Mijn nieuws Podcasts Digitale krant
Terug naar de krant

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

De beste films van 2021 volgens NRC-recensenten

Film In 2021 was er bij filmprijsjury’s eindelijk meer oog voor vrouwelijke filmregisseurs. Wat vonden de NRC-recensenten de beste films?

Als iemand haar vraagt of ze een Gouden Leeuw kreeg door positieve discriminatie, antwoordt filmregisseur Audrey Diwan dat „ze een film hebben verkozen, niet een vrouw”. Het is jurylid Chloé Zhao die haar heeft ingefluisterd dat te antwoorden. Geen overbodig advies: het onderwerp kwam meteen aan bod in een interview dat Diwan gaf de dag na haar overwinning op de Franse radiozender France Inter.

2021 was een opmerkelijk jaar voor vrouwelijke filmregisseurs. Voor de tweede keer ooit kreeg een film gemaakt door een vrouw de Gouden Palm. De meest prestigieuze prijs op het festival van Cannes ging naar bodyhorrorfilm Titane van Julia Ducournau. Op het filmfestival van Venetië ging Diwans abortusdrama l’Événement er met het belangrijkste beeldje vandoor. Het was slechts de zesde maal dat een film van een vrouw de prijs kreeg. En Chloé Zhao kreeg als tweede vrouw ooit de Oscars voor Beste Film en Beste Regie tijdens de 93ste Academy Awards voor roadmovie Nomadland.

„De reden dat dit opvalt, is vooral omdat de verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke winnaars eerder zo scheef was”, stelt Marijke de Valck, hoofddocent Media en Cultuur aan de Universiteit Utrecht en mede-oprichter van het Film Festival Research Network (FFRN). De verschuiving lijkt het resultaat van trends en maatschappelijke veranderingen die al enkele jaren spelen. Zo vertelde Audrey Diwan op France Inter dat „als je vrouwen films laat maken, ze nu eenmaal ook prijzen winnen.” Het aantal vrouwelijke regisseurs lijkt in sommige landen langzaam te stijgen, hoewel het nog steeds relatief laag is. Zo krijgen in Frankrijk filmproducties met vrouwen als regisseur, cinematograaf of productieleider een subsidiebonus van 15 procent. In 2019 konden slechts een vierde van alle Franse filmproducties deze bonus claimen, in 2020 en 2021 steeg dat aantal naar een derde.

Niet alleen subsidieverstrekkers en financiers hebben de laatste jaren oog voor een meer gelijkwaardige verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke makers, ook filmfestivals. „Vrouwen hebben altijd al films gemaakt”, stelt De Valck. „Alleen belandde hun werk niet altijd op plekken die zichtbaar zijn voor het brede publiek zoals Cannes of Venetië, maar eerder op kleinere en meer gespecialiseerde festivals.” Hier komt volgens De Valck verandering in doordat „bij steeds meer mensen doordringt hoe vreemd het is dat vrouwen binnen de filmwereld een gemarginaliseerde positie innemen”. Ook is er volgens haar meer aandacht voor „de strijd die vrouwelijke filmmakers al jaren leveren voor meer zichtbaarheid”. Zo kwam het filmfestival van Venetië in 2019 onder vuur te liggen toen slechts twee van de eenentwintig films in de hoofdcompetitie door een vrouw waren geregisseerd. In 2021 waren er vijf films van vrouwelijke (co-)regisseurs op eenentwintig films.

Ook de samenstelling van de jury’s ligt onder een vergrootglas. In 2018 sloten talloze festivals zich bijvoorbeeld aan bij de ‘5050×2020-campagne’ waarmee ze beloofden tegen 2020 te streven naar meer transparantie over hun filmselectie en een meer gelijkwaardige genderverdeling binnen hun organisatie. De jury van Cannes die Ducournau lauwerde bestond uit vijf mannen en vijf vrouwen, de jury van het filmfestival van Venetië die Diwan uitkoos uit vier vrouwen en drie mannen. Volgens De Valck kun je je afvragen waarom er niet eerder werd nagedacht over dit soort zaken. „Iedereen, ook juryleden, neemt een eigen belevingswereld mee als je een film beoordeelt én bespreekt met anderen.”

Sabeth Snijders

 

Coen van Zwol

Film


  1. The Father

    Een formidabele Anthony Hopkins verplaatst de kijker in een dementerend brein. De realiteit glijdt Anthony als zand door de vingers. Hij tracht zijn waardigheid te redden. Klampt zich vast aan flarden. Windt zich op over zijn eigen hersenschimmen. Een ontluisterende, ontroerende film die virtuoos trucs uit het horror-arsenaal inzet om empathie te kweken voor een desintegrerend mens.

  2. First Cow

    In Oregon anno 1821 geeft vriendschap twee marginale mannen het lef om hun droom na te jagen. Goed, het is riskant, maar is de Amerikaanse Droom er niet voor ‘risk takers and rule breakers’? Droef, ruig en teder, dit vergeten verhaal.

  3. Promising Young Woman

    Leuke kerels vinden ze zichzelf. Die op dronken vrouwen azen. Cassy neemt ze de maat in deze labiele, unieke wraakfilm.

  4. Give Me Liberty

    Chaoscinema op zijn best: goedzak rijdt gehandicapten, oudjes en een opdringerige Rus door besneeuwd Milwaukee.

  5. Nr. 10

    Een ‘best of Van Warmerdam’, deze tiende jubileumfilm - die je toch verrast, met wendingen uit The X-Files.

Dana Linssen

Film


  1. Petite maman (Céline Sciamma)

    Ogenschijnlijk kleine en bescheiden ‘opvolger’ van Portrait de la jeune fille en feu is een filmisch wonder van vertelkunst, een tijdreis door de levens van twee jonge meisjes die zacht aan grote thema’s als rouw en intergenerationeel trauma raakt, maar ook over de tijdloosheid van vriendschap gaat.

  2. The Power of the Dog(Jane Campion)

    Wederom bewijst Jane Campion een van de grootste filmmakers van deze tijd te zijn met portret van landschap en (toxische) masculiniteit. En oh! De moed van het einde.

  3. First Cow (Kelly Reichardt)

    De echte frontier ligt in de onmetelijkheid van het hart.

  4. Herr Bachmann und seine Klasse (Maria Speth)

    De docent die we allemaal hadden willen zijn en hebben.

  5. Small Axe: Lovers Rock (Steve McQueen)

    Als het leven een dans is: seks, lust, religie en schuld; en grootse cinematografie.

André Waardenburg

Film


  1. Dear Comrades! (Andrej Kontsjalovski)

    In alle opzichten indrukwekkende historische film ontrukt een Sovjet-bloedbad uit 1962 aan de vergetelheid en laat de trouwe partijbureaucraat Ljoeda tot inzicht komen over haar vaderland. Het zijn de details die spreken: zo wordt de plek des onheils meteen voorzien van een nieuwe laag asfalt, waarna een dansfeest volgt.

  2. Titane (Julia Ducournau)

    Het Franse filmtalent Julia Ducournau blaast in haar veelbesproken Gouden Palm-winnende tweede film alle benauwende hokjes op, van vaststaande genderrollen tot welomschreven filmgenres.

  3. Riders of Justice (Anders Thomas Jensen)

    Masterclass in het perfect mengen van humor en ernst.

  4. Tove (Zaida Bergroth)

    Fijnzinnige biografische film over de vrijgevochten Finse kunstenares Tove Jansson.

  5. The Power of the Dog (Jane Campion)

    Campions prikkelende film gaat over veel meer dan giftige mannelijkheid.

Peter de Bruin

Film


  1. Druk (Thomas Vinterberg)

    Een groep leraren van middelbare leeftijd bestrijdt sleur, verveling en gebrek aan inspiratie door bij wijze van experiment op het werk steeds grotere hoeveelheden alcohol in te nemen. Dat klinkt als weinig meer dan een grappige gimmick, maar de film van Vinterberg weet het hele leven te vangen.

  2. The Velvet Underground (Todd Haynes)

    Briljante, visueel inventieve muziekdocumentaire beziet de revolutionaire rockband The Velvet Underground door de lens van de New Yorkse avantgarde in de tweede helft van de jaren zestig.

  3. Titane (Julia Ducourneau)
  4. Benedetta (Paul Verhoeven)
  5. Riders of Justice (Anders Thomas Jensen)

Robbert Blokland

Film


  1. Druk (Thomas Vinterberg)

    Balans is het geheim van deze tegendraadse tragikomedie over vier Deense docenten die uitproberen of een beetje alcohol hun ingedutte levens weer glans kan geven. Het lukt regisseur Thomas Vinterberg en zijn acteurs - Mads Mikkelsen in topvorm voorop - de film wel gelaagd te maken maar niet loodzwaar, wel grappig maar niet cartoonesk.

  2. Un Monde (Laura Wandel)

    Krap 70 minuten heeft Belgische debutant Laura Wandel nodig voor deze subtiele mokerslag over de impact van pesten op scholen.

  3. Quo vadis, Aida? (Jasmila Zbanicć)

    Voor Oscar genomineerd drama dat het leed van ‘Srebrenica’ invoelbaar maakt.

  4. De veroordeling (Sander Burger)

    Knappe reconstructie van de Deventer Moordzaak, en vooral de dubieuze rol van de media.

  5. Petite Fille (Sébastian Lifshitz)

    Ontroerende documentaire over jonge transgender Sacha die zoekt naar acceptatie.

Sabeth Snijders

Film


  1. Minari (Isaac Chung)

    Relaas over de tegenslagen van het uit Korea naar de VS geëmigreerde gezin Yi dat aangrijpt zonder bitter te zijn. Regisseur Chung gebruikt zijn 7-jarige hoofdpersoon niet om meningen over migratie te verkondigen; hij laat je via hem kinderlijke verwondering voelen en katapulteert je terug naar hoe het is om als uk te dromen op de achterbank van een veel te warme auto.

  2. Un Monde (Laura Wandel)

    Een stomp in de maag die herinnert hoe hard kinderen onderling kunnen zijn.

  3. Titane (Julia Ducournau)

    Deze weinig subtiele body horror levert een totaal verrassende én verfrissende bioscoopervaring op.

  4. This Is Not a Burial, It’s a Resurrection (Lemohang Jeremiah Mosese)

    Ongrijpbare, hypnotiserende en vooral prachtige beelden van een weduwe die de ‘vooruitgang’ in haar woonplek in twijfel trekt.

  5. Give Me Liberty (Kirill Michanovski)

    Een hectische dag in het leven van gehandicaptenchauffeur Vic resulteert in een volstrekt ontwapenende film.



Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 30 december 2021
Meld een taalfout
Toevoegen aan
+ verzameling
Dossier
Beste cultuur van 2021
Meer Beste cultuur van 2021

Lees ook deze artikelen