Met de camera het geweld binnendringen, en dan?

Een vrouw staart bezorgd voor zich uit, terwijl ze waakt bij een hondje dat onder een deken ligt. De hond, Elsa, gaat haar laatste levensdagen in. Dat wordt een groot gemis: het beest was een houvast voor de moeder van Hura. De Indiase fotograaf en filmer Sohrab Hura (1981) legde een tijd zijn gezin vast, waarvan het leven deels bepaald werd door een moeder bij wie acute paranoïde schizofrenie was vastgesteld.

Waar de camera aanvankelijk een mogelijkheid was om aan de situatie thuis te ontsnappen, werd het fotograferen steeds meer een manier om de realiteit onder ogen te zien en vast te leggen. Wat begon als afstandelijke blik, mondde uit in close-ups van een hand met pillen of het aansteken van een sigaret met een brandende kaars.

Deze documentaire-blik is terug te vinden in de meeste foto’s die te zien zijn in de solo-tentoonstelling Spill in Huis Marseille. Het zijn een soort dagboeken waarin de foto’s weinig esthetisch zijn, maar wel vaak intrigerend. Dat geldt vooral voor de documentaireseries The Song of Sparrows in a Hundred Days of Summer en Snow. In de serie over de zomer gaat het om Pati, een gebied in India waar het zomers wel 50 graden Celsius wordt. Schitterend is een foto van een jongen die door zijn kleding bijna in de boom lijkt te verdwijnen, wachtend op wie en wat er komen gaat.

Indrukwekkender nog is Snow, de serie die Hurra in Kasjmir maakte. Hij zag zichzelf hier niet alleen als buitenstaander – een Indiase fotograaf in een regio die strijdt voor onafhankelijkheid en waar onder meer Indiase militairen ongewenst alomtegenwoordig zijn – hij zag ook wat hij op school niet had meegekregen, namelijk de constante aanwezigheid van geweld.

Bollywoodfilms

In een installatie wisselt hij fragmenten uit Bollywoodfilms waar blije acteurs elkaar zingend vinden in een liefdesscène in de sneeuwgebergten van Kasjmir af met nieuwsitems en hard handig optredende militairen tegen de volgens Indiase nieuwszenders ‘Kasjmir-terroristen’. Bollywoodgezang wordt langzaam overgenomen door oorlogsgeluid. In beide gevallen wordt de kijker gestuurd in zijn bik op Kasjmir.

De fotoserie erbij levert de beste foto’s op die Hura maakte: het gaat er niet om het geweld maar de sporen die het heeft nagelaten. Een jongen met een dot katoen op zijn oog ligt in het gras. De rol van het katoen op zijn oog laat zich raden (in 2016 werd er op demonstranten geschoten met hagelgeweren waardoor velen, ook kinderen, blind werden). Het afdekken van zijn gezicht past bij de andere foto’s waarop mensen hun hoofd bedekken onder een deken of anderszins niet gezien willen worden. Ze tonen de fotograaf (en de kijker) als ongewenste vreemdeling en binnendringer.

De andere foto’s waar Hura met hardere kleuren en close-ups het medium fotografie wil ondervragen, voegen daarna minder toe. Een groene vogel op een hand, een gehavende kat, een bebloede voet met een machete, blinde ogen. Ze zijn contrastrijker en explicieter. Volgens de begeleidende tekst zelf omdat Hura’s vertrouwen in het medium langzaam wegebt en plaats maakt voor een sceptische houding, waarbij hij de fotograaf en kijker ziet als medeplichtige in het geweld bij het maken van beelden. De serie in Kasjmir, waar de vragen niet expliciet gesteld worden maar evident zijn, vormen een goed weerwoord tegen deze scepsis.