In de woning van Hugo de Jonge brandt licht. „Dus er zijn duidelijk mensen thuis”, zegt Max van den B. als hij er in de avond van 21 december aanbelt. De 29-jarige coronavlogger is met een OV-fiets naar de woning in Rotterdam gereden. Om „verhaal te halen” bij de minister. Hij zendt het allemaal live uit op zijn onlinekanaal ‘OnrechtTV’.
Vijfentachtig kijkers zien hoe Van den B. aanbelt bij de woning. Tegen een dichte deur roept hij dat Hugo de Jonge hem bedreigt. De minister zou ongevaccineerden willen dwingen tot een prik. „Dat is vaccinplicht, dat is een doodsbedreiging!”
Als de politie arriveert, vertelt Van den B. dat hij al langer van plan was de minister op te zoeken. „Dit heb ik al twee weken in mijn gedachte.”
Wat gebeurde er dan twee weken daarvoor, toen hij op het idee kwam?
Dat is het moment dat het adres van Hugo de Jonge wordt gedeeld in een chatgroep van Forum voor Democratie-aanhangers.
‘FvD geluiden’ heet de groep, actief op de online berichtenservice Telegram. In de groep lezen en schrijven ruim achtduizend mensen mee, waaronder het account OnrechtTV waarvoor Van den B. zijn filmpjes maakt. Begin december gaat het in de chatgroep over Hugo de Jonge. De minister heeft dan net in de Kamer gezegd dat hij een goed beeld heeft van de groep ongevaccineerden en hun motieven – hij weet zelfs tot op postcodegebied waar ze wonen. In de Telegramgroep wordt die opmerking uitgelegd alsof De Jonge ongevaccineerden zou targeten voor een gedwongen vaccinatie. Daarop wordt De Jonge’s eigen adres gedeeld. Stuur hem een kerstkaartje, zo luidt de oproep, met de tekst: „Wij weten ook waar jij woont”. Andere groepsleden opperen om een feestje voor zijn deur te organiseren. Of langs te gaan met een steen.
Uiteindelijk gaat vlogger Van den B. dus daadwerkelijk langs. Na zijn bezoek aan De Jonge staat hij twee weken later bij minister Sigrid Kaag voor de deur. Dit keer met een brandende fakkel. Ook haar adres was gedeeld in een van de chatgroepen van FvD Geluiden. De vlogger is woensdag veroordeeld tot een half jaar cel voor het bedreigen van Kaag.
Foto FvD Geluiden
Oproep tot posters plakken
Als het gaat over intimidatie en bedreiging van politici en bestuurders wordt vaak gewezen naar Forum voor Democratie. De partij zou met haar retoriek over een ‘neppandemie’, die verzonnen zou zijn door corrupte politici, voeding geven aan gewelddadige acties. In die vertaalslag – het mogelijk opruien van de achterban richting geweld – speelt een aan de partij gelieerde Telegramgroep een belangrijke rol.
Formeel staat deze groep, FvD Geluiden, los van Forum voor Democratie. Het staat nadrukkelijk in de biografie van de groep: ‘Dit kanaal wordt niet bestuurd door FvD’. De werkelijkheid is anders. De chatgroep wordt beheerd door een provinciale coördinator van FvD. Andere coördinatoren en lokale politici van FvD zijn erin actief. NRC las onder een pseudoniem mee in de groep en wist hen te identificeren via hun telefoonnummer, dat is gekoppeld aan hun Telegram-account.
De coördinatoren plaatsen geregeld oproepen in het kanaal aan vrijwilligers om te helpen bij evenementen en acties van de partij, of verzoeken om lid te worden. Zo loopt er momenteel een actie om in heel Nederland posters te plakken. Daarop worden alle andere politieke partijen ervan beschuldigd onderdeel te zijn van een wereldwijd complot om de bevolking te onderdrukken. ‘The Great Reset’, staat op de poster. ‘This winter, coming for you and your family.’ De gezichten van Mark Rutte en Sigrid Kaag prijken op de poster naast die van miljardairs George Soros en Bill Gates. Op de achtergrond zijn ME’ers te zien die klappen uitdelen.
Op de posters staat geen afzender, maar ze zijn afkomstig van Forum voor Democratie. „Beste FvD-strijders”, schrijft de Drentse coördinator van FvD. „De poster laat zien wie er aan de touwtjes trekt (..). Zie dit als een warming up voor de campagne. We hebben jullie hulp nodig om deze poster overal in Drenthe te plakken.” De groepsleden plaatsen vervolgens foto’s van de posters die ze zojuist hebben opgehangen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913904-ae6552.jpg|https://images.nrc.nl/eTEEY7ZOryYNKXmHtFviIpiyDFY=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913904-ae6552.jpg|https://images.nrc.nl/CXdNcee-IHZ66nkPD-S-YOiaf2c=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913904-ae6552.jpg)
Screenshot FvD Geluiden
Met de dood bedreigd
De coördinatoren gebruiken FvD Geluiden in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Door leden te werven en ondersteuningsverklaringen te ronselen. Een van hen is Abdullah Alkasid. Hij is de beheerder en mede-oprichter van de Telegramgroep en tevens hoofdcoördinator van FvD in Noord-Brabant. Volgens het partijreglement zijn hoofdcoördinatoren verantwoordelijk voor de provinciale afdeling en staan zij in direct contact met het partijbestuur.
Beheerder Alkasid spreekt op Telegram liefkozend over Thierry Baudet als „onze geliefde partijleider”. Hij schrijft dat zijn familieleden in Irak zijn uitgemoord door voormalig dictator Saddam Hoessein, omdat ze een religieuze minderheid vormden. „En de kartelpartijen waaronder Sigrid Kaag financieren al die terreurgroepen.”
Politieke tegenstanders worden op FvD Geluiden met de dood bedreigd. De beheerders geven zelf vaak de voorzet. Bijvoorbeeld wanneer voormalig ziekenhuisbaas Ernst Kuipers in een talkshow komt praten over wat te doen met ongevaccineerden. De beheerders van FvD Geluiden plaatsen zijn foto en stellen daarbij de vraag: „Wat moeten we doen met Ernst Kuipers. Weet jij het? Laat je reactie dan achter onder dit bericht”. Dreigende reacties zoals „lynchen!” laten ze staan.
De groep laat zich inspireren door radicale uitspraken van FvD-politici. Zoals het dreigement van Kamerlid Pepijn van Houwelingen aan D66-collega Sjoerd Sjoerdsma. „Uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen.” Beheerder Alkasid plaatst daarop een foto van een lachende Sjoerdsma en schrijft erbij: „Lach maar zolang het nog kan. In het tribunaal zal dat niet het geval zijn. Nooit meer!”
In de reacties eronder wordt Sjoerdsma vervolgens bedreigd. „Hangen zal dat kreng.” De leden fantaseren erover dat Sjoerdsma zal verlangen naar de cel, omdat de wraakzuchtige meute zich „genadeloos” op hem zal storten. Ook onder een foto van het vorige kabinet verwijst Alkasid naar een tribunaal. „Landverraders! Het tribunaal rekent met ze af!”
Als Volt-politicus Nilüfer Gündoğan in een debat zegt dat ze vervelende mailtjes krijgt uit de FvD-achterban, zegt Kamerlid Gideon van Meijeren „trots” te zijn op zijn leden. Alkasid plaatst een video hiervan in de Telegramgroep met een verkapte oproep erbij: „Wie zaait, zal oogsten, dus succes met je mailbox”. In de reacties wordt Gündoğans mailadres geplaatst, wordt ze beledigd, en wordt opgeroepen haar verder te bestoken. „Kom op jongens, er kan nog veel meer shit in die mailbox. Hunting season is open.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913914-8f9fd2.jpg|https://images.nrc.nl/GX-snXcGg80d2PykgT3qNCGCqsA=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913914-8f9fd2.jpg|https://images.nrc.nl/HW1gaifvE0Rb7cEuFyXipbl42qw=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913914-8f9fd2.jpg)
Screenshot FvD Geluiden
‘Ik pak je’
Niet alleen politici worden in de groep bedreigd. Als een Brabantse boekhandelaar besluit dat hij in zijn winkel alleen nog gevaccineerden wil toelaten, deelt een beheerder van FvD Geluiden zijn adres en telefoonnummer, en stelt voor het nummer te bellen of een whatsappje te sturen. Niet dat hij wil oproepen tot „strafbare feiten”, maar: „dat betekent niet dat we niet mogen laten weten wat we ervan vinden”.
De groepsleden weten genoeg. Direct na de oproep wordt de boekhandelaar ’s avonds zeker twintig keer gebeld, vertelt de ondernemer die anoniem wil blijven omdat hij nog altijd bang is. „Ze riepen: ‘Vuile schoft, we weten je te vinden!’ Een andere beller bleef zwijgen en zei opeens: ‘Ik pak je’. Het voelde heel bedreigend.” In tientallen appjes wordt hij uitgemaakt voor NSB’er en wordt benoemd dat hij kinderen heeft. „Sterkte.”
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/01/data80913962-a1cd78.jpg|//images.nrc.nl/bJJ7f8c7OK3Mt6NzBG6PILXV_Ew=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/01/data80913962-a1cd78.jpg)
Abdullah Alkasid met Peter Verstegen, FvD-raadslid Land van Cuijk. Foto FvD Geluiden
Als hij na twee dagen terugkomt bij zijn winkel, is met dikke zwarte letters ‘NSB’ op de voordeur gekalkt. Hij overweegt aangifte, maar durft het niet door te zetten. „Ik dacht: laat het zo snel mogelijk overwaaien.”
In de Telegramgroep wordt zelden opgetreden tegen bedreigingen. Wel schrijven de beheerders tegen het delen van adressen te zijn: „Adressen van politici delen wordt in deze groep gestraft met een ban!” Maar ze laten meerdere berichten met het adres van Hugo de Jonge staan. En in de FvD Geluiden-groep voor Friese aanhangers, zegt de beheerder niets mis te vinden met het delen van adressen. „Kun je kaartje sturen toch?”
Groepsbeheerder en partijcoördinator Alkasid lijkt gewelddadige acties te steunen. Zo deelt hij in november een filmpje van Italiaanse demonstranten die een politiebus omver proberen te duwen. Alkasid noemt hun actie „geweldig”, met een emo van een spierbal erachter. Op 14 januari prijst hij Bulgaarse demonstranten die het parlementsgebouw bestormen. „Zij zwichten niet voor tirannen, integendeel tot veel Nederlanders.”
Ook voor Nederlandse coronademonstraties plaatst hij strategieën: „Mocht de ME een van de groepen weten te omsingelen, dan wordt er direct contact gezocht met de andere groepen om de omsingelde groep te helpen door de ME te omsingelen”.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/03/data68392921-678269.jpg)
Wereldwijd complot
Daarnaast valt de hoeveelheid antisemitische uitlatingen op binnen de chatgroep. De beheerders tonen zich daar dubbelzinnig in. Enerzijds feliciteren ze joodse leden van de Telegramgroep met hun feestdagen. Tegelijkertijd worden Joden via het kanaal voortdurend verdacht gemaakt als verraders en leugenaars en onderdeel van een wereldwijd complot.
Volgens FvD-woordvoerder Robin de Keijzer is de Telegramgroep „op geen enkele manier aan FvD gelieerd”. In 2018 is met de groep afgesproken dat zij het beeldmerk van de partij niet gebruiken, zegt De Keijzer.
Toch is er met beheerder Alkasid een directe lijn tussen de Telegramgroep en de partijtop. Alkasid zit in het campagneteam van Forum en reist met partijleider Baudet met een touringcar het hele land door als de ‘vrijheidskaravaan’. Terwijl Baudet de menigtes toespreekt, bedient Alkasid de Forum-camera voor de onlinekanalen van de partij. Zo is hij filmend in een witte Forumjas te zien op verschillende campagnebijeenkomsten, zoals in Helmond, Uden en Purmerend. Tijdens partijbijeenkomsten en demonstraties gaat hij met FvD-Kamerleden als Baudet, Gideon van Meijeren en Pepijn van Houwelingen op de foto.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913851-f2a811.jpg|https://images.nrc.nl/IKxs-Anfzs3smIysVNOj3qqakRo=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913851-f2a811.jpg|https://images.nrc.nl/O60gki6-inHiUXGKCvOsrwLrL_I=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80913851-f2a811.jpg)
Screenshot FvD Geluiden
‘Niet op de hoogte’
Aan de telefoon bevestigt Alkasid dat hij FvD-hoofdcoördinator in Noord-Brabant is. Als groepsbeheerder van FvD Geluiden houdt hij zich „aan de richtlijnen van de partij”, zegt hij. Verder verwijst hij door naar FvD-woordvoerder De Keijzer. Die laat weten dat Alkasid de berichten van de vele deelnemers in de groep niet volgde, waardoor hij „niet op de hoogte” zou zijn geweest van bedreigende berichten. Forum neemt daar „natuurlijk afstand van”, als „democratische partij”.
FvD zou niet hebben geweten dat Alkasid de Telegramgroep beheert – hoewel hij dat onder zijn eigen naam doet. Tot vandaag. Want de coördinator is zich „doodgeschrokken” en heeft zich „per direct teruggetrokken” uit de chatgroep.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data80365722-4a7686.jpg)