komt neer op 105 vacatures per 100 werklozen. In het derde kwartaal waren op elke 100 werklozen nog 93 banen beschikbaar.

Niet overal nam de krapte toe. In sectoren die in december te lijden hadden van de lockdown, nam de vraag juist iets af. Dat gold onder meer voor cultuur en recreatie.

Het aantal vacatures groeit in brede zin minder snel dan eerder in 2021. Het totale aantal van 387.000 in de laatste drie maanden van vorig jaar is weliswaar een record, maar de groei ten opzichte van het derde kwartaal (16.000) vlakte af.

De grootste vraag naar werknemers bestaat in de handel, waar 79.000 vacatures openstaan. In de zakelijke dienstverlening is dat aantal 62.000 en in de zorg 55.000. Deze drie sectoren zijn goed voor de helft van het totaal aantal vacatures en in het vierde kwartaal was daar ook de grootste stijging, namelijk 4.000 in alle drie de bedrijfstakken.

Het aantal vacatures mag dan blijven stijgen, dat wil niet zeggen dat er weinig vacatures zijn vervuld. Het CBS telde in het vierde kwartaal een recordaantal van 356.000 vervulde (en vervallen) vacatures. Het totaal aantal banen van werknemers en van zelfstandigen steeg met 0,4 procent tot ruim 11 miljoen.

Het aantal werklozen (370.000) is historisch laag, maar de langdurige werkloosheid nam toe. Eind 2021 zaten 91.000 mensen langer dan een jaar zonder werk, een lichte stijging van 1.000 mensen ten opzichte van het derde kwartaal.

Steeds meer sectoren geraakt

In een deze dinsdag verschenen studie constateert ABN Amro dat personeelskrapte steeds meer bedrijfstakken raakt. Als voorbeeld noemt de bank ‘intercedenten’ (arbeidsbemiddelaars), schoonmakers en orderpickers die in magazijnen werken. Die vacatures werden tot voor kort veel gemakkelijker vervuld dan nu het geval is.

Maar liefst 30 procent van de ondernemers noemde onlangs personeelstekort als een belemmering in de bedrijfsvoering en nooit eerder noteerde het CBS zo’n hoog percentage. In november bleek 18 procent van de vacatures bovendien onvervulbaar te zijn.

ABN Amro staaft zijn bewering dat personeelskrapte een steeds breder probleem wordt, door te kijken naar de sectoren waar relatief gemakkelijk personeel kan worden geworven. Bijna twee jaar geleden gold dat nog voor de helft van het totale aantal banen. Voor die ‘ruime’ beroepen was minder dan 1 procent van de vacatures moeilijk vervulbaar. Eind vorig jaar was het aantal ‘ruime’ banen afgenomen van de helft tot een derde. Het aantal ‘zeer krappe’ beroepen steeg van 1 naar 30 procent.

Lees ook: De personeelstekorten zijn terug, dus hoe haal je mensen binnen?

Zo was begin 2021 het vinden van een uitvoerder in de bouw volgens ABN Amro geen enkel probleem. In januari werden alle bekende 55 vacatures vervuld, maar in januari 2022 bleek dat voor bijna driekwart van de toenmalige 267 vacatures niemand was te vinden.

Bij de banen die toch al moeilijk te bemensen waren, zijn de problemen alleen maar toegenomen. Vacatures voor fietskoeriers waren een jaar geleden al voor driekwart onvervulbaar. Vorige maand was dat percentage opgelopen tot 85 procent.

Als belangrijke oorzaak van de grote vraag naar arbeid noemt ABN Amro de kooplust van de consument. Vorig jaar namen de ‘consumptieve bestedingen’ flink toe, mede omdat veel mensen door de pandemie gedwongen thuis zaten.

Maar het kan ook zijn dat een lager aanbod van arbeid een belangrijke rol speelt. Door de schaarste aan personeel is dat voor veel werknemers het moment om over te stappen naar een beroep met aantrekkelijker arbeidsvoorwaarden. Volgens de bank kan het lage aanbod van arbeid ook komen doordat meer mensen stoppen met werken en verwijst daarbij naar een ontwikkeling in de Verenigde Staten, de great resignation. Deze golf van ontslagnemende werknemers zou een gevolg zijn van de coronacrisis waarin het thuiswerken werkroutines heeft verstoord, wat sommigen aanzette tot nadenken over een andere baan.