Noord-Iers collectief wint Turner Prize

The Array Collective is de winnaar van de Turner Prize 2021, ’s werelds bekendste kunstprijs. Het collectief, dat sinds 2016 bestaat, richt zich op politieke problemen in Belfast en vraagt met projecten aandacht voor onder meer abortuswetgeving en lhbti+ rechten. De jury prijst het Noord-Ierse collectief omdat „hun werk is ontstaan in een moeilijke, verdeelde en sektarische” context. „Ze behandelen belangrijke zaken maar doen dat door een gespannen situatie met een zekere humor, plezier, vreugde, hoop en openheid te benaderen – met absurdisme, en een theatrale camp-benadering.”

Zoals bijna elk jaar is er altijd wel wat te doen om de genomineerden. Dat was dit jaar niet anders. Deze jury koos voor vijf sociaal-geëngageerde kunstenaarscollectieven, en daarmee was het voor het eerst dat er geen enkele individuele kunstenaar op de shortlist stond.

Genomineerden B.O.S.S. (Black Obsidian Sound System), een Londens collectief dat wil tonen en laten horen hoe het is om zwart, vrouw en trans te zijn, vond dat ze met de nominatie ‘werden gebruikt’. „Hoe kunnen wij genomineerd zijn voor deze prijs, terwijl zwarte vrouwen nog steeds het zwijgen wordt opgelegd”, vroegen ze zich af in een verklaring. Het museum Tate zou deels verantwoordelijk zijn voor die zwijgcultuur.

Lees ook: Samen sterk: de kracht van het collectief

Ondertussen was de Britse pers niet erg enthousiast over de actie van de Turner Prize. Twee jaar geleden werd de prijs al verdeeld onder alle genomineerden, om aan te geven dat kunst geen wedstrijd was. Vorig jaar werd die niet uitgereikt door corona en nu zijn alle genomineerden dus collectieven. „Het zou goed zijn om de prijs eindelijk te zien imploderen”, schreef kunstjournalist Laura Cummings in een opiniestuk in The Guardian. Kunstenaars en journalisten vroegen zich af of de Turner Prize op aarde was om de tijdgeest te veranderen of om individuele kunstenaars te waarderen. Iets kan belangrijk zijn, maar is dan nog geen kunst, was de heersende opinie. In een weinig opbeurende recensie van de expositie van alle genomineerden in de Herbert Art Gallery & Museum schreef The Guardian: „De jury heeft haar capaciteit in perverse en obscure besluiten getoond. De gedachte achter de genomineerden van dit jaar is dat de individuele kunstenaar dood is en dat de toekomst in het collectief ligt.”