Niet-gevaccineerden de morele maat nemen, daar is niets mis mee

Dinsdagavond maakten premier Rutte en minister De Jonge nieuwe coronamaatregelen bekend. Het bleek een typisch Hollandse uitkomst, met halfbakken maatregelen en het vooruitschuiven van gevoelige kwesties, zoals de invoering van QR-codes op het werk en in het hoger onderwijs. Door gepolder en uit angst voor polarisatie. Ondertussen moeten reguliere zorg en medisch noodzakelijke operaties worden uitgesteld.

Wat de consequenties zijn, laat zich raden. Ernstige gezondheidsschade bij niet-Covid-patiënten (waaronder amputaties bij diabeten door uitstelzorg), overbelaste zorgmedewerkers, dreigende sluiting van dagbestedingsactiviteiten.

Vrijwilligheid blijft de norm, en individuele keuzes worden gerespecteerd. Maar die moeten wel consequenties hebben. De druk verder opvoeren op niet-gevaccineerden is noodzakelijk, en gerechtvaardigd, vanwege het collectieve gezondheidsbelang. Blijf kwetsbare groepen met gerichte informatie benaderen, blijf appelleren aan de morele verplichting van eenieder zich te laten vaccineren. En blijf ook het nepnieuws van anti-vaxers bestrijden.

De doelstelling is niet algehele immunisatie van de bevolking, maar de vaccinatiegraad moet wel op een epidemiologische verantwoord niveau komen, hoger dan nu.

Aan een vrijheidsbeperkende maatregel op de werkvloer is niets discriminatoirs, vaccineren of niet blijft een individuele keuze

Verdergaande maatregelen zijn nodig. Zoals het controleren van QR-codes op het werk en in het hoger onderwijs. Dat vergt een expliciete wettelijke grondslag, zoals iedere grondrechtenbeperking. De meest logische oplossing is aanpassing van de huidige Wet Publieke Gezondheid (Wpg) met de invoering van een zorgplicht van werkgevers een dergelijke check uit te voeren, vergelijkbaar met de invoering van de coronapas voor horeca, sportactiviteiten en evenementen.

Ongetwijfeld zal zo’n maatregel niet overal nageleefd worden. Handhaving zal problematisch zijn, we kunnen niet voor ieder bedrijf of instelling een boa of politieagent neerzetten. Maar werknemers en werkgevers hebben een eigen verantwoordelijkheid, om niet-gevaccineerden aan te spreken op hun onverantwoorde gedrag. Niet-gevaccineerden de morele maat nemen, daar is niets mis mee. Zeker waar het wappies en zeloten betreft.

Ook mensen met een verzwakt afweersysteem zijn soms niet gevaccineerd, die valt uiteraard niets te verwijten. Anderen met prikangst kunnen overtuigd worden met betrekkelijk eenvoudige hulpmiddelen (virtual reality-bril, hypnose).

Lees ook dit opiniestuk: Bestempel ongevaccineerden niet als wappies; met empathie bereik je meer

Maar fanatieke wappies niet. Dan rest een verdere vrijheidsbeperkende maatregel op de werkvloer en wordt thuiswerken of verlof de norm. Daar is niets discriminatoirs aan. Het blijft een individuele keuze.

Ja, door deze maatregel zullen er mensen in de zorg en in het onderwijs uitvallen. Maar zij bieden wel ruimte voor een veilige werk-, woon- en leeromgeving voor anderen. Welbeschouwd een daad van pure barmhartigheid, waarbij wappies zich bekommeren om hun medemensen. Die barmhartigheid is overigens wederkerig: mocht er een zorgvraag zijn, dan heeft ook een wappie recht op zorg, daar wordt niet aan getornd.