Bombardeert de Israëlische luchtmacht morgen Iran?

Bombardeert de Israëlische luchtmacht morgen Iran? Nou ja, of volgende maand, maar in elk geval in de afzienbare toekomst? Niet Iraanse doelen in Syrië, die valt Israël al járenlang aan, maar in Iran zélf?

Dat niet-zo-vergezicht dringt zich op uit de weer opgevoerde retoriek van de Israëlische autoriteiten tegen Iran en Teherans nucleaire plannen, en nog meer uit de voorbereidende maatregelen die ze treffen. Israëlische media meldden vorige week dat de regering 1,5 miljard dollar extra heeft uitgetrokken voor „een potentiële aanval” op Iraanse nucleaire installaties, onder andere voor tankvliegtuigen en de nieuwste Amerikaanse bunkerbusterbommen. En de Israëlische luchtmacht oefent sinds kort ook weer op dergelijke aanvallen, wat ze de laatste twee jaar niet meer had gedaan. Israël zal „niet toestaan” dat Iran de bom krijgt, zei premier Naftali Bennett vorige maand.

Voor het geval dat die potentiële Israëlische aanvallen in uw geestesoog al leiden tot een grotere oorlog, met verwoestingen in de hele regio (daarvoor financiert Iran immers die milities in de buurlanden) en enórme vluchtelingenstromen die Ter Apel definitief wegvagen – zo’n vaart zal het niet meteen lopen. Ik gebruikte hierboven de term retoriek, en dat is het ook, althans voor een deel. Israëlische leiders waarschuwen letterlijk al een jaar of dertig voor een ophanden zijnde Iraanse atoombom, en dat ze die hoe dan ook zullen verhinderen. Die waarschuwingen zijn gericht aan de machtige Amerikaanse bondgenoot. Want die moet wat Israël betreft die aanvallen uitvoeren als een Iraanse bom zich aandient.

Het was natuurlijk niet nodig om Donald Trump („Ik ben Israëls aardigste vriend ooit”) aan zijn bondgenootschappelijke verplichtingen te herinneren, maar Joe Biden is een andere kwestie. Trump stapte uit het nucleaire akkoord met Iran, maar Biden wil er juist in terugkeren. Maar de onderhandelingen over Amerika’s terugkeer en, aan Iraanse kant, het terugdraaien van schendingen van het nucleaire akkoord verlopen helemaal niet goed; ze lópen niet eens. Het nieuwe hardelijnersbewind in Teheran wil in principe wel een deal sluiten om van Amerika’s hernieuwde sancties af te komen, omdat die de economie ernstig schaden. Maar het wantrouwt Amerika – marcheert een volgende president niet direct weer weg uit het akkoord? Intussen heeft Biden Trumps sanctiebombardement op Iran gewoon voortgezet.

Het relatieve optimisme (buiten Israël dan) aan het begin van de onderhandelingen is omgeslagen in een ouderwets onvriendelijke sfeer, en Amerikaanse onderhandelaars klinken steeds somberder. Biden zei in augustus al tegen Bennett dat Amerika „andere opties” zou overwegen als Iran niet meewerkt. Eerder deze maand zei minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken tegen zijn ambtgenoot Yair Lapid dat „elke” optie op tafel ligt – wat dus ook geweld omvat. Dat was wat Israël wilde horen.

Ik schreef hierboven dat het niet direct zo’n vaart zal lopen. Biden ziet niks in militaire avonturen. Maar ik baseer me met name op de chef van de Israëlische militaire inlichtingendienst, generaal-majoor Tamir Hayman, die begin deze maand een verrassend geluid liet horen. In een interview met Walla News bevestigde hij dat Iran ongekende hoeveelheden verrijkt uranium had verzameld, en dat noemde hij „verontrustend”. „Maar ze koersen op dit moment niet af op een bom”, voegde hij daaraan toe. Niet! Maar toch, maar toch, dit blijven onzekere tijden.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert en scheidt op deze plaats elke week de feiten van de hypes.