Twee broers reden een Moldavische familie naar Ter Apel. ‘Voor een bruiloft’

Ze zaten met z’n twaalven in een Mercedes Vito voor negen personen. De chauffeur en zijn bijrijder plus een Roma-familie van twee mannen, vijf kinderen en drie vrouwen – één zwanger. Hun witte busje had een Litouws kenteken. De alarmlichten bleven onafgebroken knipperen, zag de marechaussee, aan-uit-aan-uit-aan-uit. Konden de inzittenden zich identificeren?

Ze lieten allemaal een Moldavisch paspoort zien. De chauffeurs zeiden dat de passagiers op weg waren naar een bruiloft. Maar de ‘bruiloftsgasten’ vertelden een heel ander verhaal. Dat ze tegen betaling van 950 euro (volwassenen 120 euro, kinderen 70) op weg waren naar het aanmeldcentrum in Ter Apel, en dat ze nu in Nederland asiel gingen aanvragen nadat dit eerder in Duitsland was mislukt.

En nu zitten de chauffeurs met een tolk tegenover een rechtbank in Groningen gespecialiseerd in mensensmokkel. Twee gedrongen veertigers, broers zijn het, allebei met een heuptasje om. Ze staan terecht voor hulp bij mensensmokkel en hebben daar volgens de officier van justitie ieder 200 euro aan verdiend. „Geen zakgeld” in het straatarme Moldavië dat onderaan de lijst bungelt van Europese landen met het laagste bestaansminimum.

Illegaal circuit

De broers blijven stug volhouden dat ze de familie bij een bruiloft zouden afzetten. Bijrijder Nicolea (44) is politieagent. De jongere Valentin (41) zit in het gevangenenvervoer en klust af en toe bij. Al eerder had hij „een vrachtje” naar Duitsland gereden. De opdrachtgever is door de Duitse justitie op een internationale opsporingslijst gezet en wordt nog gezocht.

Met de passagiers hebben de chauffeurs naar eigen zeggen amper een woord gewisseld, „want we spreken hun taal niet”. Pas nadat ze de grens over waren, zou de buseigenaar – volgens justitie het brein achter de mensensmokkel – de precieze bestemming van de bruiloft hebben doorgegeven. „De eerste keer dat ik het woord ‘asiel’ heb gehoord”, houdt de jongste broer vol, „was bij de Nederlandse politie.”

Dat weigeren de aanklager en de rechters te geloven. De marechaussee verzamelde een stapel bewijsmateriaal. Informatie ingewonnen bij grensovergangen, reisbureaukaartjes gevonden in de bus en app- en telefoongesprekken. Vlak voor vertrek belt de jongste broer met de oudste: „We gaan naar Nederland, laden en keren terug zonder. […] Nederland-Moldavië en klaar.” En nog geen vijf uur later ontvangt hij het adres van het aanmeldcentrum en deelt dat later met zijn broer.

En dan zijn er nog verklaringen van de passagiers. Zij hebben de broers laten weten dat ze in Nederland asiel gingen aanvragen, verklaarden ze tegenover de politie.

Nicolea: „Niks van waar.”

De tante getuigde dat u helemaal niemand naar een paspoort of geldig reisdocument hebt gevraagd, blijft de voorzitter proberen.

Valentin, verbeten: „Vieze zigeuners, allemaal leugens!”

Moeten de verdachten zichzelf geen ongeloofwaardigheid verwijten, snuift de officier. Bij arrestatie zeiden ze nog dat ze hun passagiers in Duitsland hadden ontmoet, maar die werden al in Moldavië opgepikt – bij de Hongaars-Roemeense grens zaten er negen in de bus, de overige drie staken lopend de grens over. Omdat de inzittenden asiel gingen aanvragen, hielpen de chauffeurs de familie „illegaal toegang naar en verblijf in Nederland verschaffen”. Op grond van de Vreemdelingenwet mogen Moldaviërs niet langer dan negentig dagen in Nederland blijven.

Vieze zigeuners, allemaal leugens!

Valentin (41) jongste verdachte

Voor hulp bij mensensmokkel eist de aanklager twintig maanden cel tegen beide broers. Ze vervulden „een uitwisselbare rol”. „Mensensmokkel maakt een ernstige inbreuk op onze rechtsorde. Samen droeg u bij aan de instandhouding van een illegaal circuit.” Het jaar van hun arrestatie vroeg een record van 1.207 Moldaviërs asiel aan in Nederland, vijf jaar ervoor waren dat er nog vier.

Hoe hadden de broers moeten weten dat hun passagiers geen bruiloft gingen vieren, werpen de raadslieden tegen, maar asiel wilden aanvragen. „Dat ontdekten ze pas in Ter Apel.” Alle inzittenden hadden een geldig paspoort, je mag daarmee negentig dagen vrij reizen binnen de Europese Unie. Hooguit zaten er te veel bruiloftsgasten opeengepakt in de bus, maar dat is „niet meer dan een verkeersovertreding”. En om hun winstbejag te verwijten als ze voor 200 euro heen en weer rijden? „Ze zijn er door de opdrachtgever ingeluisd. Hooguit zijn ze naïef geweest.”

Maar de rechtbank veroordeelt de broers. Ze hebben in ruil voor geld de familie illegaal Nederland binnengesmokkeld, terwijl ze bij vertrek al wisten dat ze naar het asielzoekerscentrum reden. Beiden krijgen een celstraf voor de duur van 71 dagen voorarrest plus nog 198 dagen voorwaardelijk. Hun proeftijd is drie jaar.