In strafzaak tegen ‘burgerwacht’ Rittenhouse trekt rechter de meeste aandacht

De rechtszaak tegen Kyle Rittenhouse lag al onder een vergrootglas lang voordat ze deze maand begon. De 18-jarige verdachte is in de VS een landelijke bekendheid sinds hij in augustus 2020 besloot af te reizen naar Kenosha, Wisconsin, een stadje dat toen net twee dagen in de ban was van Black Lives Matter-protesten. Die betogingen ontaardden in brandstichting en plunderingen en Rittenhouse (destijds 17) wilde als zelfverklaard ‘burgerwacht’ de orde bewaren. Het resulteerde erin dat hij met zijn semi-automatische AR-15 twee betogers doodschoot en een derde persoon verwondde.

Middenin het verhitte verkiezings- en protestjaar 2020 oogstte zijn gewapende expeditie in de VS linkse verontwaardiging en rechtse bewondering. Maar nu de zaak voorkomt – Rittenhouse is onder meer tweevoudige moord ten laste gelegd – is het niet de verdachte zelf, noch zijn advocaten of de officieren van justitie, maar bovenal rechter Bruce Schroeder (75) die aandacht trekt. Hierbij wekt hij, volgens critici, de indruk op de hand te zijn van de beklaagde, die door veel rechtse Amerikanen wordt gezien als heldhaftige vigilante.

Lees ook: Trump wijt geweld aan de Democraten

De incidenten stapelen zich op. Zo werd Schroeder donderdag beschuldigd van „amper verhuld racisme”, nadat hij voor de lunch schorste met een grap over „Aziatisch voedsel” dat te laat kan komen. Dit verwees naar de bevoorradingsproblemen door de al weken durende file van (vooral uit Azië afkomstige) schepen voor de haven van Los Angeles. Bekende en minder bekende Aziatische-Amerikanen zagen in de opmerking raciale vooroordelen bevestigd.

Kenmerkend voor het wantrouwen jegens Schroeder is dat zelfs de ringtone van zijn mobieltje verdacht wordt. Toen dit op zitting afging, werden gelijk de beginmaten herkend van Lee Greenwoods ‘God Bless the U.S.A.’, een liedje dat ook gedraaid wordt op rally’s van ex-president Donald Trump. De rechter krijgt inmiddels bergen dreigpost. Hierin wordt hem onder meer aangewreven dat „U onder uw zwarte toga een wit gewaad van de [Ku Klux] Klan draagt”.

De ringtone van zijn mobiel bleek een liedje dat veel gedraaid wordt op rally’s van ex-president Donald Trump

Wel liet Schroeder een jurylid vervangen wegens diens opmerking tegen agenten bij de rechtszaal. De ‘grap’ werd niet naverteld, maar zou hebben verwezen naar het aantal kogels (zeven) dat de politie afvuurde op de zwarte automobilist Jacob Blake – het incident dat leidde tot alle onrust in Kenosha. Volgens aanklagers verraadde dit racisme bij het jurylid, waarna Schroeder de (witte) man als „niet onpartijdig” schrapte.

Jurylid nr. 7

Het feit dat dit jurylid nr. 7 überhaupt door de selectie was gekomen, legde volgens critici bloot dat het hele proces oneerlijk is. „Het toont met wat voor mensen we hier te maken hebben en hoe racistisch ze zijn en wat er door hun hoofd gaat”, zei een oom van Blake tegen de Chicago Tribune. Schroeder stelde de twaalfkoppige jury en acht vervangers op één enkele dag aan: negen mannen, elf vrouwen, van wie slechts een persoon van kleur.

Bij de start van de inhoudelijk behandeling baarde Schroeder vervolgens opzien toen hij aanklagers maande de mensen die Rittenhouse verwondde of doodde geen ‘slachtoffers’ te noemen. Hij vond dit „een beladen term” en eiste om van „overledenen” of „klagende getuigen” te spreken. Toen de verdediging over betogers sprak als ‘plunderaars’ en ‘relschoppers’, liet hij dit wel passeren.

Volgens lokale verslaggevers hanteert de ervaren Schroeder deze richtlijn al jaren, maar critici zien er de voorbode van een (gedeeltelijke) vrijspraak in. Rittenhouse beroept zich op zijn recht op zelfverdediging: hij getuigde emotioneel hoe angstig hij zich voelde tijdens de protesten. Deze week zijn de slotpleidooien, waarna de jury in beraad gaat.