QR-check op het werk leidt tot gemengde reacties bij bedrijven

Klanten van fastfoodketen Halal Burgers & Chicken moeten al wel eens lang wachten. Soms lukt het niet om genoeg werknemers in te roosteren door de personeelstekorten, zegt eigenaar Deniz Köker. Als zij straks ook werknemers zonder coronatoegangsbewijs moeten wegsturen, zullen de problemen groter worden, verwacht hij. „Misschien zijn er dan zelfs dagen dat we te weinig personeel hebben om te kunnen openen.”

Maandagavond stuurde het kabinet een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer waarmee werkgevers verplicht kunnen worden om hun personeel een coronatoegangsbewijs te vragen. In eerste instantie gaat het om werkgevers die al een QR-code moeten vragen aan hun bezoekers: horeca, theaters, musea en binnenkort mogelijk ook ‘niet-essentiële’ winkels.

Voor de werkvloer houdt het kabinet vast aan 3G: werknemers zonder vaccinatie- of herstelbewijs kunnen zich dagelijks laten testen. De politieke steun voor het voorstel is nog erg onzeker. De Tweede Kamer debatteert hier volgende week over.

Voor Köker zou zo’n plicht een „groot probleem” opleveren. Het gros van het personeel in zijn zes fastfoodrestaurants is jong, van niet-westerse komaf en woonachtig in de grote stad – allemaal groepen met een relatief lage vaccinatiegraad. „En wie hier vier of vijf dagen werkt, zal zich niet elke dag willen laten testen om te kunnen werken.”

Lees ook: Coronacheck op de werkvloer? ‘Echt bizar’

Deze aanpassing zou de regels wel consistenter maken, vindt Geert ter Steeg, bioscoopdirecteur van The Movies in Dordrecht. „Als je bezoekers een QR-code moeten laten zien, dan vind ik het niet uit te leggen dat zij besmet kunnen worden door personeel dat dat niet hoeft te doen.”

Rob van Steen, directeur van Schouwburg Concertzaal Tilburg, vindt dat deze aanpassing ook meer duidelijkheid schept. „Nu kunnen medewerkers zonder controle door de achterdeur naar binnen, om vervolgens aan de voordeur bezoekers te gaan scannen.” Bij zijn theater werken zo’n honderd mensen, deels oproepkrachten. „Ik vermoed dat zij ook blij zullen zijn. Iedereen is gebaat bij heldere regels.”

Hij is niet bang dat hij straks te weinig personeel heeft, al ziet hij dat het aanbod krap is. Bijvoorbeeld voor oproepkrachten die bij de garderobe werken. „Maar gezondheid gaat voor. Als ik niet om een bewijs vraag, dan creëer ik een onveilige situatie op de werkvloer. Dan kunnen ze ziek worden.”

Conflicten met personeel

Aan alle andere werkgevers – die geen QR-plichtige bezoekers hebben – kan de overheid ook coronachecks opleggen als dit wetsvoorstel wordt aangenomen. Eigenlijk had het kabinet deze werkgevers de vrije keuze willen geven: zij zouden zelf mogen beslissen of ze hun personeel om een QR-code vragen.

Maar de Raad van State vond dat onverstandig. Dit is een heikel onderwerp, waarover medewerkers sterk van mening verschillen. Als werkgevers moeten bepalen of zij een QR-check invoeren, zijn ze gedwongen om een partij te kiezen. Zulke „conflicten met en tussen” personeel kunnen werkgevers zich „vaak niet permitteren” nu werknemers schaars zijn, schreef de Raad van State.

Het kabinet ging daarin mee. Daarom geldt nu: het kabinet beslist per sector of die werknemers moet controleren. Voor werkgevers zonder QR-plichtige bezoekers geldt overigens een manier om aan deze plicht te ontsnappen. Zij mogen ook alternatieve maatregelen treffen die het werk veilig maken, zoals thuiswerken of het garanderen van een veilige onderlinge afstand.

Toch blijven de bedrijvenclubs VNO-NCW en MKB-Nederland voorstander van vrijwilligheid voor werkgevers. De organisaties keren zich tegen het verplichtende karakter van het wetsvoorstel. Zij vrezen dat werknemers zullen weglopen uit sectoren waar de plicht gaat gelden, laat een woordvoerder weten. Waardoor de personeelstekorten „nóg veel groter worden”.

De ondernemersorganisaties willen dat ook werkgevers in sectoren als de horeca en theaters de QR-check voor het personeel mogen vervangen door andere veiligheidsmaatregelen.

De drie grote vakbonden FNV, CNV en VCP willen helemaal geen coronacheck voor de werknemers. Zij riepen het demissionaire kabinet dinsdag op om het wetsvoorstel weer in te trekken. „Naar je werk móét je”, zegt FNV-vice-voorzitter Kitty Jong. „Je bent ervan afhankelijk voor je inkomen. Dat is wat anders dan naar een café of concert gaan waar je je coronatoegangsbewijs moet tonen.”

De bonden vinden dat de werkvloer veilig kan worden gehouden met minder ingrijpende maatregelen, zoals afstand houden, het gebruik van mondkapjes, spatschermen en ventileren.

Anderhalvemeterregel

Hoewel bioscoopdirecteur Ter Steeg de nieuwe regels begrijpelijk vindt, had het zijn voorkeur om helemaal geen QR-code te vragen, ook niet aan bezoekers. Liever had hij de anderhalvemeterregel gehandhaafd. „Maar dan hadden boa’s me op de bon geslingerd”, zegt de bioscoopdirecteur.

Thierry de Jager, operationeel directeur van Hajé, een keten van hotels en wegrestaurants, vraagt zich vooral af wat hij moet doen met werknemers die geen geldige QR-code kunnen tonen. „Moet ik hen ontslaan? Ik wil mijn medewerkers niet kwijt, ik ben juist hartstikke blij met ze.”

Ook verwacht hij dat hij het loon van deze thuisblijvers moet blijven doorbetalen. „Thuiswerken kan gewoon niet bij ons”, stelt De Jager. „Daar komen de kosten van een vervanger dan bovenop.” De Jager wordt er zo langzamerhand echt moedeloos van. „Het is de zoveelste klap die de horeca te verwerken krijgt.”

QR-check op het werk maakt ‘corona-ontslag’ mogelijk