Partij-ideoloog CU over 2G: ‘We kunnen geen maatregelen eisen zonder langetermijnperspectief’

„Er is geen keuze”, hoort Wouter Beekers vaak als het kabinet nieuwe coronamaatregelen aankondigt. De directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie hoorde het toen de scholen dichtgingen, toen de avondklok werd ingevoerd. En hij hoort het argument nu weer, in de discussie over de coronapas en het mogelijk beperken van de toegang tot openbare gelegenheden voor mensen die niet gevaccineerd zijn tegen het coronavirus.

Maar het steekt, vindt hij, en het steekt steeds meer. Want keuze is er altijd in de politiek. „Als ik naar de politieke discussie kijk, dan zie ik de coalitie en het politieke midden te veel praten op de toon van: ‘Dit moet allemaal nu eenmaal gebeuren.’ Er is weinig wezenlijk debat. Dat laten ze over aan de flanken, die het op zo’n schreeuwerige en veroordelende manier doen, dat er geen gesprek meer mogelijk is.”

2G-systeem

Afgelopen vrijdag kondigde het demissionaire kabinet-Rutte III (waar ook Beekers’ ChristenUnie deel van uitmaakt) aan dat wordt gewerkt aan het inperken van de coronapas: op sommige plekken zou die straks alleen gelden voor wie gevaccineerd of genezen is, het 2G-systeem. Ongevaccineerden die wel negatief getest zijn, kunnen die plekken niet langer bezoeken. De Tweede Kamer praat er dinsdag over.

Voor de ChristenUnie ligt de zaak uiterst lastig: de kleinste regeringspartij is mogelijk nodig voor een meerderheid in de Tweede Kamer om dit kabinetsbesluit mogelijk te maken. Maar in de partij leven grote bezwaren. Dinsdag, tijdens het Kamerdebat hierover, komt de partij met een alternatief: iedereen moet testen voor toegang – 1G dus.

Partij-ideoloog Wouter Beekers zegt: „Ik heb de fractie alle wijsheid gewenst om deze afweging te maken. We hebben dagelijks contact. Ik voel in alle gesprekken, ook onder leden, hoe principieel zwaar dit ligt. Waar ik me zorgen over maak, is dat we te ver doorschieten in het maakbaarheidsgeloof van de overheid. Tweede Kamerlid Mirjam Bikker heeft al in een eerder debat principieel bezwaar gemaakt tegen de coronapas, en het gevaar van een tweedeling in de samenleving. Als regeringspartij moet je je verantwoordelijkheid nemen, maar er is een principiële grens bereikt als de meerderheid aan een minderheid gaat opleggen wat zij graag zouden zien.”

Hoe erg leeft deze discussie bij de achterban van de ChristenUnie?

„Wij zijn een minivolkspartij. Als ik kijk naar de mensen om me heen, dan is de overgrote meerderheid gevaccineerd. Maar we hebben ook ongevaccineerden onder ons. We willen deel uitmaken van het constructieve midden, we willen verantwoordelijkheid nemen, maar ook respecteren dat er mensen zijn die andere keuzes maken.”

Een coronapas kan ook ongevaccineerden overtuigen alsnog een vaccin te halen, is het tegenargument.

„Ik denk heel praktisch: levert dit wel wat op? De overheid is ontzettend aan het dringen, dat kan contraproductief werken. In Urk, in de grote steden, juist daar moet je weg blijven van de polarisatie met de boodschap: ‘doe mee of jullie zijn fout’. Die aanpak werkt niet.”

Wat werkt dan wel, volgens u?

„Ik zou willen dat de overheid terughoudend durft te zijn. De beste politieke oplossing is soms niets doen, niet actief mensen onder druk zetten en het maatschappelijk gesprek zijn gang laten gaan.”

Ook in een grote crisis?

„Juist in een crisis gaat het erom: wat voor samenleving willen we zijn? Leunen we niet te veel op regels van de overheid? Vrijdag heb ik me groen en geel geërgerd. Ook mensen die ontzettend voor 2G zijn, kwamen in groepen bij elkaar, omdat het nog net even mocht. Laten we ons gezond verstand gebruiken, in plaats van het wetticisme dat alleen maar op regels van de overheid vertrouwt.”

Lees hier een eerder interview met Beekers: Partij-ideoloog ChristenUnie: ‘Thierry Baudet schreef rake analyses’

Dus moet de ChristenUnie 2G helpen tegenhouden?

„Ik zit niet in de Tweede Kamer. Ik denk na vanuit een christelijk-sociale visie, en vind het principieel echt bezwaarlijk. Het sluit een groep uit, en dat is gevaarlijk. Ik ben vol overtuiging gevaccineerd. Maar het mag niet op een moreel dwingende manier gebeuren. Nu gebeurt dat wel. Mensen die om wat voor reden dan ook niet willen, sluiten we uit van de samenleving. Ik hoop dat de Kamer een principiële eis stelt aan het kabinet: we kunnen geen maatregelen meer eisen van de samenleving zonder langetermijnperspectief. Daar ontbreekt het aan.”

Hoe verklaart u dat?

„We missen een politieke cultuur waarin wordt nagedacht over de vraag wat voor samenleving we willen zijn. In allerlei crises, of het nu stikstof is of corona, worden snel pleisters geplakt op wonden die daarvoor te groot zijn. Als een samenleving uitgeput raakt, heb je perspectief nodig. Hoe gaan we dit volhouden? Hoe gaat corona ons blijvend beïnvloeden? Dat verhaal mis ik.”

Wat merkt u van de polarisatie die u net noemde?

„Iedereen kent die verhalen wel, van vriendschappen en relaties die op het spel staan. Ik was laatst in de supermarkt en was mijn mondkapje vergeten. Iemand sprak me aan, ik bood mijn excuses aan en ik kreeg me toch een preek, over wat er niet deugt aan figuren zoals ik. Hier maak ik me zorgen over. Het zich verbergen in het eigen gelijk, alleen om willen gaan met gelijkgestemden. Een ander is een idioot of gevaarlijk. Of het nou een antivaxxer is of iemand die het regeringsbeleid verdedigt.”

Lees ook: Nog geen politiek draagvlak voor 2G, ChristenUnie heeft een sleutelpositie

Wat kunnen partijen in het midden als de ChristenUnie hieraan doen?

„Het kritisch bevragen van regeringsbeleid moeten we niet aan de partijen op de flanken overlaten. Een partij als FVD radicaliseert enorm, en dat is op twee manieren gevaarlijk. De radicaliserende boodschap zélf, en het feit dat mensen in de armen van radicale politici worden gedreven. Ik heb van heel redelijke mensen gehoord dat ze naar dit soort partijen zijn uitgeweken omdat ze geen andere vluchtheuvel hadden. 2G is een concrete kwestie waar ik me nu in het bijzonder zorgen over maak. Het heeft een inherent polariserend effect.”