Gamen om cryptogeld te verdienen

‘Elke keer als ik mijn LinkedIn-feed openmaak, zie ik alleen maar enthousiaste berichten over NFT-games.” Gamemaker Tomas Sala kan er boos over worden. „Dit soort projecten nemen de verslavende kwaliteiten van een game, je voegt het risico van speculeren toe en doet er nog een scheutje gokken overheen.”

Play-to-earn – spelen om te verdienen – is het nieuwste buzzword in de game-industrie: een combinatie van game enerzijds en cryptomunten en non-fungible tokens (NFT’s) anderzijds. In de populairste play-to-earn-games verdien je tijdens het spelen speciale cryptomunten met echte waarde, die kunnen helpen bij het maken van bijvoorbeeld nieuwe wapens. Die wapens worden dan weer als verkoopbare NFT, een soort digitaal bonnetje, bijgeschreven op een online grootboek, de blockchain.

Axie Infinity, een game uit 2018, is de grote ster van het genre. 2,5 miljoen mensen spelen het dagelijks – vooral in armere landen. „Games als Axie Infinity geven spelers de kans om hun dagelijkse brood te verdienen, hun schulden af te betalen en zelfs voor het eerst in hun leven spaargeld op te bouwen”, schrijft Beryl Li, een fintech-expert en oprichter van het play-to-earn-spelersgilde Yield Guild Games (YGG), in een email. Venture capital-bedrijven stopten afgelopen jaar miljoenen dollars in YGG, dat zo’n 100.000 leden heeft in landen als de Filipijnen, Indonesië en Brazilië.

Het doel van YGG, zegt Li, is om „gamers in entrepreneurs te veranderen”. Dat is volgens haar van groot belang, „want veel van onze spelers hebben moeite om sinds de pandemie hun hoofd boven water te houden”. Veel spelersgildes zoals YGG maken gebruik van een soort beurs voor gamers, waarbij een arme speler de middelen krijgt om te spelen, in ruil voor een deel van de opbrengst.

Piramidespellen

Traditionele gamemakers vinden de beloften onrealistisch, het verdienmodel onethisch en noemen de games zelfs piramidespellen, waarbij de inleg van nieuwkomers wordt gebruikt om bestaande deelnemers uit te betalen. Sala: „Er zijn vast toepassingen voor in de goksector, maar je moet entertainmentgames niet willen verbinden met geld verdienen. Ook omdat games veel door jongeren worden gespeeld.” Er is nog weinig regulering op het gebied van NFT-games. Hoewel ouders in sommige landen wél de transacties van hun kinderen kunnen omdraaien, zijn ze niet verboden voor minderjarigen.

Ook milieukwesties spelen mee: traditionele blockchains verbruiken enorm veel energie. „Wij kiezen daarom expliciet voor Solana. Die blockchain verbruikt net zoveel als je koelkast”, zegt Herdjie Zhou, een Nederlandse gamemaker die met zijn mobiele gamebedrijf Lucky Kat werkt aan een eigen play-to-earn-game, Panzerdogs. In het vrolijke, vloeiende schietspel bestuur je tanks en ga je met andere gamers de strijd aan.

„Het is wel een sprong in het diepe”, geeft Zhou toe. „Maar als gamemaker moet je altijd blijven innoveren. Ik vind het juist heel erg interessant dat er nog geen draaiboek is voor blockchaingames.”

Hij denkt dat de techniek games kan ‘democratiseren’. „Je verlegt de balans van wie er geld verdient aan een game.” De consument kan nu in het succes delen. Juist daarom voelt Zhou „veel verantwoordelijkheid”, zegt hij. „Het gaat toch om andermans geld. Je ziet zelfs games die het bestuur helemaal in handen van hun spelers leggen.”

In Panzerdogs kunnen gamers investeren in NFT-tankpiloten. En dat doen ze: binnen 15 minuten nadat ze online gingen, waren de eerste 5.555 virtuele personages uitverkocht.

Maar hoezeer is een game-NFT ook écht van de koper? „Het gaat meestal om een soort verhandelbaar bonnetje met een belofte erachter”, zegt advocaat Dewi Harkink, specialist in blockchaingames. „Het object dat men denkt te kopen staat zelf meestal niet op de blockchain.”

„Gamemakers moeten daarom zo helder mogelijk uiteenzetten wat hun belofte precies is”, zegt advocaat René Otto, die leiding geeft aan het gamesteam bij Van Iersel Luchtman Advocaten waar ook Harkink onderdeel van is. Hij wijst op Ubisoft, dat vorig jaar als experiment een aantal voorwerpen als NFT te koop aanbood. „Bij Ubisoft bleek uit hun algemene voorwaarden dat zij op elk moment ermee konden stoppen. Dan heb je wellicht nog het ‘bonnetje’, maar daar kun je niets mee in een game.”

Niet waar te maken

Veel van de zaken die cryptogamemakers beloven, zijn ook niet waar te maken, zegt scepticus Tomas Sala. „Het idee dat je kleding uit één game als NFT kan verkopen, en diezelfde kleding in een andere game ook kan dragen, bijvoorbeeld. Technisch niet te doen.” Ook blijft het de vraag wat er met al die speciale cryptomunten gebeurt als de game die erachter zit stopt.

Lees ook: Drie vragen over cryptokunst: windhandel of slimme investering?

Cryptogamemakers onderschatten hun wettelijke verplichtingen, vertellen Otto en Harkink, die het afgelopen jaar een stortvloed aan dergelijke makers aan de deur kregen. Harkink: „Sommigen hebben niet door dat ze aan allemaal financiële wetgeving moeten voldoen die normaal gesproken niet van toepassing is op gamemakers.”

Is het dan gokken of speculatie? „Als de manier waarop je een NFT of cryptomunt kunt winnen vooral afhangt van geluk, dan kan het wettelijk als gokken worden gezien. Maar niet als het afhangt van jouw vaardigheden als speler”, zegt Otto.

„Het is speculatief, maar je krijgt meestal geen aandelen of iets dergelijks, dus dan is het geen financieel product”, voegt Harkink toe. „De Autoriteit Financiële Markten houdt er vooralsnog geen toezicht over. De meeste gamemakers hebben goede bedoelingen, maar er zijn ook gevallen bekend waarbij de makers de beloften niet konden of wilden waarmaken.”