Zijn strips waren een inspiratiebron voor Star Wars (en dat zat hem dwars)

Afgelopen zondag overleed de Franse stripmaker Jean-Claude Mézières, de geestelijk vader van de sciencefiction-strip Ravian en Laureline. Samen met scenarist en landgenoot Pierre Christin maakte hij tussen 1967 en 2019 vierentwintig albums van de populaire ruimtevaartreeks. Hele generaties groeiden op met de twee ruimte-agenten. In Nederland verschenen de verhalen in vanaf 1968 in stripblad Pep. Mézières werd 83.

Mézières groeide op in de buitenwijken van Parijs. Daar ontmoette hij in de oorlogsjaren zijn jeugdvriend Pierre Christin. Hij en Christin zijn vanaf dan onafscheidelijk: in 2018 rondden ze het tweeluik Herinneringen aan de toekomst af, het laatste verhaal uit de Ravian-reeks dat ze samen maakten.

Al op zijn dertiende vierde Mézières zijn eerste succes, met een getekende bijdrage aan de kinderbijlage van Le Figaro. Twee jaar later begint hij zijn opleiding aan het Instituut voor Toegepaste Kunsten in Parijs, samen met Jean Giraud, die later roem vergaart als tekenaar van de western-strip Blueberry en experimenteler werk onder zijn pseudoniem Moebius.

Pilote

Giraud speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van Mézières. Samen deelden ze een voorliefde voor strips, film, sciencefiction en westerns. In 1967 zet Mézières zich met Christin aan een sciencefiction-reeks voor het vermaarde Franse stripblad Pilote. Een bijzondere keuze, want Europese sciencefictionstrips waren er toen niet. Het pakte goed uit, Ravian en Laureline werd een instant succes, ook in Nederland. De verhalen rond de twee ruimte-agenten uit de 28ste eeuw zitten knap in elkaar: Ravian is de naïeve antiheld, die voor geen kleintje vervaard is. Laureline is de klassieke, krachtige sciencefiction-heldin à la Barbarella, die de boel veel intelligenter beschouwt en Ravian meer dan eens behoed voor nog meer onheil. De reeks ontwikkelde zich gaandeweg tot een onvervalste ruimte-opera over tijdreizen, waarin Christin, die politicologie studeerde, humor afwisselt met allerlei politieke stellingname. Dat deed hij subtiel, de stellingname lag er nooit duimendik bovenop. In de stripwereld hoorde Mézières bij de groten van de Pilote-generatie; in 1984 kreeg hij de oeuvreprijs van het gerenommeerde stripfestival van Angoulême.

Star Wars

Mézières is geliefd vanwege zijn fraaie buitenaardse werelden en wezens, die striplezers uit duizenden herkennen. Zijn fantastische werelden reikten verder dan zijn albums: nota bene George Lucas bladerde meer dan eens door het werk van Mézières om inspiratie op te doen voor zijn Star Wars-films. Zelfs wie met een half oog kijkt, ziet dat veel ruimteschepen en personages opvallende gelijkenissen vertonen met die van de Ravian-strips. Pijnlijk, omdat Lucas nooit contact zocht met Mézières. In een interview uit 2016 laat de aimabele Fransman duidelijk merken dat hem dat nog steeds dwars zit.

Later ontwierp Mézières decors en kostuums voor films zoals The fifth element. In 2017, precies vijftig jaar na de eerste strippublicatie, verscheen Valerian and the City of Thousand Planets van de Franse filmmaker Luc Besson. Met enig gevoel voor chauvinisme vatte Le Monde de invloed van Mézières aldus samen: „Zelden heeft een Franse stripauteur zoveel filmmakers geïnspireerd, vooral uit de Amerikaanse cinema. Zonder zijn aangeboren richtingsgevoel zou sciencefiction nooit zo’n vruchtbaar genre zijn geworden binnen de 9e kunst.”