Red de eenhoorn, de griffioen en de medusa

Het was wel even paniek thuis, erkent het echtpaar Dash Shaw en Jane Samborski als we begin februari zoomen. Hun animatiefilm Cryptozoo begint met een hippiedroom over protest in Washington dat eindigt in een bestorming van het Capitool en een utopische, perfecte samenleving. De film was net klaar toen Trump-aanhangers het Capitool bestormden. Oeps.

Toch besloot het koppel niks te veranderen. Met hun Capitoolbestormer loopt het slecht af trouwens: hij klimt stoned over een hek van de fabeldierentuin (cryptozoo) om daar gespietst te worden door een nerveuze eenhoorn.

Cryptozoo is ‘quirky’ animatie voor volwassenen, met een charmant soort ernst, uitgevoerd in naïeve stijl. Dash is cartoonist, Samborski animator: samen knutselden ze vijf jaar lang thuis in Richmond, Virginia aan deze surrealistische, eigenzinnige film.

Het verhaal gaat over een soort Indiana Jane in dienst van Jurassic Park. Cryptozoo kent louter heldinnen: Dash Shaw bedacht de plot op zondagen, als hij buiten rondzwierf omdat zijn vrouw en haar vriendinnen dan binnen in cosplay Dungeons & Dragons speelden. Heldin is Lauren Gray, die wereldwijd ‘cryptics’ vangt: fabeldieren als draken, medusa’s, griffioenen en saters. Het doel is ze in veiligheid te brengen in een fabeldierentuin die liefde en begrip moet kweken voor deze woeste, onbegrepen creaturen. De vijand is het militair-industrieel complex dat ze als wapens wil inzetten. Met name de Baku, die dromen uit mensen stofzuigert.

De finale van Cryptozoo is apocalyptisch. De catastrofe drijft een debat over de functie van dierentuinen op de spits. Zijn ze nuttig voor conservatie en milieubewustzijn en is commerciële exploitatie dus een noodzakelijk kwaad? Wanneer wordt exploitatie een doel op zich? Relevante vragen, met name voor millennials, die hun ecologische idealen vaak combineren met fanboy-achtige verslaving aan de entertainment-industrie. Ook hier blijkt dat een vrij moeizame spagaat.