Wij werken wél ‘om niet’

Het opiniestuk van Ewout Jansen Aangifte? Dat doe je zelf (23/10) vraagt om enige nuancering. Na het verschijnen van een indringende oproep van vrijwilligers richting ondernemers Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel schreef ik in juni in de Volkskrant dat een aangifte om oplichting kansen heeft en dat na een veroordeling het ‘ontnemen’ van de door hen opgestreken 28 miljoen euro in beeld komt. Daarbij baseerde ik mij op de beschrijving van de vrijwilligers over wat hen was overkomen: manipulatie, misleiding en bedrog.

Toen in de maanden daarna niets gebeurde en geen van de vrijwilligers, in de woorden van Jansen, een politiebureau was ‘ingelopen’ hebben Youp van ’t Hek en ik besloten in actie te komen. Door Eva Jinek en anderen gevraagd naar mijn honorarium heb ik geantwoord dat een advocaat niet ‘om niet’ mag werken en dat ik een uurtarief van 80 euro (nauwelijks kostendekkend) in rekening zou brengen.

Jansen heeft op dat punt gelijk: dat klopt niet. Mijn vergissing is veroorzaakt doordat ik in een andere zaak (Miljoenenjacht) aankondigde dat het juridisch avontuur mijn cliënt geen cent ging kosten, waarna ik een brief kreeg van de toenmalige deken met de boodschap dat dat in die zaak niet mocht. Die brief had ik nog in mijn hoofd, ten onrechte en uitsluitend mijn fout. Inmiddels is dit rechtgezet.

Jansen heeft ook op een ander punt gelijk, namelijk dat ik niet deskundig, zeg maar totaal ondeskundig, ben in het civiele recht. Vandaar mijn strafrechtelijke invalshoek in deze zaak. Civiele acties tegen het trio laat ik aan anderen, wellicht iets voor Jansen. Die dan weer beter van het strafrecht af kan blijven.

Slachtofferhulp

Ewout Jansen weet best dat de vrijwilligers niet een politiebureau willen ‘inlopen’ om aangifte te doen, uit angst voor mogelijke civielrechtelijke procedures, niet dóór hen maar tégen hen aangespannen. Dit nog los van het te verwachten resultaat. In deze zaak, met zoveel juridische aspecten en gevoeligheden is een deskundig opgestelde aangifte vanuit een groep kansrijker dan een verhaal dat resultaat is van een politiebureau inlopen.

Lees ook het opiniestuk van Ewout Jansen: Aangifte doen? Daar heb je Plasman niet voor nodig

Maar liefst driekwart van de in totaal 4 miljoen slachtoffers van misdrijven in 2020 deed geen aangifte omdat hetzij deze zinloos bleek (bewijsproblemen) hetzij de politie deze ontmoedigde, bleek vorige maand uit cijfers van Stichting Slachtofferhulp. In slechts 159.000 zaken kwam het tot een strafzaak, aldus de Raad voor de Rechtspraak. Deze cijfers lijkt Jansen niet te kennen, gezien zijn simpele kijk op het doen van een (kansrijke) aangifte.

Om de vrijwilligers die aangifte doen te kunnen vrijwaren voor de kosten van eventuele tegen hen aangespannen civiele procedures is de Stichting Restitutie Mondkapjesaffaire opgericht. Aangevers die een politiebureau inlopen hebben geen support; precies de reden dat aangiftes van vrijwilligers tot nu toe achterwege zijn gebleven. Vrijwilligers die met mij contact hebben opgenomen zijn zeker bereid aangifte te doen maar onzekerheid over de gevolgen houdt de meesten nog tegen.

Waar ik nog niet helemaal uit ben is de vraag hoe ik op basis van een uurtarief van 80 euro gedurende maximaal een paar dagen juridisch handwerk „op het leed van anderen” zou kunnen ‘binnenlopen’, zoals Jansen betoogt. Of, ook in zijn woorden: „schathemeltje rijk” zou worden.

Het vileine stuk van Jansen leidt helaas af van de hoofdzaak: alles uit de kast halen, strafrechtelijk, civielrechtelijk, ondernemingsrechtelijk en publicitair om met vereende krachten die 28 miljoen terug te halen. Voor alle duidelijkheid: in het door Youp en mij opgezette project werken alle betrokkenen ‘om niet’.