EMA keurt Novavax-vaccin goed. ‘Mogelijk een optie voor mensen die zich zorgen maken om mRNA-vaccins’

Novavax wordt het vijfde vaccin dat in Europa beschikbaar komt voor vaccinatie tegen Covid-19. De Europese medicijnautoriteit EMA gaf maandag groen licht voor gebruik vanaf 18 jaar. Het gaat om een eiwitvaccin; de eerder toegelaten vaccins waren gebaseerd op mrna (Pfizer en Moderna) en op gemodificeerde verkoudheidsvirussen (Janssen en AstraZeneca). Het Novavaxvaccin bestaat uit in het laboratorium nagemaakte kleine stukjes van het spike-eiwit van het coronavirus en een adjuvans, een stof die afweerreactie tegen het eiwit versterkt.

In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) begin december dat Nederland een optie heeft genomen op 840.000 doses van het Novavax-vaccin. Kort na de positieve beoordeling van de EMA kwam ook de Europese Commissie met de benodigde vergunning voor het vaccin. In Nederland zal de minister aan de Gezondheidsraad advies vragen hoe het vaccin moet worden toegepast.

Genetische codes

Meer dan een miljoen Nederlanders zijn nog niet gevaccineerd tegen Covid-19. De stille hoop is dat een deel van hen dit nieuwe vaccin wel zal accepteren, zegt Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, dat namens Nederland bijdroeg aan het positieve EMA-advies. „Er is een groep mensen die zich zorgen maakt over de genetische codes in de tot nu toe gebruikte vaccins”, als dus De Boer, „mogelijk zullen deze mensen anders tegen dit vaccin aankijken, omdat het alleen maar eiwit bevat. Het is daarin vergelijkbaar met de beproefde vaccins tegen bijvoorbeeld hepatitis B of HPV.”

Novavax is ongeveer net zo effectief als de twee eerder toegelaten mrna-vaccins, blijkt uit twee grote studies met in totaal 45.000 deelnemers.

De resultaten van de laatste daarvan, uitgevoerd in Mexico en de VS en gepubliceerd in het medische vakblad The NEJM, liet een effectiviteit zien van 90,4 procent. Het vaccin hield zich staande bij infectie met verschillende virusvarianten, waaronder Alfa en Gamma. Maar hoe hoog de bescherming is tegen Delta en Omikron moet nog blijken, want die waren tijdens het onderzoek nog niet in circulatie.

Markt verzadigd

De vraag is wat Novavax in Europa nog kan bijdragen nu iedereen die het wil al de kans heeft gehad om zich met een van de andere vaccins te laten vaccineren en dat boostercampagnes (de derde prikken) hoofdzakelijk gebruik zullen maken van Pfizer en Moderna.

Is de markt voor coronavaccins inmiddels niet verzadigd? „In Europa zijn er zeker al voldoende vaccins ingekocht om iedereen te vaccineren”, bevestigt De Boer. Maar hij wijst erop dat er nog veel meer kandidaten aankomen: „Er zijn wereldwijd nog zeker 120 verschillende coronavaccins in ontwikkeling, maar het is niet te voorspellen hoeveel daarvan de eindstreep halen. Als we afgaan op wat de ervaring is met andere vaccins, dan wordt dat zo’n tien procent.”

Wereldwijd is er grote behoefte aan nieuwe vormen van vaccins die landen zelf zouden kunnen produceren, waardoor per saldo sneller meer mensen gevaccineerd kunnen worden. Maar ook hier in Europa kan meer keuze in het soort vaccin behulpzaam zijn, zegt De Boer: „Bijvoorbeeld bij overgevoeligheid van mensen voor bepaalde vaccins, of wanneer zou blijken dat een van de vaccins beter werkt tegen bepaalde virusvarianten.”

Zes maanden houdbaar

Een voordeel van het Novavax-vaccin is dat het tot wel zes maanden houdbaar is in de koelkast, en dus ook bij bijvoorbeeld huisartsen op voorraad gehouden kan worden. Ook in armere landen zal die makkelijke houdbaarheid een voordeel kunnen zijn. De Wereldgezondheidsorganisatie keurde het Novavax-vaccin eind vorige week al goed, als negende coronavaccin.

Aanvulling 20 december: inmiddels heeft de Europese Commissie ook vergunning verleend voor Novavax. Dat is hierboven verwerkt.