Alec Baldwin, het schot en de dreigende staking

De assistent-regisseur heeft het gedaan. In Lost in La Mancha, de documentaire over Terry Gilliams mislukte verfilming van The Man Who Killed Don Quixote, overwegen de filmproducers op de zesde draaidag al de assistent-regisseur te ontslaan. Immers: één draaidag is verpest door overvliegende straaljagers, een minicycloon spoelde de filmset weg en de hoofdrolspeler had een dubbele hernia. Dan ontsla je de assistent-regisseur.

Zo’n ontslag is een soort mensenoffer om boze filmgoden te appaiseren, aldus Gilliam. Toch zit er wel een logica achter. Ook in het onderzoek rond de tragische dood van cameravrouw Halyna Hutchins en de verwonding van regisseur Joel Souza donderdag tijdens de opnames van western Rust is assistent-regisseur Dave Halls in beeld, die volgens CNN al eerder werd ontslagen om een schietincident. Hij gaf acteur Alec Baldwin tijdens een repetitie het geladen pistool onder het roepen van ‘cold’: leeg. Het fatale schot viel toen Baldwin in een kerkbankje zijn pistool richting camera trok, sinds 1903 een favoriet filmshot in Hollywood. Wapenmeester Hannah Gutierrez is ook in beeld: zij ging over de vuurwapenveiligheid. Gutierrez is een 24-jarige videograaf. Als dochter van Arizona zou ze alles weten van vuurwapens, maar het was nog maar haar tweede klus als wapenmeester. Op de set van Rust zou al tweemaal een wapen ‘zomaar’ zijn afgegaan.

De dood van Hutchins leidt tot onsmakelijk politiek theater. Donald Trump jr. verkoopt op zijn website T-shirts met de tekst ‘Guns don’t kill people, Alec Baldwin kills people’. Baldwin is voor strenge wapenwetten en imiteerde papa Trump in tv-show Saturday Night Live. Er is druk om vuurwapens op filmsets te verbieden: een digitaal schot oogt even goed. Anderen werpen tegen dat een losse flodder uit een pistool de ‘beleving’ van acteurs helpt. ‘Pang pang’ roepen is toch anders.

Dat het veiligheidsprotocol bij Rust werd geschonden lijkt een kwestie van haast. Dan heb je het inderdaad over de assistent-regisseur, de dril-sergeant met megafoon die met draaischema en werktempo is belast. Dave Halls had het pistool niet van het karretje mogen pakken en op zijn minst voor de ogen van de acteur moeten controleren. Maar de ervaren acteur Alec Baldwin had datzelfde pistool ook niet op de cameravrouw mogen richten.

Als producer van Rust is Baldwin bovendien medeverantwoordelijk voor het inhuren van de onervaren en niet bij een vakbond aangesloten wapenmeester: dat is wel zo goedkoop. De context van dit incident is de al maanden broeiende arbeidsonrust in Hollywood over idioot lange draaidagen, slechte werkomstandigheden en dito betaling. Achterstanden door lockdowns worden geforceerd ingelopen, maar filmcrews gingen in de lange maanden thuis juist nadenken waarom ze het allemaal doen. Onlangs werd een algemene staking op het nippertje voorkomen.

Volgens de LA Times en website Deadline werd ook op de set van Rust geklaagd over achterstallige betaling, de werktijden en overtredingen van coronaprotocol én wapenveiligheid. Op de ochtend van het incident waren zeven klagende cameralieden vertrokken – ontslagen? – en vervangen door niet-vakbondsleden. Dat betekende extra vertraging. Wat ook uit het onderzoek komt, Alec Baldwin oogt als een typische Hollywood-liberal: empathisch zolang de camera draait.