Dit blog is gesloten
In dit blog hield NRC op dinsdag 9 november de ontwikkelingen in de coronacrisis bij.
Op dinsdag groeiden in Nederland de zorgen over toenemende aantallen besmettingen en ziekenhuisopnamen. Met de mogelijkheid dat deze cijfers het kabinet tot nieuwe aanscherpingen zullen aanzetten komende vrijdag, besloot D66 alvast het fysieke congres op zaterdag af te gelasten. Vijf ziekenhuizen in Limburg - het Laurentius Ziekenhuis, Maastricht UMC+, SJG Weert, VieCuri Medisch Centrum en Zuyderland Medisch Centrum - lieten weten al overstelpt te zijn door de aantallen coronapatiënten. Zij kunnen geen extra Covid-gevallen meer opnemen en waarschuwden voor een „code zwart op lokaal niveau”. Dat ook burgers zich vaker druk lijken te maken over (eventuele) besmettingen, bleek uit cijfers van de koepelorganisatie GGD GHOR: op dinsdag maakten ruim 83.000 mensen een testafspraak voor dezelfde dag. Het totaal aantal telefoontjes naar de afsprakenlijn lag nog hoger, want er waren ook bellers die een afspraak maakten voor bijvoorbeeld woensdag of donderdag.
Ook in het buitenland moeten overheden zich beraden. De Franse president Emmanuel Macron stelde dinsdagavond in een televisietoespraak: „We hebben nog niet afgerekend met de pandemie.” Volgens hem kampen meerdere Europese landen met een vijfde golf en meten de Franse gezondheidsautoriteiten alarmerende signalen. Hij kondigde een stevige nieuwe maatregel aan: 65-plussers die een geldige coronapas willen houden, moeten vanaf medio december een derde vaccinatie halen.
/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-1011coronablog01.jpg)
Gemeenten in Noord- en Midden-Limburg verbieden ongeplaceerde evenementen
In de vijftien gemeenten in Noord- en Midden-Limburg worden verdere beperkingen door te voeren in het evenementen beleid. Ongeplaceerde festiviteiten zijn in ieder geval tot maandag 15 november verboden. Dat heeft de Veiligheidsregio Limburg Noord dinsdagavond bekendgemaakt.
Eerder werden al grootschalige evenementen verboden in dezelfde regio; de aanscherpingen die nu zijn aangekondigd hebben betrekking op muziekfeesten in tenten of op pleinen waarbij bezoekers geen vaste zitplek hebben. In de regio wordt later deze week de ’11e van de 11e’ gevierd, de aftrap voor carnaval. Het centrale, massale feest voor die gelegenheid in Roermond werd vorige week al verboden.
Ondanks de aanscherping kunnen volgens de burgemeesters „Sinterklaasintochten en Sint Maarten-optochten in afstemming met gemeente wel doorgaan binnen de geldende maatregelen”. Verder roepen de burgemeesters de inwoners en ondernemers op om „hun verantwoordelijkheid te nemen om samen het aantal besmettingen terug te dringen en zo elkaar te beschermen. Uiteindelijk verlichten we daarmee ook de druk op de zorg”. In bijvoorbeeld horecagelegenheden of dorpshuizen moet iedereen zich aan de afstandsregels houden en basisadviezen opvolgen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data78410279-b87ca0.jpg)
GGD GHOR: ruim 83.000 mensen belden dinsdag voor testafspraak op dezelfde dag
Er hebben zich dinsdag tot 19.30 uur 83.500 mensen gemeld voor een testafspraak bij de GGD. Dat heeft de koepelorganisatie GGD GHOR laten weten aan de NOS. Het gaat om de afspraken die nog voor dinsdag zelf zijn gemaakt: de tests die gedurende de dag zijn ingepland voor bijvoorbeeld woensdag of donderdag zijn er nog niet bij opgeteld. „Die cijfers krijgen we morgen”, aldus een woordvoerder.
Eerder op de dag meldden de gezondheidsdiensten al dat het erg druk was bij de telefoondienst voor testafspraken. De organisatie sprak van een „explosieve toename in het aantal testafnames”. Er werden zo’n tweehonderd tot driehonderd testafspraken per minuut gemaakt.
Congres D66 afgelast vanwege onzekerheid over maatregelen
Het partijcongres van D66, dat voor aankomende zaterdag in Den Bosch stond gepland, gaat niet door. De partij heeft daartoe dinsdag besloten en noemt dat in het licht van onzekerheid over mogelijke nieuwe coronaregels die worden aangekondigd en de huidige coronacijfers, „de meest verantwoorde keuze”. Daarmee gaat er dus een streep door het eerste fysieke partijcongres in bijna twee jaar tijd, waarbij zo’n drieduizend D66’ers werden verwacht. Partijleider Kaag laat weten het jammer te vinden dat dat niet doorgaat:
VolgenSigridKaag Sigrid Kaag Helaas geen D66-congres zaterdag. Ontzettend jammer, want ik keek er zeer naar uit. En met mij 3.000 congresgangers. Maar de huidige corona-situatie brengt ons tot dit besluit. Voorzichtigheid voorop nu! Hopelijk kunnen we snel alsnog met z’n allen samenkomen.
Het congres gaat online door: donderdag en vrijdag is de algemene ledenvergadering, zaterdag is „een korte online ledenbijeenkomst” met Kaag, Rob Jetten en de nieuwgekozen partijvoorzitter. Om de online alternatieven op tijd te kunnen organiseren, kon het besluit over de vorm van het congres niet tot vrijdagavond worden uitgesteld. Dan wordt bekend of het kabinet aangescherpte coronamaatregelen instelt.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-1011bind66congres.jpg|//images.nrc.nl/jzMAOG2GUNU_4LVqXXJMyFoYoQI=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-1011bind66congres.jpg)
Lijsttrekker Sigrid Kaag tijdens het partijcongres van D66 in 2020, dat grotendeels online werd gehouden. Foto Remko de Waal/ANP
Franse 65-plussers moeten boosterprik halen voor geldig blijvende coronapas
65-plussers in Frankrijk zijn vanaf medio december verplicht een extra coronaprik te halen om hun coronapas geldig te houden. De maatregel is noodzakelijk omdat in het land een „alarmerende toename” van het aantal besmettingen en ziekenhuisopnamen is gesignaleerd, zo stelde president Emmanuel Macron dinsdagavond in een toespraak. Hij waarschuwde de Fransen voor een vijfde coronagolf, die volgens hem in ieder geval al in andere Europese landen is begonnen. „We zijn hoe dan ook nog niet klaar met de pandemie.”
De extra prikken worden allereerst beschikbaar gesteld voor de kwetsbaarste groepen in de samenleving, daarna voor iedereen van vijftig jaar en ouder. Voor 65-plussers is de boosterprik nodig om de gezondheidspas, die onder meer nodig is voor toegang tot restaurants, musea of cafés, te kunnen blijven gebruiken. Tegen de ongeveer zes miljoen mensen die zich nog niet hebben laten vaccineren, zei de president: „Laat u inenten. Laat u inenten om uzelf te beschermen, om een normaal leven te leiden.”
Onlangs werd al besloten dat de coronapas zeker tot in de zomer van 2022 wordt gehandhaafd. In zijn toespraak maakte Macron verder bekend dat, vanwege de door corona ongewisse economische ontwikkelingen, zijn ambitieuze plannen voor hervorming van het pensioenstelsel worden uitgesteld. De herinrichting van het Franse pensioen is erg controversieel in dat land, maar maakte sinds Macrons uitverkiezing al deel uit van zijn plannen. Die werden onderbroken door de pandemie, en worden door de president nu over de verkiezingen in 2022 getild. De Franse president Macron: „We zijn nog niet klaar met de pandemie.” Foto Sarah Meyssonnier/Reuters
Nederland is het oneens met Oostenrijkse vaccinatieregels
Nederland maakt bezwaar tegen de aanvullende toegangseisen die Oostenrijk gaat stellen voor mensen die zijn ingeënt met het Janssen-vaccin. Dat heeft demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) dinsdag gezegd, schrijft persbureau ANP. Wie het Janssen-vaccin heeft gehad (één prik) moet van de Oostenrijkers vanaf 3 januari een extra prik krijgen — alleen dan wordt iemand erkend als volledig gevaccineerd.
De Jonge stelt dat hiermee het vrije verkeer van personen wordt belemmerd, een van de economische vrijheden binnen de Europese Unie.
De Oostenrijkers hebben verder bepaald dat volledige vaccinatiebewijzen vanaf 6 december 270 dagen geldig zijn. Wanneer die termijn is verlopen, is een boostershot verplicht voor wie Oostenrijk wil binnenkomen. Ook daar is De Jonge het niet mee eens — elk Europese lidstaat, dus ook Oostenrijk, moet de adviezen van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) volgen, vindt hij. Die instantie raadt boosterprikken in het algemeen, vooralsnog, niet aan. Zolang dat het geval is, mogen landen niet met eigen eisen komen, aldus De Jonge.
Nederland probeert de Oostenrijkers via diplomatie op andere gedachten te brengen.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-1011buioostenrijk02.jpg|//images.nrc.nl/5QfBLnTexu6IgFI44iEaIc_tVw0=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-1011buioostenrijk02.jpg)
Een Oostenrijker wordt gevaccineerd tegen Covid-19. Foto Lisa Leutner/AP
WHO: door massale corona-inentingen dreigt tekort aan spuiten
Door de wereldwijde vaccinatiecampagnes om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, zou in 2022 een algeheel tekort van één tot twee miljard inentingsspuiten kunnen ontstaan. Daarvoor heeft een specicialist van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO dinsdag gewaarschuwd, berichten internationale persbureaus.
In een briefing aan de VN zette expert Lisa Hedman het probleem uiteen: de ruim 7 miljard Covid-19-vaccinaties die tot nu wereldwijd zijn toegediend, vormen bijna het dubbele van het aantal vaccins dat jaarlijks bij wijze van routine wordt geprikt. Ieder jaar worden ongeveer 6 miljard immunisatiespuiten geproduceerd, en zo ontstaat dus een tekort. Om een tekort te voorkomen, zouden meer fabrieken de benodigde vaccinatienaalden moeten gaan produceren - maar daarvoor zijn investeringen nodig, volgens de WHO.
De internationale organisatie roept nationale gezondheidsautoriteiten niet te gaan „hamsteren, of paniekaankopen te doen”, maar het gebruik goed te plannen. Er zijn vooral zorgen over de impact van een spuitentekort in armere landen, waar het het hergebruiken van spuiten en naalden in de hand zou kunnen werken. Ook zou een tekort ernstige gevolgen kunnen hebben voor de volksgezondheid als daardoor geen ‘routineuze’ vaccinaties, zoals de inentingen tegen kinderziektes, kunnen worden uitgevoerd. Gebruikte naalden worden apart gehouden in een dokterspraktijk in Berlijn waar coronavaccins worden toegediend. Foto Hannibal Hanschke/Reuters
RIVM: 11.352 nieuwe besmettingen, 29 sterfgevallen
In de afgelopen 24 uur noteerde het RIVM 11.352 nieuwe besmettingen met het coronavirus. Dat zijn er zo’n vijfhonderd minder dan maandag, toen 11.848 positieve testresultaten werden geregistreerd. Wel is het meer dan het gemiddelde van de afgelopen zeven dagen, dat volgens het RIVM op 10.971 besmettingen per etmaal ligt.
Bij het instituut kwamen 29 meldingen binnen van sterfgevallen door Covid-19. Maandag waren dat er 22.
Aantal positieve coronatests afgelopen week met 45 procent gestegen
In de afgelopen zeven dagen zijn bij het RIVM 76.790 meldingen van positieve coronatests binnengekomen. Dat meldt het gezondheidsinstituut dinsdagmiddag. Het is het op een na hoogste aantal positieve testresultaten in een week sinds het begin van de coronapandemie. Alleen op 22 december 2020 berichtte het RIVM over een hoger aantal: toen waren er in de voorgaande week 83.340 besmettingen vastgesteld.
Het aantal nieuwe gevallen nam voor de vijfde week op rij met ongeveer 40 procent toe. Ook noteerde het RIVM 5.518 positieve tests onder zorgmedewerkers. Dit is het hoogste aantal sinds half januari, vlak na het begin van de vaccinatiecampagne.
Het RIVM kreeg verder in de afgelopen week 172 meldingen van sterfgevallen binnen als gevolg van Covid-19. Deze mensen hoeven niet allemaal in de afgelopen zeven dagen overleden te zijn, soms kan het langer duren voordat een sterfgeval bij het RIVM wordt gemeld.
Lichte afname aantal patiënten op IC’s
Dinsdag worden 319 patiënten met Covid-19 verzorgd op de IC-afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen. Dat zijn er zeven minder dan maandag, blijkt uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding. Op verpleegafdelingen liggen nu 1.328 patiënten, 81 meer dan een dag eerder.
Op de verpleegafdelingen kwamen 226 nieuwe patiënten binnen. Dat is het hoogste aantal sinds 15 mei. Achttien mensen werden binnengebracht bij de IC’s.
Het aantal ziekenhuisopnames kruipt richting de aantallen ten tijde van de vorige herfstpiek. Toen lagen op 9 november zo’n 650 coronapatiënten meer in de ziekenhuizen. Een groot verschil is dat veel ziekenhuizen kampen met meer personeelsuitval dan tijdens eerdere coronagolven. De Limburgse ziekenhuizen waarschuwden eerder op de dinsdag voor „code zwart op lokaal niveau”.
GGD: ‘explosieve toename’ van het aantal testafnames
De drukte op de telefoonlijn voor coronatestafspraken bij de GGD komt door een „explosieve toename in het aantal testafnames”. Dat zegt een woordvoerder van de GGD-koepelorganisatie GGD GHOR tegen persbureau ANP. Door de grote drukte kunnen de wachttijden en reisafstanden voor een test toenemen.
Maandag werden bij de Nederlandse GGD’s 100.000 afspraken voor tests gemaakt, waarvan meer dan drie kwart werd afgenomen. Aan het einde van dinsdagochtend waren er alweer 75.000 afspraken gemaakt. Die aantallen doen denken aan de piek van december vorig jaar, zegt de GGD tegen ANP. De toename „overstijgt alle verwachtingen” en naar verwachting is „de top nog niet bereikt”. De GGD’s zetten naar eigen zeggen alle capaciteit in om aan de grote vraag te voldoen.
Toezichthouder: GGD’s moeten persoonsgegevens beter beschermen
De 25 GGD’s en de koepelorganisatie GGD GHOR Nederland moeten op korte termijn meer maatregelen nemen om persoonsgegevens beter te beschermen. Dat schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) dinsdag op haar website. Uit onderzoek van de toezichthouder blijkt dat er „wezenlijke risico’s bestaan” voor de bescherming van persoonsgegevens bij het testen, vaccineren en het bron- en contactonderzoek gedurende de coronapandemie.
De AP houdt sinds januari 2021 strenger toezicht op de GGD’s, toen bekend werd dat er persoonsgegevens uit de GGD-systemen waren gestolen en werden verhandeld. Na dat lek hebben de GGD’s en de GGD GHOR volgens de AP „verschillende verbeteringen doorgevoerd”. Onder meer de zoekfunctie is beperkt, net als de groep personen die gegevens uit de systemen kan exporteren. Toch vindt de AP deze aanpassingen onvoldoende.
De organisatie heeft dinsdag een brief (pdf) naar GGD GHOR Nederland gestuurd met de bevindingen van het onderzoek en verschillende aanbevelingen. Zo moeten er „duidelijke afspraken” gemaakt worden tussen GGD GHOR en de GGD’s onderling en met de vele samenwerkingspartners, zoals callcenters, alarmcentrales, uitzendbureaus en IT-leveranciers. De toezichthouder noemt het „essentieel dat mensen vertrouwen hebben in de GGD en niet schromen zich te laten testen of vaccineren”.
In een reactie laat GGD GHOR Nederland weten dat de meeste aanbevelingen van de toezichthouder „direct na de datadiefstal” in januari door de organisatie zijn opgepakt. De koepelorganisatie zegt de AP binnenkort over deze verbeteringen te zullen inlichten. GGD GHOR-voorzitter André Rouvoet zegt in het bericht het te betreuren dat de datadiefstal destijds heeft plaatsgevonden en bedankt de AP voor de „constructieve houding” tijdens het onderzoek. „Nederlanders moeten erop kunnen vertrouwen dat hun data bij de GGD-organisatie in veilige handen zijn”, zegt hij.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binggd-1.jpg|//images.nrc.nl/gip-ojmz8teep1aVU2tK4Zjb_d0=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binggd-1.jpg)
Een GGD priklocatie in Waalwijk. Foto Olivier Middendorp
Singapore betaalt geen ziekenhuiskosten van ongevaccineerden meer
De Singaporese regering gaat geen coronagerelateerde ziekenhuisrekeningen meer betalen van ongevaccineerde burgers. Dat schrijft het ministerie van Volksgezondheid maandag in een verklaring. „Momenteel vormen ongevaccineerde mensen de meerderheid van de groep die intensieve zorg nodig heeft. Zij verhogen onevenredig de druk op onze gezondheidszorg.”
Singapore begon aan het begin van de coronacrisis met het betalen van Covid-19-ziekenhuisrekeningen om financiële problemen te voorkomen die „onzekerheid rond de opkomst van Covid-19 als onbekende ziekte” zouden versterken. Vanaf 8 december stopt die regeling voor mensen die zich bewust niet laten vaccineren. Ziekenhuisrekeningen van kinderen jonger dan 12 jaar en mensen die vanwege medische redenen niet in aanmerking komen voor een vaccinatie, worden nog wel betaald.
Limburgse ziekenhuizen waarschuwen voor zorginfarct: ‘code zwart op lokaal niveau’
Vijf Limburgse ziekenhuizen kunnen geen coronapatiënten meer opnemen. Dat schrijven de zorginstellingen dinsdag in een noodkreet aan minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA). De oproep is ondertekend door bestuurders van het Laurentius Ziekenhuis, Maastricht UMC+, SJG Weert, VieCuri Medisch Centrum en Zuyderland Medisch Centrum.
Volgens de ziekenhuizen heeft de zorgcapaciteit in de provincie het maximum bereikt. „We stevenen rechtstreeks af op een zorginfarct en het hele systeem loopt vast. Dat betekent feitelijk een code zwart op lokaal niveau”, zo staat in het bericht. De bestuurders waarschuwen daarnaast dat „andere delen van Nederland binnenkort zullen volgen”.
De toename van het aantal coronapatiënten dat ziekenhuiszorg nodig heeft is de afgelopen dagen volgens de noodkreet „veel sneller” gegaan dan verwacht. Daarnaast kampen de instellingen met meer ziek personeel dan tijdens eerdere coronagolven. De bestuurders vragen De Jonge om aanvullende maatregelen om te voorkomen dat ze in een „onhoudbare situatie” terechtkomen. „De besmettingen moeten omlaag”, klinkt het.
Zondagavond pleitte Helen Mertens, de voorzitter van het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) in Limburg, al voor het afschalen van grote evenementen in de regio. Hierop werden in de steden Heerlen, Kerkrade en Brunssum de carnavalsfeesten van 10 en 11 november geschrapt. Afgelopen donderdag werden de carnavalsfestiviteiten van 11 november in Roermond al afgelast.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data77556798-c852a0.jpg)
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binacuut.jpg|//images.nrc.nl/vXXi-0UOzngpmhv4I7BDR_DkDUw=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binacuut.jpg)
Medisch personeel op een speciale afdeling in het Zuyderland Medisch Centrum. Foto Jean-Pierre Geusens/ ANP
Telefoonlijn coronatestafspraken GGD door drukte moeilijk bereikbaar
De telefoonlijn van de GGD om een afspraak te maken voor een coronatest heeft te maken met grote drukte en is daardoor moeilijk bereikbaar. Dat bevestigt een woordvoerder van de koepelorganisatie dinsdagochtend na berichten op sociale media.
Wie de telefoondienst belt, krijgt te horen: „Er bellen op dit moment zoveel mensen dat we geen telefoonlijnen meer beschikbaar hebben. We kunnen u daarom niet te woord staan. Wilt u ons alstublieft over 30 minuten nog eens bellen?”
De afgelopen dagen was de afsprakenlijn ook erg druk, maar waarom de telefoondienst vandaag lastig te bereiken is wordt volgens de woordvoerder nog onderzocht. Ook via de coronatest.nl is het moeilijk om een afspraak voor een coronatest te maken. De website geeft weinig tot geen testmogelijkheden.
Het aantal tests bij de GGD’s loopt sinds 1 oktober gestaag op. Afgelopen week werden bij de GGD’s iedere dag gemiddeld bijna 57.000 coronatests afgenomen. De coronateststraat in de Jaarbeurs in Utrecht. Foto Robin Utrecht / ANP / Hollandse Hoogte
Ministerie keurde in stilte 300 miljoen mondmaskers, brillen en schorten af
Het ministerie van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft in stilte 308,5 miljoen door de overheid aangekochte medische beschermingsmiddelen afgekeurd. Het gaat om mondmaskers, brillen, schorten, jassen en handschoenen. Dat bevestigt een woordvoerder van het ministerie aan NRC naar aanleiding van berichtgeving van de Volkskrant. Vorige week werd al bekend dat er bijna 33 miljoen mondmaskers zijn afgekeurd, dit blijkt nu dus om veel meer materiaal te gaan.
Hoeveel er in totaal voor de afgekeurde spullen is betaald is niet duidelijk, maar de Volkskrant schrijft dat het hoogstwaarschijnlijk om een bedrag van meer dan 300 miljoen euro gaat. Als de nieuwe aantallen kloppen dan zijn er de afgelopen zes maanden tien keer zoveel door de overheid aangekochte beschermingsmiddelen afgekeurd dan in het half jaar daarvoor.
De Volkskrant meldt dat er nog zeker 105 miljoen beschermingsmiddelen voor de zorg op keuring wachten. In de voorraadcijfers van de overheid zijn honderden miljoenen ongekeurde materialen volgens de krant nooit meegeteld.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binzorgmedewerker.jpg|//images.nrc.nl/Ybt7M3_hxvJKjwhB_RNTC2eMbak=/1920x/smart/filters:no_upscale():strip_icc()/s3/static.nrc.nl/liveblog/files/2021/11/web-0911binzorgmedewerker.jpg)
Een medewerker van een zorgcentrum met beschermende kleding. Foto Robin Utrecht / ANP / Hollandse Hoogte
Welkom in dit blog
In dit blog houdt de redactie van NRC het laatste nieuws over de wereldwijde coronapandemie bij. Net als Nederland voeren verschillende andere EU-landen extra coronamaatregelen in om stijgende besmettingsaantallen het hoofd te bieden. Zo wil de Deense regering de coronapas herinvoeren, nadat het als een van de eerste Europese landen in september alle maatregelen afschafte. En wie in Oostenrijk toegang wil tot onder meer horeca en musea, moet vanaf maandag volledig gevaccineerd zijn of genezen van Covid-19.
Lees meer in het blog van maandag 8 november