De Midden-Oosterse vrouw is terug op het voetbalveld

Leuk nieuws temidden van alle explosies en ander geweld, en daar werd het weer tijd voor op deze plaats! Ik kwam een berichtje tegen in het AD over een compleet vrouwelijk arbitragekorps bij een mannenvoetbalwedstrijd in Jordanië. Op het hoogste niveau. Het berichtje zelf was erg op hoofddoeken gefocust: „de scheidsrechter rende zonder hoofddoek over het veld” en ze „kreeg langs de lijn hulp van drie andere vrouwen, die allemaal een hoofddoekje droegen”. En ook nog een hoofddoek in de kop! Zelf zei ze: „Ik laat zien dat vrouwen overal kunnen werken.”

Zo mag ik het horen! Namens u dacht ik ook, hoe zit dat eigenlijk met vrouwelijke scheids- en grensrechters en vierde officials die mannenwedstrijden leiden? Nou, hier in Nederland kon ik een vrouw vinden die dit jaar in de eerste divisie als vierde official had gefunctioneerd, maar geen scheidsrechtster op het hoogste niveau. Wel leidde een vrouw afgelopen maart de interland Nederland-Letland, maar dat was een Française, dus dat telt niet.

Nee dan Soedan! Munira Ramadan (1955) was volgens het digitale podium Scene Arabia de eerste vrouwelijke scheidsrechter in het mannenvoetbal in het Midden-Oosten, en misschien wel de hele wereld! Nu citeer ik Scene Arabia: „In de ongrijpbare, met testosteron doordrenkte sportwereld, ging ze in 1975 het gras op, fluit en gele kaarten in de aanslag”. In dit bericht geen rol voor de hoofddoek, want die droeg ze niet. 1975! En toen had ze al aan zwemwedstrijden meegedaan, was ze nationaal kampioen discuswerpen geworden en had ze deel uitgemaakt van het eerste vrouwenbasketballteam. In 1980 stopte ze als scheidsrechter en inmiddels woont ze met haar man in Saoedi-Arabië waar ze naar verluidt doceert aan een Koranschool, wat een vrij opmerkelijke carrièreswitch lijkt.

Hoewel. Juist tót de jaren tachtig van de vorige eeuw speelden vrouwen in het Midden-Oosten vaak een rol op de voorgrond. Dat wil zeggen: hogere-middenklassevrouwen die de strijd aanbonden voor meisjesonderwijs en tegen culturele tradities als kindhuwelijken en veelwijverij. Zie bijvoorbeeld de Soedanese Vrouwen Unie die in 1952 werd opgericht om deze strijd te strijden. In buurland Egypte was er nog veel eerder Huda Shaarawi (1879), die na de dood van haar echtgenoot in 1922 publiekelijk haar sluier afgooide, een actie die door talloze vrouwen werd gevolgd.

Maar hoofddoek en andere culturele tradities begonnen tegen 1980 aan een comeback, toen miljoenen Egyptenaren en Soedanezen in het Golfgebied gingen werken en de diep-conservatieve ideeën daar als cadeau voor vrouw en dochters mee naar huis namen. Hoofddoek op en terug achter het aanrecht. Anders gezegd, van voetbalveld naar koranschool.

Niks is permanent en nu maakt de vrouw haar comeback. Dat Jordaanse arbitragekwartet is misschien wel nieuw voor Jordanië, maar niet voor het Midden-Oosten. Op 26 juni leidden vier vrouwen de mannenwedstrijd ES Ben Aknoun tegen RC Kouba in Algerije. In Tunesië leidde een vrouw al in 2019 een mannentopwedstrijd. Saoedi-Arabië van kroonprins Mohammed bin Salman kan natuurlijk ook niet achterblijven. Vijf vrouwelijke Saoedische scheidsrechters zijn volgens de Saoedische voetbalfederatie geselecteerd voor de Arab Cup die van 30 november tot 18 december in Qatar wordt afgewerkt. Terwijl die nog maar net hun scheidsrechterscursus achter de rug hebben. Ja, Saoedi-Arabië wordt nog eens een voorbeeld voor Nederland.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert en scheidt op deze plaats elke week de feiten van de hypes.