Hoe vaak wassen? En moet dat ook van binnen? Schone weetjes op een rij

Wie gebruikt er nog een washandje?

Een washandje: heel handig voor wie zich, ouderwets, staand aan de wastafel wil inzepen en afspoelen, zonder dat de hele badruimte verandert in een waterballet. Met de nadruk op ouderwets, want wie zeept zich nog aan een wastafel in, als daar een douche naast staat waarin je alleen je handen nodig hebt, of hoogstens een sponsje als het grondig moet? En dus verdwijnt het washandje uit onze badkamers. Langzaam, want in 2018 verkochten Nederlandse Ikea’s nog zo’n 100.000 washandjes. Maar dat worden er elk jaar minder, laat de meubelgigant weten. In Duitsland verdween het washandje zelfs al helemaal uit het assortiment.

Dat washandje was, of is overigens een lokale traditie: alleen in Nederland, België, Frankrijk en een klein deel van Oostenrijk verkoopt Ikea ze – zij het ook daar steeds minder. De rest van de wereld heeft waslapjes: minihanddoekjes die nog het meest op een gastendoekje lijken, maar hetzelfde doel dienen als een washandje. Dus mocht er op vakantie een minihanddoekje bovenop de gewone handdoek en badhanddoek op het hotelbed liggen: dat is dus géén kleedje voor droge voeten na het douchen.

Anne Corré

Plasticvrij? Het zeepblok is terug

In 2013 won zeepfabrikant Lush een juryprijs van afvalorganisatie Nedvang. Hun shampooblok – shampoo in de vorm van een stuk zeep – liet volgens het afvalbedrijf zien hoe gemakkelijk we zonder plastic verpakkingen kunnen. Lovenswaardig, vond de jury. En innovatief.

Negen jaar later is zeep in blokvorm terug van weggeweest. Modetijdschriften als Cosmopolitan en Harper’s Bazaar schrijven erover (‘De tien beste shampoobars voor elk haartype’), Nivea verkoopt gezichtsreinigingsbars (‘Voor een plasticvrije reinigingsroutine’) en er is een ruime keuze in conditionerbars. Inmiddels zijn die volgens de producenten niet eens alleen plasticvrij, maar ook alcohol-, sulfaten-, parabenen-, siliconen-, palmolie- en dierproefvrij. En veganistisch.

Milieuvriendelijk is hét marketingverhaal van deze tijd. Maar eerlijk is eerlijk: zo’n blok gaat doorgaans langer mee dan een fles, dus scheelt het toch weer plastic verpakkingen in huis. Gewone shampoos en gezichtsreinigingsgels bestaan bovendien voor een groot deel uit water – dus een blok zeep scheelt ook in het waterverbruik. Ietsje.

Anne Corré

Rectaal douchen: wel of niet?

Moet je van binnen net zo schoon zijn als van buiten? Onder mannen die seks hebben met mannen komt rectaal douchen veel voor. Om van tevoren ontlasting weg te spoelen uit de darmen. Sommige mannen denken bovendien hiermee de kans op seksueel overdraagbare aandoeningen te verkleinen. Dat laatste is niet waar en het eerste is niet nodig, volgens SOA Aids Nederland. De slijmvliezen kunnen geïrriteerd raken en dat vergroot de kans op soa’s juist. Bovendien kun je de darmflora verstoren waardoor schadelijke bacteriën de overhand krijgen, met darmklachten tot gevolg, waarschuwt ook de Maag Lever Darm Stichting. Eet liever veel vezels en drink genoeg water, voor een gezonde binnenboel. SOA Aids Nederland geeft tips, in de wetenschap dat veel mannen toch niet stoppen met rectaal douchen. Zoals: spoel niet vaker dan twee keer per maand, voeg geen zeep toe en spoel nooit na onbeschermde seks.

Martine Kamsma

Vaginaal douchen: wel of niet?

„Wat vindt u van de conclusie dat producten voor een vaginale douche klachten veroorzaken?” Dat vroegen PvdA-Kamerleden Ploumen en Moorlag in 2019 aan toenmalig minister Bruins van Medische Zorg en Sport (VVD). Het stond in een promotieonderzoek. De minister vond het advies helder: „Gebruik geen vaginale spoelingen, -zeep, -deodorant of andere middelen. Deze kunnen het slijmvlies van de vagina irriteren. Er is geen bewijs dat ze helpen.” Maar verbieden? Nee. En er waren ook geen klachten binnengekomen bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit over de producten waarvan drogisterijen nog steeds doen alsof ze bij een goede lichaamsverzorging horen. In sommige culturen geven moeders het hun dochters mee, een derde van de vrouwen uit het onderzoek gebruikte wel eens een vaginale douche. Maar het kuttige is: luchtjes voorkom je er niet mee, ze worden er juist door aangewakkerd. Vaginale infecties komen drie keer vaker voor bij vrouwen die dit soort inwendige douches gebruiken. De melkzuurbacteriecultuur is, net als de darmflora, meestal van zichzelf prima in balans. Bij twijfel: ga naar je huisarts, niet naar de Etos.

Martine Kamsma

Handdoeken en lakens: hoe vaak moet je ze wassen?

Hoe vaak wassen we onze handdoeken en lakens? En hoe vaak zouden we dat móéten doen? In 2017 vroeg gemeentelijk onderzoeksbureau OIS in opdracht van Het Parool aan vijfhonderd Amsterdammers naar hun hygiëne. Daaruit bleek: lakens worden door de grootste groep (45 procent) een paar keer per maand verschoond, 34 procent doet het wekelijks. En de handdoeken? 35 procent gebruikt zijn handdoek vijf keer of vaker, 16 procent vervangt hem al na één keer gebruik.

WUR-hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie Marcel Zwietering stelde onlangs in NRC dat hij handdoeken na een keer of drie gebruiken zou vervangen, en beddengoed na een week, om daarna allebei op 60 graden te wassen. Ook belangrijk: het maakt uit welke bacteriën je na gebruik op een handdoek achterlaat. Eigen huidbacteriën zijn over het algemeen onschuldig, die mogen best wat in aantal toenemen. Voetschimmelbacteriën of bacteriën die diarree veroorzaken zijn daarentegen minder onschuldig. Dus mocht er buikgriep heersen in huis: was de boel dan wat vaker, en laat elkaars handdoek met rust.

Anne Corré

Moeten we zo vaak douchen?

De gemiddelde Nederlander doucht negen minuten lang, ongeveer driekwart doucht elke dag. Gemiddeld wordt daarbij, volgens Vewin (Vereniging van waterbedrijven in Nederland) dagelijks ongeveer vijftig liter drinkwater gebruikt. Het is bijna de helft van de 119,2 liter water die de Nederlander in 2019 dagelijks gebruikte. Andere grote waterlasten zijn het toilet doorspoelen (dagelijks ruim 34 liter) en de wasmachine (14 liter). De milieulast van al dat opgewarmde douchewater is ruim 200 kilo CO₂ per persoon per jaar.

Nederlanders douchen onnodig veel, vindt dermatoloog Menno Gaastra. „Je huid droogt uit en de natuurlijke beschermingslaag wordt afgewassen, dus schoner word je er niet per se van.” Ondanks pleidooien (van bijvoorbeeld Milieu Centraal) om maximaal vijf minuten te douchen – áls je al elke dag moet douchen – lijkt het er niet op dat ons douchegebruik afneemt. Sterker nog: door klimaatopwarming bestaat het risico dat we steeds meer gaan douchen. In warmere landen wordt namelijk veel meer gedoucht. Een Euromonitor poll toonde in 2015 dat Mexicanen gemiddeld meer dan negen keer per week douchen. Brazilianen douchen zelfs bijna twaalf keer per week.

Tristan Theirlynck

Is onszelf veel wassen wel goed?

Hoe vaak moet je je nou écht wassen? In het zelfhulppandemonium van het internet is een eenduidig antwoord moeilijk te vinden. De een zegt: elke dag douchen, mét zeep, want je wil toch niet stinken? De ander zegt: douchen hoeft maar twee keer per week, want ‘holbewoners hadden ook geen douche’.

Er bestaat geen universeel wasvoorschrift, zegt dermatoloog Menno Gaastra. „Het hangt af van veel factoren. Sommige mensen hebben actievere vet- en talgklieren dan anderen, dan zal je je vaker moeten wassen.”

Een ding is duidelijk: elke dag vijftien minuten heet douchen met zeep is onnodig, en zelfs schadelijk.

„Heet douchen droogt de huid uit. En veel zeep wast de natuurlijke huidbeschermingslaag van vetten en bacteriën eraf, waardoor je huid uitdroogt of beschadigd raakt. Ook kun je sneller contactallergieën krijgen, omdat stoffen makkelijker je huid binnendringen. Het is alsof je in de tuin werkt zonder handschoenen.” En of je zeep natuurlijk is, maakt daarbij niets uit.

Toch begrijpt Gaastra de dagelijkse douchebehoefte wel. „In het westen is het een ideaal om ‘naar niks’ te ruiken, om geen lichaamsgeur te hebben. En als je je minder wast, ga je sneller geuren.” Zelf doucht hij iedere dag. Maar: „Vrij kort, en niet zo heet!”

Tristan Theirlynck