Ontroerend portret van drie vrouwen die vastzitten in een keurslijf

De uren verstrijken maar de tijd staat stil, dat is wat regisseur Eline Arbo benadrukt in haar adaptatie van Michael Cunninghams roman De uren uit 1998. We volgen Clarissa Vaughan, een redacteur die eind twintigste eeuw een feest voor haar echtgenoot voorbereidt. Haar leven wordt gespiegeld aan dat van Laura Brown, een huisvrouw uit de jaren veertig die de roman Mrs Dalloway van Virginia Woolf leest. Ondertussen zien we hoe Virginia Woolf in 1923 diezelfde roman aan het schrijven is en haar demonen tracht te beteugelen.

Net als in haar eerdere voorstelling Drie zusters (naar Tsjechov) werpt Arbo een blik op de positie van vrouwen vanuit verschillende tijdsbeelden – die hier gaandeweg meer op elkaar ingrijpen. Drie vrouwen worstelen met hun tijdgeest, dromen ervan te ontsnappen maar hechten ondertussen toch te veel aan het leven. Dat wordt rijkgeschakeerd vertolkt: Marieke Heebink speelt Clarissa vol doorleefde emotie. Ilke Paddenburg speelt Laura juist heel verstild, ogenschijnlijk uitgeblust, maar achter haar gladgestreken mimiek wakkert het vuur aan. Chris Nietvelt speelt Woolf zoekend, getormenteerd en op momenten prachtig fragiel.

Lees ook het interview met Eline Arbo uit 2020 ‘Ik geloof echt dat theater de wereld kan veranderen’.

Arbo voert de drie vrouwen simultaan op. Op het toneel plaatste scenograaf Pascal Leboucq een grote draaischijf, met daarop fragmenten van een in geeltinten gehuld interieur: een garderobekast, bankstel, toilet. In beeldende scènes zien we hoe de drie levens op momenten vrijwel samenvallen: soms belanden de vrouwen samen aan hetzelfde keukenblok – decennia van elkaar verwijderd, maar toch heel intiem.

Het midden van het podium draait niet mee: daar begeeft Steven Van Watermeulen als verteller zich op. Een mooie vondst: in het midden is er rust en overzicht, maar deze vrouwen zitten vast in de periferie en zijn overgeleverd aan de maalstroom van hun levens. Van Watermeulen speelt ook het gekwetste zoontje van Laura en de volwassen variant daarvan in het leven van Clarissa, die venijnig en gepijnigd de wereld zijn rug toekeert – twee prachtige vertolkingen. Majd Mardo en Sinem Kavus zorgen voor de live-soundtrack op het zijtoneel en spelen daaromheen een keur aan dubbelrollen. Vooral Kavus biedt met sprankelend toneelspel welkom tegenwicht aan het vaak zwaarmoedige geheel.

Lees ook de recensie van Drie zusters: 'Eline Arbo zet vraagtekens bij haperende emancipatie'.

Want De uren is weliswaar gelaagd en zeer onderhoudend, maar bij vlagen ook een wat al te gewichtige voorstelling geworden. Arbo bewerkte eerder onder meer Goethe, Albert Camus en Édouard Louis. De energieke en brutale theatertaal waarmee ze repertoire naar haar eigen hand zette, kon steevast op grote lof rekenen. In haar bewerking van Camus’ De rechtvaardigen (2018) plaatste ze letterlijk een bom onder het laatste bedrijf. De uren grijpt ontegenzeggelijk naar de keel, maar er zijn ook momenten dat je de Eline Arbo mist die met bravoure en lef haar eigen voorstelling actief ontregelt.