Het was zangeres Merol die vorig jaar al het gemis van het uitgaansleven in tijden van corona als een van de eersten ving. Haar liedje ‘Knaldrang’ zat vol heimwee. Van het zoeken naar het juiste outfit tot het missen van het wachten in de rij voor de club en de toegangsstempel op je pols die er niet meer af gaat. De dansnachten vol belofte.
Popjaar 2021 stond strak van verlangen. De knaldrang - het intense, grote verlangen om weer uit te kunnen gaan, livemuziek te horen, heel de nacht te dansen en ontmoeten – schoot tot grote hoogtes. Corona legde immers alles lam: er mocht niets. Niks concerten. Weg door dj’s zorgvuldig opgebouwde dansnachten. En steeds stelden festivals hun data uit, ondanks goed nieuws over vaccins, sneltesten en testevenementen. In een lange, grijze lockdown inclusief avondklok heersten somberheid en verveling. Al bracht het geslaagde supersoulpact van Bruno Mars met Anderson.Paak warmte.
Toen in juni de regels eindelijk versoepelden, zei zangeres Froukje met „Ik ben bang voor een nieuwe dag, dus ik dans tot de pijn verzacht” alles. Haar ‘Ik Wil Dansen’ werd een anthem van een door corona de pas afgesneden jonge generatie die zijn uitlaatklep lang kwijt was. Die tegen muren opliep, geen lockdownsong meer horen kon en de leegte van de dagen nauwelijks aankon. En die ‘Ik wil dansen!’ op protestborden kalkte bij de grote landelijke protestactie Unmute Us, van zo’n duizend muziekorganisaties. Het werd een smeekbede aan de politiek: „Geef ons de nacht terug!”
Ontroerend was de euforie dan ook toen eind juni concerten op een ‘normale’ manier mochten. Opeengepakt knalde het eruit. Op danstrack ‘De Langste Nacht’ van Goldband bijvoorbeeld. Van een diepgevoelde zucht tot ontsnapping transformeerde het nummer van de drie Haagse stukadoors tot een post-pandemische partystarter. „Je raakt me aan, ik schrik er van. Ik ben gewend dat niks meer kan. Hier heb ik aan gedacht. We mogen weer, een nieuwe start. Niemand stopt dit brandend hart.”
Van een heel andere orde: aan de zomerse meezinger ‘Ik Ga Zwemmen (in Bacardi Lemon)’ van de Leidse volkszanger Mart Hoogkamer viel ook niet te ontsnappen. Simpel maar effectief. Het was knaldrang via een poolparty in een gracht – het clipje is op YouTube ruim tien miljoen bekeken – in een zomer waarin iedereen een feestje ging zoeken. Toptracks waren ‘Stay’ van rapper The Kid Laroi en de Canadese zanger Justin Bieber, Aurora’s ‘Cure For Me’. De megadoorbraak van streamsensatie Olivia Rodrigo (‘Drivers License’ en ‘Good 4 U’) was opvallend. Billie Eilish’ nieuwste plaat was bijzonder optimistisch en het succes van Songfestival-winnaar Maneskin ongekend.
Maar half juli doofde de gloriestemming van een mogelijke Summer of love alweer. Het c-woord viel. Andermaal sloten clubs, bij concerten moest iedereen weer zitten. North Sea Jazz leverde nog een prettig alternatief met losse concerten. Maar de hoop op een volledig Lowlands vervloog in augustus definitief. En daar zaten we ons weer te verbijten bij levenslustige festivalbeelden (pop, rock, jazz) van over de grens. Het ‘vroeg pieken’, overdag uitgaan, bij het Amsterdam Dance Event was een schrale troost.
En zo gingen we van anthem naar anticlimax. Aandacht trekkende comebacks van ABBA of Adele ten spijt. Wie de overvolle concertagenda’s van volgend jaar bekijkt, kan blij worden maar na slechts twee maanden live-muziek weten we intussen beter. Al houden we hoop. In de woorden van het duo Mick Jagger en Dave Grohl in de lockdown-rocker ‘Eazy Sleazy’: „It’ll only be a memory you’re trying to remember to forget.”
Jan Vollaard
Pop
-
Squid
In een vruchtbaar jaar voor nieuwe Britse postpunk was Squid uit Brighton in het voordeel boven geestverwanten Dry Cleaning en Black Country, New Road. Na het vitale album Bright Green Field stond Squid als een van de eersten in een weer vol Paradiso, waar de band van zingende drummer Ollie Judge het dak eraf speelde.
-
Lovers Rock
De aflevering Lovers Rock van Steve McQueens filmfeuilleton Small Axe wekte nieuwe interesse voor Britse reggae uit de jaren 80. Het briljante Hopelessly In Lovevan Carroll Thompson was de heruitgave van het jaar.
-
Meskerem Mees
De geplande zomertour van het Vlaamse folktalent viel grotendeels in het water. Haar ingetogen album Julius was er niet minder groots om.
-
Mdou Moctar
Gitaarwonder uit Niger deed zijn reputatie als de Jimi Hendrix van de Toearegs recht op het album Afrique Victime.
-
Nick Cave en Warren Ellis
Verheffend concert in Carré (16 en 17/10) na duo-album Carnage.
Hester Carvalho
Pop
-
Billie Eilish. Happier Than Ever
Billie Eilish voert ons langs hoogte- en dieptepunten van het tienerleven: onzekerheid, liefdesverdriet, rijbewijs halen. En van het sterrendom (erkenning, privacyverlies). Minimalistische beats worden afgewisseld met zweverige synthesizers en knallende zweepslagen. Nog meer dan op haar debuutalbum, last Eilish de woorden dromerig aan elkaar, uitgebreid met prachtige hoge krullen.
-
JPEGMafia. LP!
Hiphop van Barrington Hendricks alias JPEGMafia, uit New York, is verfrissend chaotisch. Geplukt uit wisselende genres en geluidsbronnen, met energieke dictie en altijd alarmfase één.
-
Celeste. Not Your Muse
Britse soulzangeres Celeste maakte traag tempo tot een ontroerend stijlfiguur.
-
Luwten. Draft
Luwten is een fantastische producer, met instrumentaties verfijnd als kantklossen
-
Todd Haynes: The Velvet Underground (film)
Biopic van geliefde band belicht zowel hoofdpersonen als kleurrijke tijdgenoten.
Peter van der Ploeg
Pop
-
Gojira - Fortitude
De mix van brute kracht met technisch vernuft en meeslepende passages van deze Franse metalband bracht ze de status van stadionact. Op hun laatste plaat Fortitude zijn al hun krachten uitvergroot aanwezig: het uit beton opgetrokken geraamte van riffs en ritme, maar ook tekstueel. De boodschap dat de aarde naar de knoppen gaat wordt er als nooit tevoren ingebeukt.
-
Gabriel Rios - Flore
Een album dat zich niet direct blootgeeft, maar met de tijd genadeloos versmelt met het hart. In Rios’ dromerige bewerkingen van salsaklassiekers, een ode aan zijn vader en het Puerto Rico van zijn jeugd, is de hoofdrol voor de melancholie in de muziek.
-
Wolf Alice - Blue Weekend
Minder boos, maar des te melodieuzer: alles draait om de ijzersterke liedjes.
-
C. Tangana - El Madrileño
De nieuwe held van de Spaanse pop, die traditie en moderniteit speels verbindt.
-
Festival Eurosonic/Noorderslag (13 t/m 15/1, digitaal)
Natuurlijk liever fysiek, maar digitaal werkte ESNS zo goed dat het een overwinning op de pandemie bleek.
Leendert van der Valk
Pop
-
Arooj Aftab live op Le Guess Who?
De Pakistaanse zangeres klonk op haar doorbraakalbum Vulture Prince al indrukwekkend droef, maar in de grote zaal van TivoliVredenburg was het bijna ondoenlijk mooi. Begeleid door harp en contrabas was haar mix van jazz, rock en Perzische gazal het hoogtepunt van een van de weinige volwaardige festivals van dit jaar. Album.
-
Oumou Sangarélive in TivoliVredenburg.
In een akoestische set bleek Oumou Sangaré geen afstandelijke diva, maar een innemende zangeres. Zonder productionele poeha zijn de nummers van haar laatste album nog sterker dan gedacht. Heerlijk klassieke Malinese pop.
-
Little Simz – Sometimes I Might Be Introvert/
Met productie van SAULT-brein Inflo maakte de veelzijdige rapper het album van het jaar.
-
Jon Batiste – We Are
Batiste zet een eeuw Amerikaanse muziek met tomeloze positieve energie naar zijn hand. Album.
-
Gabriels live op Le Guess Who?
Vocalist Jacob Lusk is een orkaan. Veelbelovende neosoul.
Amanda Kuyper
Jazz
-
Floating Points, Pharoah Sanders & The London Symphony Orchestra – Promises
Het drie kwartier durende Promises vloeit en dijt uit als een dromerige vloeistofprojectie. Vanuit één kernmotiefje, een rimpeling in het water, ontvouwt zich een majestueuze, serene zondagochtendtrip. Plaat die zich dit jaar keer op keer bewees – zeker als het even goed tegenzat.
-
Brandee Younger - Somewhere Different
De harp dook dit jaar veel op in de jazz. Op toefjes ter garnering zit niemand te wachten, maar de Amerikaanse Brandee Younger bewees de improviserende kracht. Delicate maar treffende stroken, van sensueel naar stevig, van jazz tot hiphop.
-
Emma-Jean Thackray - Yellow
Wat viel er veel te ontdekken op de plaat van multi-instrumentalist Emma-Jean Thackray. Van spirituele jazz, seventies jazzfusion, broken beats tot door Roy Ayers geïnspireerde souljazz. Een flinke stempel op de nieuwe Britse jazz.
-
Trompettist Ack van Rooyen
De Nederlandse jazz verloor een grootheid. Wie een zachte, tedere toon zocht, kwam bij Van Rooyen uit. Must hear: tijdsdocument Then and Now, The Artistry of Ack & Jerry van Rooyen.
-
North Sea Jazz Downtown
Live jazz, wat hadden we dat gemist.
Bowie van Loon
Pop
-
Mach-Hommy – Pray For Haiti
De clevere songwriter Mach-Hommy werkt na jaren weer met Westside Gunn, die zijn visie en producer-hotline inzet. De onmiskenbare jazzy Griselda-sfeer omhult de kalme voordracht en vlijmscherpe pen van de man achter het masker.
-
Little Simz – Sometimes I Might Be Introvert
Little Simz twijfelt hardop over hoeveel ze van zichzelf moet geven als ze een superster wordt. Elke tekst resoneert op spiritueel en emotioneel niveau.
-
Pink Siifu – GUMBO’!
Ode aan Dungeon Family mondt uit in een haast onhandelbare cocktail.
-
CHO – CHOSEN
Kind van de Bijlmer toont liefde voor 90’s r&b en God.
-
Evidence – Unlearning, Vol. 1
Alleenstaande vader zet zijn strijd wonderlijk om in optimisme.
Saul van Stapele
Pop
-
Mach-Hommy - Pray for Haiti
Een ijzersterk, intrigerend en gelaagd album propvol sfeervol bewerkte vocale en muzikale samples en complexe rijmschema’s en zinnen waarin je eindeloos nieuwe metaforen en verwijzingen ontdekt, gerapt met een ontspannen, virtuoze en uiterst gedreven flow. De enigmatische Mach-Hommy is een kleurrijke, beeldende, poëtische en ingenieuze top-MC met een grenzeloze fantasie.
-
Madlib - Sound Ancestors
Een briljante, eigenzinnige en gloedvolle groovetrip gecureerd door Four Tet, waarin innovatieve knip-en-plaktovenaar en multi-instrumentalist Madlib goochelt met samples, genres, geluiden, drums, vocalen en effecten.
-
Ahmir ‘Questlove’ Thompson - Summer of Soul (…Or, When The Revolution Could Not Be Televised)
Muziekdocumentaire van het jaar: wervelende ode aan een vergeten muziekgeschiedenis.
-
Little Simz - Sometimes I Might Be Introvert
Meesterlijke en veelzijdige rapflow in dienst van soulvolle songs en zinderende clubtracks.
-
SAULT - Nine
Al het vijfde indrukwekkende album in twee jaar van dit zeldzaam boeiende popcollectief
Frank Provoost
Pop
-
Inter Arma – Covered in the Compound: Live at Chesterfield East
De tofste livestream van het jaar. Voor het Tilburgse festival Roadburn bracht metalband Inter Arma een fenomenaal eerbetoon aan boze punkrock (Cro-Mags, Hüsker Dü, Minor Threat), satanische metal (Venom, inclusief kattenfilmpjes!) én classic rock (Tom Petty, CCR). Nooit klonk Neil Young zó eng en intens als in de blackmetalversies van ‘Southern Man’ en ‘Ohio’.
-
God Speed You! Black Emperor – G_d’s Pee AT STATE’S END!
In lyrische overwinningsmars naar een betere wereld laten de anarchistische postrockpioniers gitaren zagen, strijkers juichen, kerkklokken beieren, stuifmeelkorrels dansen en kolkende lava stollen. Album.
-
Matt Sweeney & Bonnie ‘Prince’ Billy - Superwolves
Perfecte vervolg op gitaarballades-klassieker Superwolf (2005).
-
Personal Trainer – 24 uur livestream in Paradiso (21-22 april)
Amsterdamse indie-disco-rockers bleven een etmaal lang doorspelen.
-
Personal Trainer – Fiddlefunk: Amenra – De Doorn
Magistrale Vlaamse post-metalbazen dichten én krijsen in hun moerstaal. Amenra - De Evenmens
Amanda Kuyper
Pop
-
Yebba - Dawn
In hoe hoog ze haar nootjes krult ligt de vergelijking met zangeres Adele voor de hand. Maar de 26-jarige Yebba uit Arkansas racete haar wat mij betreft voorbij, met de hulp van succesproducer Mark Ronson. Grote ontdekking met een onweerstaanbaar elegant, tovermooi en afwisselend popalbum.
-
Silk Sonic – An Evening With Silk Sonic
Honingzoet vintage soulpact van drummer/rapper Anderson Paak en zanger Bruno Mars. Vloeiende grooves, sensuele samenzang en synchrone vinnige danspasjes in de beste soul- en discotraditie.
-
Billie Eilish – Happier than Ever
Blikte de intieme, adembenemende docu The World’s a Little Blury in februari nog terug op Billie Eilish’ depressieve begintijd. Op haar tweede album Happier Than Ever nam ze de regie.
-
The Weather Station – Ignorance
De liedjes van de zachtmoedige Canadese Tamara Lindema kropen steeds dieper. Prachtig gearrangeerd, folky met hints van jazz, diepe boodschappen.
-
Eurovisie Songfestival in Rotterdam
Het eerste grote internationale muziekevenement in een tijd van stilte en vervreemding stond in mei als een huis. Drie live-shows met allure.