Nieuw kabinet: De Jonge en Hoekstra niet op oude post, Grapperhaus vertrekt

De coalitiepartijen hebben een akkoord bereikt over een verdeling van de ministersposten in het nieuwe kabinet. Dat hebben zij donderdag laten weten. Uit de verdeling blijkt dat Hugo de Jonge (CDA) niet terugkeert als minister van Volksgezondheid, CDA-leider Wopke Hoekstra niet de nieuwe minister van Financiën is. En hun partijgenoot Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zegt donderdag tegen De Telegraaf dat hij niet zal plaatsnemen in een nieuw kabinet. Wie de nieuwe bewindspersonen worden, is officieel nog niet naar buiten gekomen. Zondag volgt de bekendmaking.

Lees ook: Twijfels over D66, ‘bad cop’ Remkes en de muffins bleven liggen; zo kwam Rutte IV tot stand

Tussen 3 en 6 januari gaat formateur Mark Rutte in gesprek met de beoogde bewindspersonen. Hun beëdiging is op 10 januari. Het CDA zal de minister van Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken en Sociale Zaken leveren, terwijl de nieuwe minister van Financiën van D66-huize komt. Eerder meldden betrokkenen aan NRC dat Sigrid Kaag mogelijk de opvolger van Hoekstra wordt. Zij zou in dat geval de eerste vrouwelijke minister van Financiën zijn. Hoekstra is genoemd als nieuwe minister van Buitenlandse Zaken.

Ook levert D66 de ministers van Onderwijs, Defensie en Volksgezondheid, het departement dat nu wordt geleid door CDA-minister Hugo de Jonge. Mogelijk krijgt hij een andere portefeuille in een nieuw kabinet. Justitie en Veiligheid, Economische Zaken en Infrastructuur gaan naar de VVD. De ChristenUnie levert opnieuw de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, maar waarschijnlijk is dat niet Carola Schouten. Ingewijden melden aan NRC dat Schouten mogelijk de nieuwe minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen wordt.

De naam die rondgaat als nieuwe minister van Volksgezondheid is die van Ernst Kuipers (D66), voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. Maarten van Ooijen (ChristenUnie) zou staatssecretaris voor Jeugd en Preventie worden.

Groter kabinet

Het nieuwe kabinet zal bestaan uit 29 bewindslieden. Met twintig ministers en negen staatssecretarissen is het omvangrijker dan het voorgaande kabinet. De kabinetten onder Rutte zijn sinds zijn eerste coalitie – die bestond uit twintig bewindslieden – gegroeid, terwijl de VVD-leider juist streefde naar een steeds beperktere overheid.

Rutte huldigde in 2016 het standpunt voor een compact kabinet. Hij noemde dat destijds in NRC „de trap van bovenaf schoonvegen”. Naar zijn idee moesten ministers het „net iets te druk hebben”. Maar in de jaren die volgden, nam het aantal kabinetsposten juist toe.

In mei van dit jaar kwam Rutte terug op zijn wens voor een kleiner nieuw kabinet. In Rutte lll leden veel ministers en staatssecretarissen onder de hoge werkdruk. Er volgde een stoelendans: alleen al op Buitenlandse Zaken kwamen vijf ministers.

Nadat partijgenoot en toenmalig minister van Economische Zaken Bas van ’t Wout opstapte vanwege burnout-klachten, stelde Rutte al dat er mogelijk toch een grotere coalitie moest komen om de werkdruk te verlagen. Hij noemde het „geen taboe” dat een nieuw kabinet „nog ietsje verder” kon groeien.

Lees ook dit profiel van Hugo de Jonge: Hugo de Jonge lijdt voor Nederland. En iedereen mag meekijken