Radicaal-rechts fantaseert al langer over een ‘tribunaal’

Het klonk bedreigend, maar óók als een feitelijke mededeling: „uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen”. Dat zei Tweede Kamerlid Pepijn van Houwelingen (FVD) woensdag tegen Sjoerd Sjoerdsma van D66, vanwege het coronabeleid. De verontwaardiging was groot. Het Kamerdebat werd kort geschorst. Maar voor de Forum-aanhang was dit niet nieuw.

Zo kreeg Thierry Baudet al in februari van dit jaar, tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Gouda, de vraag vanuit zijn publiek of er geen tribunaal moet komen. De vragensteller kon op een stevig applaus rekenen. Baudet zei toen nog er geen voorstander van te zijn. „Wat je gewoon moet doen is via democratische weg dit regime wegstemmen”, antwoordde Baudet. Dat hij deze vraag een keer zou krijgen, kon haast niet uitblijven. Het idee om politieke tegenstanders via een speciaal tribunaal te berechten is al veel langer populair in kringen rond FVD en PVV. De door Baudet als „briljant” omschreven publicist Sid Lukkassen schreef er in zijn boek De afrekening uit 2019 al over. Daarin worden processen gevoerd tegen ‘cultuurmarxisten’, die het Nederlandse volk zouden hebben verraden. Lukkassen refereert daarbij aan de Neurenberg-processen van na de Tweede Wereldoorlog, waarin nazi-kopstukken werden vervolgd.

Lukkassens boek is nog een fictief verhaal. Afgelopen oktober zei Geert Wilders in een Youtube-filmpje voor het eerst dat hij een tribunaal zou wensen. „En de verantwoordelijken voor dit wanbeleid van open grenzen, en nog meer asiel, en nog meer islam verdienen het om ooit voor een tribunaal te verschijnen, om zich te verantwoorden voor het kapotmaken van Nederland en het weggeven van alles wat we hebben”, zei de PVV-leider. Woensdag gevolgd door FVD-collega Van Houwelingen, die de komst van tribunalen als een feit deponeert. Nu vanwege het coronabeleid. Deze keer kon het idee wel op instemming rekenen van partijleider Baudet, die Van Houwelingen prijst om zijn „legendarische woorden”.

Lees ook: Na schok over dreigementen in Tweede Kamer blijft actie uit

Duits voorbeeld

Het idee voor een speciaal coronatribunaal is komen overwaaien uit Duitsland. Een groepje Duitse juristen en artsen is er al vanaf oktober 2020 mee bezig. Voorman Reiner Fuellmich spreekt van een tweede Neurenberg-proces. Geïnspireerd door de Duitsers gaan Nederlandse activisten ermee aan de haal, zoals Willem Engel van Viruswaarheid. Die roept sinds eind vorig jaar zijn achterban op om „bewijzen te verzamelen” voor een tribunaal. Op sociale media wordt vaak gesproken van „Neurenberg 2.0”. Engel moedigt zijn volgers aan om foto’s te maken van GGD-medewerkers van vaccinatielocaties. „Voor later zullen we maar zeggen”. Maar ook wetenschappers, Kamerleden, burgemeesters, medisch specialisten en hoofdredacteuren moeten volgens hem worden berecht. Engel heeft hierover contact met FVD. Hij was begin deze maand op bezoek bij de FVD-fractie in het Kamergebouw. „Om te bespreken wie de hoofdrolspelers van deze coup zijn”, aldus Engel.

Er is zelfs een speciale organisatie die zich toelegt op het verzamelen van ‘bewijs’ voor een tribunaal: Police for Freedom, opgericht door oud-agent Dennis Spaanstra. Aanvankelijk organiseerde Police for Freedom demonstraties waarbij zogenoemde ‘defend-groepen’ prominent aanwezig waren. Deze clubs van in het zwart geklede mannen beweren demonstranten te beschermen tegen politiegeweld. Bij een demonstratie in Barneveld waren het deze defend-groepen zelf die met geweld begonnen. Met een aanval op een ME-blokkade forceerden ze begin mei toegang tot het centrum.

Ze moeten gewoon achter de tralies

Tom Zwitser uitgever

Police for Freedom heeft het organiseren van demonstraties ondertussen ingeruild voor het vervolgen van „machthebbers”. Spaanstra beschrijft zijn organisatie als een soort recherchebureau dat met „klassiek politiespeurwerk” dossiers gaat opbouwen over volgens hem strafbare feiten.

In een interview met de radicaal-rechtse uitgever Tom Zwitser, die zich onlangs kandideerde als FVD-gemeenteraadslid, vertelt hij dat de eerste getuigenverklaringen al binnen zijn. Spaanstra en Zwitser fantaseren over het „omturn-punt”: als mensen tot het besef komen dat de hele pandemie een leugen was en de machthebbers verantwoordelijk worden gesteld. „Dan hebben wij ons dossier klaar”, zegt Spaanstra.

De uitkomst van het proces staat volgens de twee al vast. Zwitser: „Ze moeten gewoon achter de tralies”.

Spaanstra: „Ik vergelijk het met smeulend vuur. Als je een brand hebt in je huis en je gaat blussen, dan ga je niet in je woonkamer zitten terwijl er nog vuur is tussen je voeten. Nee. Dat moet helemaal uit”.

Police for Freedom wordt door Forum gesteund, zei Baudet vorige week op een campagnebijeenkomst in Oss. Hij zei daar contacten te onderhouden met de initiatiefnemers. „Ik bewonder de mensen die daarbij zitten en ik steun ze waar ik kan”.

Lees ook: Doodsbedreiging is voor Haagse politici grimmige routine geworden

Legitimatie voor acties

D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma voelt zich bedreigd door de opmerking van Van Houwelingen over een tribunaal. Nergens voor nodig, reageerde die in een statement dat FVD donderdag publiceerde. Van Houwelingen bedoelde alleen maar te zeggen dat D66 wellicht ooit voor de rechter verantwoording zal moeten afleggen voor zijn keuzes tijdens de pandemie, is zijn uitleg achteraf.

Het woord „tribunaal” komt in de verklaring niet meer voor. Los van associaties met het Neurenberg-tribunaal is in het parlement het ongemak over het incident groot. Niet alleen duidt het dreigen met tribunalen erop dat Forum de bestaande rechtsorde niet meer erkent. De oproepen om politici en bestuurders te berechten, zijn voor sommige complotdenkers ook een legitimatie om daadwerkelijk in actie te komen. Zo werd vorig jaar zomer een man gearresteerd die sprak over „burgerarrestaties” van bewindspersonen en RIVM-medewerkers. Ook vervolgt het OM een netwerk van complotdenkers die online speculeren over het doden van OMT-voorzitter Jaap van Dissel. Een van hen, Wouter R., bedreigde in een vlog een advocaat door te zeggen dat deze in een „militair tribunaal” onvermijdelijk zou worden veroordeeld tot de doodstraf.

Van Houwelingen blijft er in zijn statement bij dat er niet te veel achter zijn uitspraak moet worden gezocht. De verontwaardigde reacties noemt hij ‘een perfecte case study van hoe media en partijkartel samenspannen om het inhoudelijk debat te smoren en de meest kleine dingetjes op te blazen tot immense proporties”.