Luidruchtige blokkade van stadscentrum door truckers tergt Ottawa

Lachend laat trucker Terence Unger zijn claxon galmen in het centrum van de Canadese hoofdstad Ottawa. Al acht dagen staat de chauffeur uit Winnipeg bij een kruising nabij het Canadese parlement. Samen met andere truckers die ook toeteren en hun motoren laten knallen, zorgt hij voor een oorverdovende kakofonie in een brede omtrek.

„We laten onze stem horen, één grote stem”, roept Unger nauwelijks hoorbaar vanuit zijn cabine. Hij is opgetogen over het rumoerige truckersprotest tegen coronabeperkingen, dat Ottawa al ruim een week in zijn greep houdt – en dat zich dit weekend uitbreidde naar andere Canadese steden. „We staan hier voor onze vrijheid. Ik blijf hier zolang het nodig is.”

Even verderop loopt Jamie Godin zijn appartementsgebouw binnen. Hij vindt het hoog tijd dat de actie wordt beëindigd. „We worden er gek van”, zegt hij. Vanuit zijn woning hoort Godin, die thuis werkt, de hele dag getoeter. Zijn oudere buurvrouw durft niet naar buiten, omdat de betogers mensen met mondkapjes intimideren. „Het is crimineel, ze terroriseren de stad.”

Bekijk ook deze fotoserie over het Canadese truckersprotest

Inwoners van Ottawa zijn helemaal klaar met het rumoerige truckersprotest, dat twee weken geleden begon met een konvooi van vrachtwagens naar de hoofdstad – een actie onder de naam ‘Freedom Convoy 2022’ die internationale bijval oogstte, onder meer van de Amerikaanse oud-president Donald Trump. Sinds het konvooi van enkele duizenden betogers vorig weekend aankwam, is de actie veranderd in een rumoerige blokkade van het centrum van Ottawa door zo’n vijfhonderd voertuigen – dit weekend opnieuw gesteund door duizenden medestanders.

Waarom Canada de truckersprotesten niet onder controle krijgt

Deze podcast luister je ook in onze app

Burgemeester Jim Watson heeft zondag de noodtoestand afgekondigd in reactie op het chaotische protest, dat de autoriteiten heeft overstelpt. Volgens hem is de situatie in de stad „volledig uit de hand gelopen.”

Truckers hebben hun vrachtwagens voor het Canadese parlement en in de straten van het centrum geparkeerd en weigeren te vertrekken voordat aan hun eisen is voldaan: opheffing van alle coronaregels in het land, waaronder de vaccinatieplicht voor chauffeurs die de grens tussen Canada en de Verenigde Staten oversteken. Hoewel die specifieke plicht in januari is afgekondigd door de federale regering, zijn de meeste coronamaatregelen waar de betogers van af willen, zoals mondkapjes en coronapassen, het terrein van de Canadese provincies. Ook eisen ze de afzetting van premier Justin Trudeau, die zich volgens hen als een tiran gedraagt.

Trudeau weigert te spreken met de demonstranten, die hij afschildert als extremisten – verwijzend naar incidenten van haat bij de manifestatie, waaronder enkele vlaggen met hakenkruizen. Volgens Watson, een partijgenoot van de liberale premier, houden de actievoerders de stad in „gijzeling”. Ook Doug Ford, de conservatieve premier van de provincie Ontario, waar Ottawa ligt, vindt dat de actie te ver is gegaan. „Dit is geen protest meer, dit is een bezetting”, zei hij vrijdag. „Het is tijd dat dit eindigt.”

Actievoerders zien dat anders – en krijgen steun van Canadezen die de pandemie en Trudeau zat zijn. Truckers slapen in hun voertuigen en hebben barbecues en vuurtjes opgezet op straat. Er wordt voedsel rondgebracht, en met jerrycans wordt brandstof gedistribueerd, zodat de voertuigen stationair kunnen draaien in de winterkou met temperaturen tussen -10 en -20 graden Celsius.

„We gaan hier niet weg, we moeten vechten”, zegt Carl Anderson, een trucker uit Calgary, Alberta, die sinds vorige week zondag in Ottawa staat. „Er moet iets veranderen, we moeten af van coronaregels en mondkapjes.” Iemand komt langs met gebarbecued vlees om uit te delen: „Eland!” Anderson vindt de sfeer „awesome”, zegt hij. „Het is één groot liefdesfeest.”

Ik heb alles aan boord. Als het moet sterf ik hier

Carl Anderson trucker uit Alberta

De chauffeur, die niet is gevaccineerd, heeft geen plannen om te vertrekken. „Ik heb een tank vol brandstof, twee bedden, een magnetron en een koelkast aan boord. Als het moet sterf ik hier.” Hij heeft gehoord van de klachten van omwonenden. „Het spijt me, maar dit is waar de premier werkt. Dit is waar we moeten zijn om te protesteren.”

Inwoners van Ottawa hebben felle kritiek op de politie, die volgens hen veel te weinig doet om de wanorde te bestrijden. De politie stelde zich bij aankomst van het konvooi, dat door enkelen op sociale media werd aangeprezen als een Canadees ‘6 januari’, terughoudend op, om escalatie te voorkomen. Geweld bleef tot nu toe grotendeels uit - al ervaren inwoners en media dreiging en intimidatie. Velen zien echter een dubbele standaard: bij betogingen van bijvoorbeeld inheemse groepen grijpt de politie doorgaans al snel in.

Toevoer van brandstof

Het is echter onduidelijk of en hoe de voertuigen kunnen worden weggesleept als ze niet vrijwillig vertrekken. Volgens korpschef Peter Sloly kan de politie daar niet voor zorgen. De politie wil de toevoer van brandstof afsnijden. Er gaan stemmen op om het leger in te zetten, maar dat is door de regering verworpen. „De Canadese strijdkrachten zijn geen politiemacht”, schreef defensieminister Anita Anand op Twitter.

Lees ook: Toeterend konvooi tegen vaccinatieplicht krijgt bijval, tot ver buiten Canada

Ook is er een felle controverse over de financiering van de blokkade. Via een inzamelingsactie bij het crowdfundingplatform GoFundMe werd ruim 10 miljoen dollar opgehaald voor het truckersprotest. Ook Amerikaanse sympathisanten droegen bij – tot ergernis van Canadese autoriteiten, die het bedrijf vroegen te stoppen met het financieren van een bezetting van hun hoofdstad.

GoFundMe gaf daar vrijdag gehoor aan. Het bedrijf uit San Francisco, dat het geld al had bevroren, verwijderde de pagina van het truckersprotest en liet weten bijdragen te retourneren, omdat de actie niet meer voldoet aan zijn regels. Aanhangers reageerden woedend. Ze beschuldigen het platform van diefstal, corruptie en een dubbele standaard, omdat het wel heeft toegestaan dat geld werd ingezameld voor demonstraties van de Black Lives Matter-beweging, die in sommige gevallen uitliepen op geweld en vandalisme. Prominente Republikeinen willen dat het bedrijf wordt vervolgd voor fraude.

Ze hebben hun week gehad, en het is tijd dat ze ons respecteren

Nick Shiell inwoner van Ottawa

De betogers, die niet worden gesteund door Canadese truckerorganisaties, krijgen ondertussen wel steun van Trump. „Het Vrijheidskonvooi is een vreedzame betoging tegen het wrede beleid van de uiterst linkse dwaas Justin Trudeau, die Canada heeft vernietigd met krankzinnige Covidregels”, schreef de oud-president op zijn website. Hij spoort Amerikaanse truckers aan om een ‘Freedom Convoy’ naar Washington te beginnen.

Nick Shiell, een inwoner van Ottawa, verbaast zich over de steun die de beweging ontvangt, ook vanuit de VS. Hij doet mee aan een tegendemonstratie bij het hoofdbureau van politie in de hoofdstad. „Dit is geen vreedzaam protest meer, dit is een bezetting”, zegt hij, terwijl zijn groep gejoel en handgebaren uitwisselt met medestanders van de truckers die toeterend langsrijden.

„Ze hebben hun week gehad, en het is tijd dat ze ons respecteren”, betoogt Shiell. „Als je door het land wilt rijden om bij het parlement te protesteren, prima. Maar versper onze stad niet, val mensen niet lastig, doe niet je behoeften in het hele centrum. Dat is respectloos, en niet de manier waarop we dingen doen in Canada.”