Zorg om Staphorst leidt af van het echte debat: de IC-capaciteit

Ziekenhuis Isala in Zwolle stopt met operaties. In de beeldvorming is dat de schuld van vijfentwintig veelal niet gevaccineerde coronapatiënten, van wie er vijf op de IC liggen. De helft daarvan komt volgens cijfers van begin deze week uit het 17.000 inwoners tellende Staphorst.

Wanneer woordvoerder Eveline Henneke van Isala dat in de media laat weten, klinkt verontwaardiging door het hele land. Twitter ontploft. Patiënten horen zich in Zwolle veilig te voelen, ongeacht hun achtergrond. Een verwijtende vinger is het allerlaatste wat daaraan bijdraagt, laat staan dat het voor een hogere vaccinatiegraad zorgt. Ziekenhuizen die labels gaan plakken op bevolkingsgroepen uit hun regio: het is geen ontwikkeling om vrolijk van te worden.

Bij de aandacht voor degenen die zich niet laten vaccineren, wordt al snel iets over het hoofd gezien. Met 6.716 medewerkers, 1.245 bedden, 190.883 verpleegdagen en een omzet van 796 miljoen euro mag Isala zich het grootste ‘topklinische’ ziekenhuis van Nederland noemen. In het verzorgingsgebied telt alleen de stad Zwolle al 130.000 inwoners. Een groot regioziekenhuis, met een hoofdvestiging in de hoofdstad van Overijssel en locaties in Meppel, Steenwijk, Kampen en Heerde, luidt kennelijk al de alarmklok wanneer de druk op de zorg ook maar iets oploopt.

Lees ook deze reportage: Is matig gevaccineerd Urk inmiddels beter beschermd dan de rest van het land?

Dat is zeker zo opmerkelijk wanneer we terugkijken. Vorig jaar rond deze tijd verzorgde Isala meer dan zestig patiënten met Covid-19, van wie er zestien op de IC lagen. In het voorjaar van 2020 kon hetzelfde ziekenhuis zelfs het dubbele aan. Toen lagen er 113 patiënten met Covid, van wie er 33 behandeling op de intensive care nodig hadden. Dat was geen probleem. Sterker nog, het ziekenhuis meldde voldoende werknemers te hebben om een verdere stijging aan te kunnen.

In hoeverre is de hoge druk op de zorg toe te schrijven aan patiënten met Covid? Op de website van Isala benoemt Isala-bestuurder Ina Kuper een paar andere zaken. Daaruit valt op te maken dat een van de grote ziekenhuizen in Nederland ‘nee’ moet verkopen vanwege een geboortegolf, veel traumapatiënten en het inhalen van uitgestelde zorg. Daarin is het Isala niet uniek. Want in Limburg „voelen ze dezelfde spanning”, meldt het Algemeen Dagblad. In het academisch ziekenhuis van Maastricht, het UMC+, zijn tien mensen, van wie er volgens de krant overigens negen zijn gevaccineerd, opgenomen met Covid-19.

KPMG-rapport

Het onderliggende verhaal is dat anderhalf jaar na het begin van de coronacrisis de IC-capaciteit nog altijd onder de maat is. Wie hier op wijst, krijgt vooral te horen wat er onmogelijk is. Hoe moeilijk het is om verpleegkundigen aan te trekken en op te leiden, hoe lang het duurt, hoe ingewikkeld het is om de capaciteit op de IC in te passen in het grote geheel, enzovoorts.

Zo laat ook KPMG zich in een rapport over lessen van anderhalf jaar coronacrisis ambivalent uit over het opschalen. De consultants schrijven met droge ogen op dat meer beschikbare IC-bedden waarschijnlijk tot meer gezondheidsschade zou hebben geleid. Want het beleid zou er dan op zijn gericht om die bedden vol te laten lopen.

Dat is een nogal karikaturale benadering van het nut van voldoende IC-capaciteit en een miskenning van de inhaalslag die broodnodig dient te worden gemaakt. Het staat ook nog eens haaks op eerdere adviezen uit de lessons learned-sessies met daadwerkelijke professionals uit de zorg. In plaats van één oorzaak aan te wijzen of te dralen, kan beter een topprioriteit worden gemaakt van het op orde brengen van de IC-capaciteit. Creatief, innovatief en doortastend.