Turkse overheid toornig over wietlied Nederlandse rapper Murda

Of de Nederlandse Murda moet letten op wat hij rapt in Turkije, het land waar hij de laatste jaren zo glorieus doorbrak? „Enigszins wel”, zei hij vorig jaar tegen muziekplatform 3voor12. „Ik ga nu vanuit hier een stap proberen te maken in een land met eigen regels en cultuur. Nederland is wat dat betreft een veel vrijer land. Hier kun je zo’n beetje zeggen wat je wil. Dat is daar minder zo.”

Vorige week kregen bovenstaande woorden een omineuze bijklank. Toen de Rotterdamse rapper zaterdag samen met zijn dj en tourmanager arriveerde op het vliegveld van Istanbul, werd hij prompt gearresteerd. De verdenking: het verheerlijken van drugs in sommige van zijn Turkstalige nummers. Murda zat een nacht vast. Zijn optreden die avond in de Turkse stad, voor 2.500 mensen, ging niet door. Inmiddels is de Rotterdammer vrij en mag hij vanaf vrijdagmiddag ook het land weer uit. De zaak blijft staan: Turkse justitie wil tot tien jaar cel tegen hem eisen.

Murda is de artiestennaam van de in 1984 in Amsterdam geboren Önder Dogan. Hij, kind van Turkse ouders, groeide afwisselend op in Eindhoven, Spanje, Istanbul en weer Eindhoven, waar hij op de internationale school zijn vwo afmaakte.

Ontmoeting in coffeeshop

Na een toevallige ontmoeting met rapper Spacekees in een Eindhovense coffeeshop besloot hij de muziek in te gaan. En toen ging het snel. Murda tekende in 2008 bij het gerenommeerde platenlabel Noah’s Ark en in de jaren erna groeide hij met zijn humor en zelfverzekerde uitstraling uit tot, zeker onder zijn collega’s, een breed geliefde rapper. Hij bracht meerdere albums uit, speelde een hoofdrol in de film Gangsterboys (2010), had bescheiden hits met Ronnie Flex en Hef – maar toch bleef een echte grote doorbraak uit.

De laatste jaren zakte Murda steeds verder weg in de vergetelheid, tot een Instagram-bericht in 2019 zijn leven omver kiepte. Murda, die door zijn internationale opvoeding al geregeld afwisselend werk in het Nederlands en Engels maakte, postte een video op het sociale medium waarin hij in het Turks rapte. Vrienden tagden Ezhel in dat filmpje, zo’n beetje de bekendste rapper van Turkije. Murda en Ezhel raakten aan de praat en, wat bleek: de Turkse rapper volgde de Nederlander al sinds zijn debuut in 2008, vertelde Murda vorig jaar aan muzieksiteNoisey. De twee spraken af samen muziek te maken als Ezhel naar Nederland zou komen.

De nummers die uit die sessies voortkwamen, onder meer ‘Aya’ en ‘Bi Sonraki Hayatimda Gel’, werden begin 2020 gigantische hits in Turkije. Murda knipperde met zijn ogen en vond zichzelf terug op plek 1, 2 en 3 van de Spotify-top-200 van het land. Bij streamingdiensten hebben zijn Turkstalige hits inmiddels bij elkaar opgeteld honderden miljoenen luisterbeurten. De Nederlandse rapper groeide uit tot een bekendheid in Turkije. Er volgden twee albums en meerdere singles in het Turks, hij werd jurylid bij de Turkse The Voice Rap, en wilde een internationale tour beginnen toen de pandemie losbarstte.

Die tour had hij net hervat toen de Turkse autoriteiten hem vorige week arresteerden. Volgens Murda’s management is het de Turkse justitie vooral te doen om één nummer: ‘Eh Baba’, dat hij onlangs uitvoerde op nationale televisie bij The Voice Rap. Daarin zegt Murda, die in het Nederlands ook nooit een geheim maakte van zijn grote liefde voor wiet: „Ik rolde het gras en stak het aan. Het schudde me wakker, man.”

Eh Baba

De arrestatie van Murda staat niet op zichzelf. Zijn vriend Ezhel werd in 2018 ook vervolgd voor het „verheerlijken van drugs”, nadat hij onder meer een foto van een wietplant op sociale media plaatste. De eis toen: vijf jaar cel. Ook Influencer Pınar Karagöz in 2019 overkwam iets soortgelijks. De acties vormen onderdeel van een bredere campagne van de regering-Erdogan tegen rappers, influencers en andere publieke figuren in Turkije. Hiphop groeide de laatste jaren uit tot het populairste muziekgenre onder de Turkse jeugd. De teksten van sommige rappers – over drugsgebruik, dure auto’s, vrouwen – druisen in tegen de conservatief islamitische waarden die de president voor staat, en zouden schadelijk zijn voor jongeren.

Deels heeft deze campagne een politieke achtergrond. Negen miljoen jonge Turken mogen bij de presidentsverkiezingen in 2023 voor het eerst stemmen. Erdogan wil grip krijgen op deze generatie, maar dat lukt tot nu toe nauwelijks. Volgens onderzoek wordt de jeugd in Turkije juist seculierder.

En toen leek plotseling de Nederlandse Murda het volgende mikpunt te worden van Erdogans zedencampagne. Het ministerie van Buitenlandse Zaken verleende de rapper deze week consulaire bijstand, maar voordat het uitgroeide tot een diplomatieke rel werd vrijdag bekend dat Murda het land mag verlaten. Hij is blij dat hij terug mag naar zijn vrouw en kind in Rotterdam, zegt zijn manager. De show in Hamburg deze zaterdag gaat door.

Hoe het afliep met de zaak tegen Ezhel? De rechter sprak hem medio 2018 vrij. De rapper verhuisde naar Berlijn en is, zover bekend, niet meer teruggeweest in Turkije.

Lees ook De rijke jaren van Murda (2016)