Zalig onderuitgezakt bij theater op het filmdoek

Als bioscopen niet in lockdown zijn, zoals sinds afgelopen weekend opnieuw het geval, is theater alomtegenwoordig in de filmzalen. Af en toe duikt er op het bioscoopscherm een speelfilm op gemaakt door een theatergroep. Zo was tot voor kort sciencefictionfilm R(e)volutions van Toneelgroep Maastricht te zien. Daarnaast komen er regelmatig verfilmingen van populaire en klassieke toneelstukken uit, denk aan Oscarwinnaar The Father. En sinds bioscopen van filmrollen naar digitale projectie overstapten, worden er ook livevoorstellingen van opera, ballet en theater vanuit schouwburgen over de hele wereld gestreamd in filmzalen.

De opera- en balletvoorstellingen van The Royal Opera House in Londen lopen in een aantal steden als een tierelier in de Vue-bioscopen, vertelt programmeur Anne Beerens. Ze vertonen per jaar 26 livestreams en hernemingen. Beerens: „Het hangt er natuurlijk vanaf welke opera we vertonen, bekende titels met grote namen trekken meer publiek. Ook wonen in bepaalde steden meer liefhebbers, in Alkmaar en Hoorn verkopen zalen soms uit.” Opmerkelijk: de livestreams van gesproken theater lopen bij Vue veel minder en worden dus minder geprogrammeerd, vertelt Beerens. „Ik denk dat daar een cultuurverschil tussen Engeland en Nederland speelt. In Londen trekken grote theaterproducties met bekende namen als Benedict Cumberbatch veel publiek. Maar de keren dat wij voorstellingen van het National Theatre vertoonden, zaten vaak niet meer dan 10 bezoekers in de zaal. Als je iets vergelijkbaars zoekt, zou je hier misschien eerder musicals naar het bioscoopscherm moeten brengen.

Opera

Of zou het ook met gewenning te maken hebben? Programmeur Wouter Timmermans van de Amsterdamse bioscoop De FilmHallen laat weten dat bezoekers van de operavoorstellingen óók in eerste instantie overtuigd moesten worden. „Zodra ze een keer geweest zijn en de voordelen hebben ervaren van opera in de bioscoop kijken, blijven ze vaak komen.”

Als het een kwestie van gewenning is, zouden de coronatijden positief kunnen uitpakken voor theaterstreams in de bioscopen. Veel trouwe theaterfans keken de afgelopen twee jaar voor het eerst livestreams van voorstellingen op televisie en laptops en merkten dat het soms – zoals deze krant schreef – „echt een wow-gevoel kan opleveren”. Als dat op klein formaat al lukt, dan toch zeker ook op een groot scherm?

Theaterstreams hebben veel van dezelfde voor- en nadelen als opera- en balletstreams. Je mist de directe live-ervaring, dat wat theater uniek én spannend maakt. Maar tegelijkertijd zijn er voordelen. Je hoeft niet ver te reizen voor unieke voorstellingen met grote namen van The National Theatre in Londen. De ticketprijs is veel lager dan een eersterangskaartje terwijl je wel ieder vertrekkend spiertje in het gezicht van een acteur kunt zien. En je kunt lekker onderuitgezakt kijken terwijl je een zak popcorn naar binnen werkt. Dat past eigenlijk ook wel bij sommige klassieke theaterstukken. Shakespeare schreef zijn werk immers niet voor publiek dat statig stilzat in een schouwburg, maar voor theaters waar werd gepraat, gegeten en gedronken tijdens de voorstelling. Maar waarschijnlijk blijven de meeste theaterliefhebbers ook in de bioscoop niet gediend van het geluid van krakend popcorn om zich heen.