Prikken zonder een kwartier wachten, dat is een stuk efficiënter

De boostervaccinatiecampagne, die de immuniteit van de bevolking tegen de nieuwe Omikronvariant moet vergroten, zou veel vlotter kunnen verlopen als mensen niet allemaal een kwartier op een stoel moeten wachten na afloop – op anderhalve meter afstand van elkaar.

Het kabinet gaat alsnog bekijken of dat kwartier kan worden afgeschaft. Minister Hugo de Jonge (Zorg, CDA) zei zaterdagavond op een ingelaste persconferentie dat er geen sprake was van afschaffing van de vijftien minuten observatietijd. „Juist de deskundigen zeggen: doe dat niet. Ook internationaal is dat niet gebruikelijk om dat te doen.”

In een brief aan de Tweede Kamer, zaterdag, schrijft hij dat het OMT hem adviseert het afschaffen van het kwartier te onderzoeken „om zo het geven van boosters te bespoedigen en capaciteit te verhogen”.

Het Verenigd Koninkrijk besloot juist vorige week om deze reden te stoppen met de observatietijd. Het hoogste adviesorgaan van medische experts rekende uit dat je daarmee de prikcapaciteit met 30 procent kan verhogen. Ook wezen zij op de extreem lage kans op zogeheten anafylactische reacties. Die zou bij de booster nog stukken lager zijn (kans 3 op 1 miljoen) ten opzichte van de eerdere vaccinaties, mede doordat de allergische mensen al zijn ontdekt. Bovendien, áls iemand een allergische reactie krijgt, kan een naaste of omstander 112 bellen en dan is er genoeg tijd om die persoon te redden. Eerder dit jaar schaften de Britten om dezelfde reden de observatietijd bij de eerste Covid-vaccinaties af.

Lees ook het coronablog over actuele maatregelen

Nederlandse huisartsen dringen al langer aan op afschaffing van het kwartiertje. Actiegroep Het Roer moet Om, van huisartsen die zich verzetten tegen bureaucratisering, riep het kabinet 1 december al op om de observatietijd om medische redenen af te schaffen. „De plicht van vijftien minuten wachten na de boosterprik werkt belemmerend voor de snelheid en voegt vrijwel niets meer aan veiligheid toe. Mensen zijn meestal al twee keer met hetzelfde middel gevaccineerd, allergieën zijn bekend. Snelheid is van het allergrootste belang, elke week eerder een boostervaccin in een arm geeft veel meer gezondheidswinst dan het minieme risico op een ernstige (behandelbare) overgevoeligheidsreactie. Het protocol om vijftien minuten te moeten wachten na de vaccinatie is één van de redenen waardoor de GGD onvoldoende snelheid kan maken om in rap tempo grote groepen mensen te vaccineren.”

Vaccinatiebereidheid

Dat kwartier wachten op een stoel na de prik, wordt louter geadviseerd zodat de vaccinatiebereidheid onder de bevolking overeind blijft. Eerder dit jaar schreef een expert van het RIVM aan een huisarts in Noord-Holland: „De experts van de vaccinatiewerkgroep zijn op de hoogte van het beleid van onze Engelse collega’s maar zien op dit moment nog onvoldoende grond om het huidige beleid voor observatie na vaccinatie aan te passen en een uitzonderingsbeleid voor één specifiek vaccin door te voeren. Een gemiste anafylaxie zonder de genomen voorzorgsmaatregelen kan onder het huidige vergrootglas vervelende effecten hebben, waaronder op de vaccinatiebereidheid.”

Maar huisartsen wilden toen, en nu weer, helpen bij het snel vaccineren om zo te voorkomen dat mensen ziek worden van corona en de zorg belasten. Zij hebben alleen vaak de ruimte niet in hun praktijk om iedereen vijftien minuten te laten zitten. Hoogleraar logistiek Jan Fransoo, die in het voorjaar grote vaccinatielocaties opzette, rekent even voor: „Als een huisarts zestig mensen per uur kan vaccineren, maar ze moeten allemaal een kwartier blijven zitten, dan is de ruimte al snel vol. Dan zitten er altijd „vijftien mensen te wachten, op anderhalve meter afstand. Dat houdt de boel op. Anders kun je iedereen laten doorstromen en kunnen er veel meer mensen in een bepaalde tijd worden ingeënt.” Hele grote hallen hebben vaak wel de ruimte om iedereen een kwartier te laten zitten, zegt hij, die zijn zelden allemaal vol.