Nieuwe EU-sancties tegen Wit-Rusland om aandrijven migratiecrisis

De Europese straflijst met namen van individuen en instanties in Wit-Rusland is verder uitgebreid. De ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie maakten daarover maandag afspraken naar aanleiding van de migratiescrisis aan de grens met Polen, Litouwen en Letland. Wit-Rusland drijft duizenden migranten en vluchtelingen moedwillig naar het grensgebied om de Europese Unie terug te pakken voor eerdere kritiek en EU-sancties.

Volgens EU-Buitenlandchef Josep Borrell zijn de nieuwe sancties gericht tegen „degenen die aansturen op illegaal oversteken van de grens naar de EU of dat mogelijk maken”. Daaronder vallen luchtvaartmaatschappijen - de nationale maatschappij Belavia in ieder geval, maar ook en reisbureaus in onder meer Turkije en Irak, respectievelijk een transitland en land van herkomst van migranten die nu gestrand zijn aan de grens met Wit-Rusland. Belavia leaset meerdere vliegtuigen van EU-lidstaten en zal zo dus getroffen worden door de maatregel.

Borrell schreef op Twitter dat hij zijn evenknie in Minsk, minister Vladimir Makei, had duidelijk gemaakt dat hulporganisaties toegang moeten krijgen tot het gebied waar volgens Poolse schattingen 4.000 mensen, afkomstig uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten, zijn gestrand.

Scheidend bondskanselier Angela Merkel belde maandag met de Wit-Russische leider Alexander Loekasjenko, „vooral over de noodzaak van humanitaire hulp voor de vluchtelingen en migranten aldaar”, aldus een woordvoerder. Het was volgens persbureau Reuters het eerste directe gesprek tussen de Wit-Russische regeringsleiders en een West-Europese collega, sinds de verkiezingen in het land in augustus 2020.

Lees ook deze analyse: Migratiecrisis bij Poolse grens tast het zelfbeeld van de EU aan

De EU beschuldigt de Wit-Russische regeringsleider ervan mensen naar de Europese buitengrenzen te sturen als represaille op de kritiek van de Unie op zijn eigen optreden. De relatie verslechterde vorig jaar zomer, toen omvangrijke protesten tegen Loekasjenko’s herverkiezingen ontstonden die hij hardhandig liet onderdrukken. Brussel heeft al meer dan 150 personen die banden onderhouden met zijn omstreden regime, op een zwarte lijst gezet. Het nieuwste pakket sancties is het vijfde dat de EU sinds augustus 2020 tegen Wit-Rusland instelt. Inmiddels wordt in Brussel ook nagedacht over nieuwe economische sancties.

Waarschuwingen voor Russische troepenopbouw, privébeveiligers

De Oostelijke grens van de unie beheerste meerdere agendapunten van de EU. De buitenlandministers bespraken ook het „gevoel van dreiging” dat volgens Borrell boven Oekraïne hangt. Meerdere EU-landen verdenken Rusland ervan een rol te spelen in de problematiek aan de grens met Wit-Rusland. Westerse landen maken zich sinds een week ook zorgen over de samenballing van Russische militairen aan de grens met Oekraïne.

Tot slot kwam het Russische huurlingenbedrijf Wagner Group ter sprake. Mensenrechtenorganisaties waarschuwen al langer dat werknemers van de firma, die diensten verleent zoals beveiliging maar ook militaire operaties aanbiedt, geen acht hebben voor mensenrechten. Wagner zou dicht bij het Kremlin staan en geregeld worden ingezet om Russische belangen ten beschermen. Kritiek op Wagner klonk al langer, na onder meer aanwezigheid in Libië en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Sinds geruchten de ronde doen van gesprekken tussen Wagner en de regering van Mali, sloeg Frankrijk alarm. Nederland en Tsjechië zeiden maandag dat ze die zorgen van Frankrijk delen.

Met medewerking van Michel Kerres