KPMG houdt stijf vast aan de pandemie als wedstrijd

Ik was in het Land Zonder Regels. Daar hoef je geen coronapas te tonen om een kopje koffie te drinken in een café. Er gelden geen afstandsregels en je hoeft geen mondkapje op in het OV. En de nachtclubs? Die zijn open!

Ik was niet de enige die het Land Zonder Regels als herfstbestemming had uitgekozen. In het hotel stond ik samen met half Europa in de rij om te ontbijten. Het personeel had de tafeltjes zo dicht mogelijk op elkaar gezet, zodat meer mensen tegelijk konden eten. Een Italiaan, zijn mondkapje demonstratief op, was neergeploft bij een tafel voor vier. Een serveerster vroeg hem vriendelijk of hij er bezwaar tegen had om aan een tafeltje voor twee te zitten. Dat had hij, dat hebben wij allemaal kunnen horen. Ik moest zelf ook wennen aan alle prikkels, maar dit was nog niet het moment om terug te verlangen naar de prikkelvrije coronatijd. Nostalgie, zo las ik in een mooie serie artikelen in deze krant, was pas over tien jaar gepland.

Terwijl het in Nederland op de voorpagina’s van de kranten ging over uitgestelde zorg, trof ik in het Land Zonder Regels nul berichten over oplopende besmettingen. Er was heus wat te beleven, daar niet van. Op de opiniepagina’s beklaagden gehandicaptenorganisaties zich erover dat dieren beter behandeld werden; verder was de grootste sportman aller tijden gekozen. Voetballer Michael Laudrup had besmuikt gereageerd op zijn uitverkiezing. Hij mompelde dat sportief zijn geen wedstrijd mocht wezen. Ik vond het sneu voor de organisatoren van het sportgala.

Het opvallende gebrek aan wedstrijdmentaliteit doet vermoeden dat de Denen lauw zullen reageren op hun recente uitverkiezing tot beste pandemiebestrijders ter wereld. In het onlangs verschenen KPMG-rapport ‘Dit zijn de lessen van 1,5 jaar coronacrisis. Om zo de pandemic preparedness van Nederland te vergroten’ komen de Denen samen met de Finnen en de Noren als beste uit de bus. Nederland is een matige ‘middenmoter’. Het rapport is zonder kritische kanttekeningen opgepikt door kwaliteitsmedia (zoals NRC, NOS en Met het oog op morgen), een goede reden om het nader te bestuderen. Eerst moet mijn vooringenomenheid aan de kant, want KPMG, dat is toch een adviesbureau gespecialiseerd in digitale strategieën, gedreven door eigenbelang? Ook moet mijn weerzin tegen de spreektaal-titel van het rapport opzij, het Engels en Nederlands vlotjes en eigentijds gemengd tot een wangedrocht. De generieke stockfoto’s trekken mijn aandacht, maar ook daardoor moet ik me niet laten afleiden. Op het omslag staat een stralende witte yogavrouw met knot in strekhouding, in het wit gehuld als blakend symbool van ‘health’ (linksonder gedrukt op het rapport). Op zich aardig dat KPMG zich kennelijk niets heeft aangetrokken van het beroerde imago van spirituele vrouwen tijdens de pandemie. Bij de conclusie lacht een schattig meisje met kroeshaar en een lichtbruine huidskleur ons toe.

Het rapport bevat geen eigen wetenschappelijk onderzoek, maar is een literatuurstudie. Dat houdt in dat journalistieke bronnen en cijfermateriaal van anderen op een rijtje zijn gezet om daaruit conclusies te trekken. De blik op de pandemie is die van ‘corona als een wedstrijd’, een metafoor die ook regelmatig opdook bij de persconferenties (‘geen sprintje, maar een marathon’, ‘het virus verslaan’). Dat Nederland een middenmoter is, komt volgens KPMG onder meer door de Nederlandse eigenwijsheid: WHO-adviezen over mondkapjes, testen en vaccinatievolgorde werden in de wind geslagen. Er werd beleid gevoerd op het aantal IC-bedden. De Denen waren de pandemie juist steeds een stapje voor door hun beleid te sturen op testen, traceren en isoleren. Daarbij hoort: een strenge grenscontrole, een verplichte test voor alle reizigers en quarantaine.

Zouden het dan toch de kortebaanwedstrijdmentaliteit en de eigenwijsheid van de Nederlander zijn die tot de magere resultaten hebben geleid? Niettemin wil KPMG méér wedstrijdmentaliteit introduceren. Bij de adviezen lees ik niets over langetermijninvesteringen in de zorg, of hoe die duurzaam te maken. Wel dat data en IT cruciaal zijn voor eenduidige communicatie om zicht en grip op het virus te houden. KPMG adviseert toe te werken naar wat je een ‘dashboardsamenleving’ zou kunnen noemen. Omdat het coronadashboard zo succesvol was in de coronacommunicatie, stelt het adviesbureau voor het dashboard ook in te voeren bij het klimaat- en woondossier. Het is een verpletterend lucratieve uitkomst voor KPMG: meer IT, data en grafiekjes om onze algehele crisis preparedness te verhogen. Onze wedstrijdmentaliteit ten spijt: dat we er qua ‘housing preparedness’ en ‘climate preparedness’ zeer zwak voorstaan lijkt me ook zonder fonkelnieuwe dashboards zo clear as a klontje.