Aandacht is de kurk waar Suzanne Schulting op drijft

Het ouderlijk huis van Suzanne Schulting in het Friese gehucht Tijnje is de ideale kweekvijver voor een schaatskampioen. Vanuit de achtertuin kun je de schaatsbaan zien liggen waar ze als meisje haar ijzers onderbond. Het huis is omringd door slootjes en voor de deur ligt een gigantische vijver, een natuurlijke bron, waar Suzanne en haar zusjes, de tweeling Marieke en Jolien, in de winter rondjes rijden.

„En vergeet het fietsen niet”, zegt vader Jan, oud-voetballer van sc Heerenveen. Daar word je sterk en wilskrachtig van. Suzanne trapte een behoorlijk eind naar de lagere school, en later zeventien kilometer op en neer naar het Thialf-stadion in Heerenveen. „Vaak had ze een harde zuidwesterwind pal tegen”, vertelt moeder Hannie, fysiotherapeut in het nabijgelegen Gorredijk. Een racefiets met winterbanden bood uitkomst.

De verwachtingen rond Schulting op de Olympische Winterspelen van Beijing zijn torenhoog, beseffen ook haar ouders. De beste shorttrackster van de wereld kan er vijf medailles winnen. Ze is favoriet op de 500, 1.000 en 1.500 meter en heeft ook goede papieren voor de teamonderdelen. Haar sportieve prestaties zijn de afgelopen jaren tot in detail beschreven, maar wie is de vrouw die tot Nederlandse winterkoningin kan uitgroeien?

Vergeleken met metropool Beijing is Tijnje slaapverwekkend. Maar zonder het Friese gehucht was Schultings ster mogelijk niet zo snel gerezen. Ze mag zelfverzekerd zijn, en een harde werker, maar haar gevoeligheid maakt haar ook prikkelbaar, zegt bijna iedereen die haar goed kent. Ze kan kort aangebonden zijn en mensen van zich afduwen. Op dat soort momenten moeten de schapen, zwanen, wilgen en windvanen van Tijnje kalmerend werken.

Schaatsen staat bij haar op één en alles wat in de weg komt moet wijken. Ook de liefde

Bas Middelkoop ex-partner

Op haar zestiende verliet Schulting het ouderlijk huis om in een serviceflat in Heerenveen te gaan wonen. Hannie vond dat lastiger dan Jan, maar Suzanne was een onhandelbare, rechtlijnige puber met duidelijke doelen, zegt ze. „Het draaide allemaal om háár en dat kan niet in een gezin met drie kinderen.” Hannie probeert de aandacht over haar dochters gelijkmatig te verdelen, maar merkt dat het gevoelig ligt, die onafgebroken schijnwerper op haar oudste kind.

Bijkomend ‘probleem’ is waarschijnlijk dat Schulting kickt op aandacht. Ze vindt het heerlijk, alle interesse voor haar prestaties en haar looks. Het is een van de kurken waar ze op drijft. „Die erkenning maakt dat zij op hoog niveau blijft presteren”, zegt bondscoach Jeroen Otter. „Ze beseft als geen ander: wat vandaag goed is, is morgen niet meer goed genoeg.”

Volgens ex-vriend Bas Middelkoop is Schulting bereid alles op te offeren voor het verwezenlijken van haar doelen. Hij geeft „ongelooflijk veel” om haar, zegt hij, nog steeds, maar het deed hem pijn dat zij afgelopen september afstand nam na een relatie van bijna vier jaar. „Ik kreeg een burn-out en zij bereidde zich voor op een van de belangrijkste toernooien van haar leven. Mijn problemen kon ze er niet bij hebben. Schaatsen staat bij haar op één en alles wat in de weg komt moet wijken. Ook de liefde.”

Haat-liefdeverhouding

Suzanne Schulting (24) werd ruim vijftig kilometer van Tijnje geboren in Groningen. Het liefst was ze voor een Friezin doorgegaan, en dat heeft ze ook een tijdje geprobeerd, vertelt meervoudig wereldkampioen shorttrack Sjinkie Knegt, maar daar heeft hij – wél een geboren Fries – al snel een stokje voor gestoken. „Ik plaag haar vaak met haar Groningse komaf”, vertelt hij vanuit de auto na een training, half januari.

De twee hebben een haat-liefdeverhouding. Ze kennen elkaar door en door, maar kunnen elkaar soms ook achter het behang plakken. „Collega’s noemen ons een getrouwd stel”, vertelt Knegt. „We maken ruzie om niks. Suzanne heeft een enorme geldingsdrang en gedrevenheid – dat bewonder ik. Maar ze is ook temperamentvol en laat haar spullen rondslingeren. Als ik daar wat van zeg, trekt ze dat niet.”

Schultings rechtlijnigheid, geldingsdrang en zelfzucht verklaren voor een deel haar succes. Ze kan fysiek zó diep gaan, zegt bondscoach Otter, dat ze bijna omvalt van de pijn. „Dat lijkt logisch, maar het is niet evident.” Hij kent het eigenlijk alleen van schaatskampioenen Ireen Wüst en Jorien ter Mors. „Die hebben dezelfde kwaliteit om de laatste druppel eruit te willen persen.”

Collega’s noemen ons soms een getrouwd stel. We maken ruzie om niks

Sjinkie Knegt shorttracker

Ex-partner Middelkoop beschrijft hoe hun vakanties in het teken stonden van rivaliteit. Zonder sportschool in de buurt werd er geen reis geboekt. Want minstens één keer in de twee dagen moest er worden gesport. Hij weet nog hoe hij een vakantie in Mexico kampte met een hamstringblessure en geen zin had om met haar te gaan hardlopen. Maar hij deed het tóch, uit trots. „En daar gingen we, harder en harder, twintig minuten lang. Ze wilde winnen, met alles wat we deden. Ze gaat dieper dan het gaatje.”

„Als het om vrouwen gaat, gunt ze niemand wat”, lacht Jorien ter Mors, die een paar jaar lang haar ploegmaatje was, tot zij het shorttrack in 2018 definitief verruilde voor het langebaanschaatsen. „Suzanne wil de beste en de snelste zijn. Of het nou om een wedstrijd gaat, of een training. Als ze verliest gaat ze vloeken en schelden. Zo van: dit is niet eerlijk. Ik denk dat dat ook een echte kampioen kenmerkt.”

Dat had ze als meisje al, vertelt moeder Hannie. Op de Talentenacademie in Heerenveen zat Suzanne in de klas met Aafke Soet, toen shorttrackster, tegenwoordig wielrenster bij Jumbo-Visma. Aafke was een alleskunner, die vaak de meerdere van Schulting was. Hannie: „Dat werkte als een rode lap op een stier. Het triggerde haar enorm, op het ziekelijke af. Ik heb vaker gezegd: stop daarmee. Je kan ook te ver gaan in je hoofd.”

Anderzijds is het ook zo dat Schulting haar frustraties kan omzetten in prestaties. „Alsof ze tegen zichzelf zegt: dit vind ik niks, hier ga ik aan werken”, zegt Yara van Kerkhof, sinds 2015 haar teammaat en roomie. Volgens Ter Mors is haar zwakte ook haar kracht. „Concurrenten kunnen haar op haar zwakte pakken, haar daarmee irriteren, maar het stimuleert haar wel om nóg beter te worden.”

Risico’s opzoeken

Op haar achtste begon Schulting met schaatsen, zowel shorttrack als langebaan, disciplines die ze aanvankelijk ook nog combineerde met kunstschaatsen en turnen. De lenige Jolien turnde ook, Marieke zat op voetbal en hockey. Maar de zussen hielden alle drie van schaatsen en water, vertellen hun ouders, en zagen uit naar de zomervakanties met de familieboot. Vader Jan praat er met weemoed over.

Voor een jong meisje had Schulting opvallend veel lef op de shorttrackbaan, waar ze steeds vaker te vinden was. Waar oudere, meer ervaren collega’s risico’s liever meden, zocht zij ze juist op. Ze wist: hoe schuiner je in de bocht hangt, hoe groter de druk en hoe meer snelheid je maakt. Dat leidt vaker tot valpartijen, omdat het ijs onder je schaatsen vandaan breekt, maar met veel oefening kun je die risico’s beperken. „Suzanne gíng gewoon”, zegt Van Kerkhof. Ze is zeven jaar ouder dan Schulting, maar leerde van haar „meer de rand op te zoeken”.

Hard werken is een van haar kwaliteiten, vindt bondscoach Jeroen Otter. Maar ook: afwegingen maken. Wat wil ik, waarom en wat brengt het me? „Daar heeft ze vanaf het begin op een hele natuurlijke manier op geanticipeerd. Haar kijk op topsport is ongelooflijk snel ontwikkeld, of het nou om voorbereiden gaat, presteren, zaken uitsluiten of insluiten, keuzes maken. De afgelopen zes jaar is ze van een enthousiaste tiener uitgegroeid tot een klasbak topsporter.”

In 2015 brak Schulting als zeventienjarige door bij de Europese kampioenschappen shorttrack in Dordrecht. Met Lara van Ruijven, Rianne de Vries en Yara van Kerkhof won zij zilver op de 3.000 meter aflossing. „Het was een belangrijk toernooi”, zegt Van Kerkhof. „We moesten aan bepaalde eisen voldoen om onze A-status te behouden, dus er hing best wat van af. Suus viel in die tijd nog vaak, ze was echt een stuiterbal, en wij vonden het spannend met haar die wedstrijd te rijden.”

Voor aanvang van het seizoen 2018-2019 besloot Schulting het shorttrack te gaan combineren met langebaanschaatsen, net als Ter Mors. Een vruchtbare combinatie. Nadat ze eerder op de 500 meter een persoonlijk record had gereden op het NK sprint in 2020, liet ze ook op de 1.000 meter een persoonlijke toptijd noteren, goed voor de derde tijd. Ze plaatste zich voor de WK afstanden én veroverde een startbewijs voor het EK sprint.

Op de Olympische Spelen van Pyeongchang in 2018 doet de dan 20-jarige Schulting iets waarmee ze velen verrast: ze wint goud. Ze is de op een na jongste Nederlandse olympisch kampioene op de Winterspelen, na Ireen Wüst, die negentien was toen ze goud won op de 3.000 meter bij de Spelen van Turijn in 2006. „Ik wist dat er veel op haar af zou komen”, zegt haar manager Dennis Klaster. „Media, sponsoren, bedrijven – iedereen wilde wat van Suzanne. Ze moest selectief zijn en zich niet laten afleiden door randzaken. Die kunst hebben we samen geleerd.”

Samen met Sjinkie heb ik het shorttrack op de kaart gezet, daar plukt Suzanne nu de vruchten van

Jorien ter Mors oud-schaatsster

Volgens ex-vriend Middelkoop kreeg Schulting ook veel berichten via sociale media van bewonderaars. Hijzelf ook, grinnikt hij, van mannen die aankondigden dat ze zijn vriendin zouden afpakken. ‘Als het je lukt, heb je het waarschijnlijk verdiend’, schreef hij terug. „Gelukkig kickt Suzanne niet op dát soort aandacht. Ze wil dat mensen haar goed, mooi en leuk vinden, maar ze hoeft niet door iedereen ten huwelijk gevraagd te worden.”

Volgens bondscoach Otter besefte Schulting dat zij na de gouden olympische plak op een kruispunt stond. Als ze deze trend wilde vasthouden, als ze élke keer op het podium wilde eindigen, moest ze alles wat ze deed tot in de perfectie uitvoeren. „Ze zei het letterlijk tegen me: ‘Als ik geen eendagsvlieg genoemd wil worden, moet ik de druk hoog opvoeren’. Ze zette op een rij waar ze controle over heeft en waar niet. Ze stopte haar energie alleen nog in zaken die ze kan sturen.”

Yara van Kerkhof: „Ze liet de aandacht op zich afkomen, maar als ze er moest staan, dan stónd ze er. Best knap voor iemand die zo veel van aandacht houdt. Maar uiteindelijk vindt ze winnen nóg leuker.

Lara en Sjinkie

In haar nog jonge leven maakte Schulting een paar dingen mee die haar diep hebben geraakt. Begin 2019 werd Sjinkie Knegt met ernstige brandwonden opgenomen in het ziekenhuis, nadat zijn kleding vlam vatte toen hij thuis de houtkachel had aangestoken. Hij was vierhonderd dagen uit de roulatie. Ruim een jaar later overleed collega en goede vriendin Lara van Ruijven (27) aan een auto-immuunziekte.

Voor de vrouw die „er niets bij kan hebben”, was het geen makkelijke periode. In sportief opzicht wist Schulting goed met de indringende ervaringen om te gaan. Een jaar na de dood van haar vriendin won ze op de WK shorttrack de 500 meter, de afstand die Van Ruijven twee jaar eerder op haar naam had geschreven. Als eerbetoon. Volgens haar vader deed ze in het geheim extra trainingen, alleen bondscoach Otter wist ervan. „Niet iedereen begreep dat dat doel deel was van haar verwerkingsproces”, zegt moeder Hannie. „Daar raakte ze van slag van. Sommige mensen zeiden: Suzanne gaat gewoon weer door.”

De dood van Van Ruijven heeft Schulting veranderd, vindt haar ex-vriend Middelkoop. „Ze trok zich terug, werd stiller en zat meer op haar mobiel. Het gemis viel haar zwaar, alsof ze het moeilijk vond om het tot zich door te laten dringen.”

En Sjinkie? Die wisselde weinig woorden met zijn „kleine schaatszusje” over zijn ongeval, vertelt hij. In de periode dat hij uit de running was, vroeg ze hem wel eens hoe het ging, en daarmee was de kous af. „Zoals het zou moeten zijn: de nuchterheid zelve”, zegt hij.

Ze wil de grootste in haar sport worden en daarna is het nóg niet genoeg

Jeroen Otter bondscoach

Volgens Knegt is zijn relatie met Schulting niet veranderd sinds zij hem sportief overvleugelt, maar Ter Mors vermoedt dat hij het er af en toe best moeilijk mee heeft. „Sjinkie vindt het mooi, maar ook confronterend”, zegt ze. „Samen met hem heb ik het shorttrack op de kaart gezet, daar plukt Suzanne nu de vruchten van. Hij wordt wat ouder en plots is daar iemand die bereikt wat hij altijd voor ogen heeft gehad. Stiekem zal hij denken: was ik haar maar.”

Meer nog dan Knegt krijgt Schulting het als golden girl in Beijing knap lastig. De druk is enorm en hoe ze daarmee omgaat wordt cruciaal. „Haar verslaan staat gelijk aan een podiumplek”, zegt bondscoach Otter. „Iedereen ziet haar als favoriet en daar moeten we onze manier van racen en strategie op aanpassen.” Op de vraag wat er nog in het vat zit voor zijn pupil, zegt hij: „Ze wil de grootste in haar sport worden en daarna is het nóg niet genoeg.”

Maar als Schulting op het schaatsen uitgekeken raakt, zegt jeugdvriendin Freya Reitsma, is er vast nog een plek voor haar in de tv-wereld. „Suzanne is altijd fan geweest van BNN. Ze zou het geweldig vinden om mensen te interviewen over hun leven in een ver oord. Geen glitter en glamour, maar puur natuur, zoals ze is.” Suzanne Schulting als de nieuwe Floortje Dessing of Geraldine Kemper? „Ik zie het wel gebeuren”, zegt Reitsma.