Wanneer seks zonder drugs niet meer lukt

De eerste keer dat Maik (31) seks had, was er meteen xtc. Om wat losser te worden, zei de oudere man die hij via een chatbox had leren kennen. „Ik was 15, ik had thuis problemen met mijn coming-out en bij hem kreeg ik een vertrouwd gevoel.” De tweede man, zijn baas in een kantoorboekhandel, wist nog wel wat beters en gaf hem cocaïne: „Dan kun je langer door, houd je het beter vol.” Het warme gevoel dat Maik kreeg, gaf hem de overtuiging dat hij thuis was gekomen. Dit was zijn familie. Met ‘slammen’, injecteren van drugs in de aderen, begon hij toen hij in de Amsterdamse gayscene terechtkwam en in de escort belandde. „In het begin was het nog heel stuntelig”, zegt Maik. Of de drugs goed waren en de naalden schoon, daar stond hij niet bij stil.

Zeventien was hij. Hij voelde zich speciaal en gewaardeerd. „Maar ik was bang om die mannen kwijt te raken. Met slammen, eerst speed, daarna crystal meth, kon ik langer door, mijn grenzen verleggen, nog geiler worden en tegelijkertijd minder voelen. De wensen van de mannen werden extremer, met crystal meth kon ik dat mentaal en fysiek beter aan. Het maakte me interessant, ik hoorde erbij.” De keren dat hij condooms gebruikte, waren op één hand te tellen.

Maik zou wel met zijn achternaam in de krant willen, maar hij is bang dat toekomstige werkgevers niet zo begripvol zijn als de jeugdzorginstantie waar hij nu werkt.

Drugscarrière

In 2015, toen Leon Knoops onderzoek deed naar de opkomst van seks onder invloed van crystal meth in Nederland, hoorde hij van gebruikers voor het eerst over ‘slammen’. Deze week verschijnt het rapport Slammen in Nederland van Mainline, een stichting die zich bezighoudt met drugs en gezondheid. Knoops, die gebruikers spreekt en zorgpersoneel traint, is mede-auteur van het rapport, dat een beeld schetst van een subcultuur waarin seks en drugs onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Naast homomannen horen daar ook mannen bij die zich hetero of bi noemen.

De opvallendste conclusies: slammen is sinds 2015 meer geaccepteerd, de groep slammers groeit, het speelt zich niet meer af in geïsoleerde seksnetwerken. Er wordt openlijker over gesproken op datingapps en websites en intussen zijn populaire slamdrugs als crystal meth en 3-MMC (ook wel Miauw Miauw of Poes genoemd) vrij eenvoudig verkrijgbaar. Bij regelmatig slammen kunnen fysieke, mentale en seksuele klachten ontstaan. Daarmee stijgt het aantal gebruikers met gezondheidsproblemen. Terwijl de hulpverlening nauwelijks is toegerust voor de ingewikkelde combinatie van seks, drugs en soms onderliggende trauma’s.

Dat is het korte verhaal. Achter het rapport van Mainline schuilen de levensverhalen van mannen die misschien ooit een keer op een seksfeest drugs injecteerden, totaal overrompeld waren door de intense ervaring, die rush nóg eens wilden, en zich er geleidelijk steeds vaker en langer aan overgaven. Misschien wel niet meer loskwamen ook, relaties zagen sneuvelen, hun baan verloren, hun huis zelfs. En een enkeling die geen andere uitweg meer zag dan de zelfverkozen dood. Slammen hóéft niet problematisch te worden, maar het kan: zo’n één op de vijf respondenten verloor ooit de controle over het gebruik.

Lees ook: De opkomst van designerdrug Poes: ‘Toen ging de hele groep het gebruiken’

Mainline probeerde in beeld te krijgen hoe slammen zich in Nederland ontwikkelt en hoe groot de groep is. Maar het fenomeen is niet eenvoudig in cijfers te vatten. „Het is een onzichtbare, moeilijk bereikbare groep, slammen speelt zich achter de voordeur af”, zegt Knoops. Cijfers uit verschillende onderzoeken lopen sterk uiteen. Mainline houdt het erop dat 0,5 tot 2 procent van de mannen die seks hebben met mannen en aan chemsex doen ervaring hebben met slammen. Knoops denkt dat het eerder om minimaal duizend dan om honderden mannen in Nederland gaat. „Vijf jaar geleden moest ik nog vaak uitleggen wat slammen is. Nu vroegen maar vier van de ruim duizend profielhouders die we via een gaydatingsite benaderden: wat is slammen?”

Corona lijkt de trend te hebben versterkt, zegt Knoops. „Doordat mannen niet naar festivals of clubs konden, waren er meer seksfeesten thuis en zochten mannen sneller rechtstreeks online een date. In hun profiel zie je soms al of ze openstaan voor slammen of er juist niets mee te maken willen hebben.”

Duidelijk is dat de groep slammers in vijf jaar breder is geworden. „Eerst zagen we vooral 45-plussers, die op exclusieve feesten gebruikten en daarvoor veel geld nodig hadden, omdat crystal meth veel duurder was. Nu spreken we ook twintigers die alweer gestopt zijn.” Het is ook niet iets typisch Randstedelijks. „Zo horen we bijvoorbeeld uit Zuid-Holland en de grensstreken dat er ook in Antwerpen, Brussel en Keulen grote slamseksnetwerken zijn.” Er zijn ook swingers (hetero- en biseksuele koppels die seks met anderen hebben), die ervaring hebben met slammen.

Verslaafd aan seksfeesten: „Het maakt je kapot.”

Mainstream is het niet, injecteren is voor de meesten een brug te ver. „Maar kijk naar GHB: dat kwam midden jaren negentig in de gayclubscene op, de link met seks kwam erbij, het sijpelde door naar swingers en nu is het voor alle lagen van de bevolking een populair middel tijdens seks.”

Zorgelijk vindt Knoops de nieuwe groepen slammers waarover Mainline signalen opvangt, zoals kwetsbare sekswerkers en LHBT’ers, die uit onveilige landen naar Nederland zijn gekomen, en hier een relatief snelle drugscarrière doormaken.

Grindr en Romeo

Op zijn negentiende werd Maik verliefd, verhuisde naar Brabant. Huisje-boompje-beestje, hoopte hij. „Maar seks zonder slammen gaf niet dat gevoel van verbondenheid.” Al snel ging hij via datingapps als Grindr en Romeo weer naar ‘chill party’s’ – groepsseksfeestjes bij mensen thuis. „Ik gebruikte alles door elkaar, crystal meth, coke, ketamine, GHB – alles wat me hielp me steeds meer over te geven aan de seks. Ik heb weleens grenzen aangegeven, maar als iemand toch iets tegen mijn zin deed, liet ik ’m maar gaan.”

Tot het financieel en in zijn relatie niet meer vol te houden was en hij hulp zocht. De huisarts vertelde hij nauwelijks iets. Bij de GGZ ging het alleen over drugs. Pas nadat hij voor de derde keer op de eerste hulp was gekomen, met een bloeding in de hersenen, kwam hij in een ‘safe house’ terecht waar een begeleidster begon over een ‘sex and love addiction’. „Ik volgde meetings met drugsverslaafden en meetings met seksverslaafden, maar ze kwamen niet samen. Terwijl ik heel erg toe was aan een plek waar ik mijn hele verhaal kon doen. Ik heb in mijn herstelperiode één jongen leren kennen die in hetzelfde schuitje zat. Hij heeft zich verhangen. Zelf heb ik ook weleens gedacht: laat het maar gebeuren.”

„Heb ik zin in seks en wil ik daarom gebruiken, of wil ik gebruiken en heb ik daarom zin in seks”

Bevrijding

Slammen kan een enorm gevoel van bevrijding geven, bijvoorbeeld voor mannen die zich door afwijzing van hun geaardheid lang seksueel geremd hebben gevoeld. Maar sinds 2015 neemt een groeiende groep mannen met klachten contact op met Mainline. „Ze genoten jarenlang van chemsex maar verloren de controle toen ze overstapten op slammen, vooral doordat de rush na het injecteren en de seksuele boost zo intens zijn.”

Elk weekend slammen in sessies van twaalf uur of langer, met soms wel tien slams, en daarna dagenlange katers – dat gaat zich wreken als je elke maandag weer naar je werk moet. Behalve met fysieke klachten als blauwe plekken of kapotte aderen, kan slammen gepaard gaan met somberheid, geldzorgen en relatieproblemen. De opkomst van 3-MMC wordt genoemd als mogelijke oorzaak van de groeiende groep probleemgebruikers: de rush is kort, de hunkering is sterk, en dat leidt tot lange slamsessies, waarbij elk shot een aanslag op de aderen kan zijn.

„Heb ik zin in seks en wil ik daarom gebruiken, of wil ik gebruiken en heb ik daarom zin in seks – dat is vaak niet meer te onderscheiden”, zegt Knoops. „Sommigen hebben nooit geleerd op een positieve manier van gayseks te genieten. Bij slammen gaan alle remmen los, daarna wordt het voor hen moeilijk nog seks te hebben zonder drugs.” En dat is ook wat behandeling zo moeilijk maakt. „Als mannen bij de verslavingszorg aankloppen, ligt de focus vaak op stoppen met drugs. De link met seks of onderliggende issues wordt zelden gelegd. En in groepstherapie ga je niet je sekservaringen delen met mensen die daar alleen voor een drugsverslaving zitten.”

Eerst moeten mannen zich al veilig voelen om hun verhaal te vertellen, zonder vrees voor een oordeel. Huisartsen weten meestal niet eens wat slammen is, en als mannen worden doorverwezen, stuiten ze vaak op een gebrek aan kennis. Knoops: „Als je alleen met de drugs stopt, zal de behoefte aan seks ook de hunkering naar drugs weer aanwakkeren. Om dat te doorbreken is het raadzaam je seksleven tijdelijk op een laag pitje te zetten.” Alleen al dat besef maakt de stap soms onoverkomelijk groot. „Je moet een hele wereld, ook goede vrienden, loslaten. Je staat er vaak helemaal alleen voor.”

Wat nodig is, ook volgens de mannen uit het onderzoek, is niet-stigmatiserende informatie voor mannen die nieuwsgierig zijn en niet weten hoe groot de aantrekkingskracht én de risico’s van slammen zijn. Verder: samenwerking tussen soa- en hiv-poli’s en de reguliere verslavingszorg, en training van hulpverleners over chemsex en slammen. Zo zijn er in Rotterdam en Amsterdam al verbanden waarbij veldwerkers zoals Knoops, GGD, GGZ, ziekenhuizen, verslavingszorg en ook de gay community samenwerken.

Ritueel

Maik is nu tweeënhalf jaar clean. „Van de drugs. Want dat ik iets waard ben, moet nog steeds bevestigd worden met anonieme seks, en dan wil ik het liefst dat die ander wel onder invloed is. Een gezonde manier is er voor mij niet.” Intussen heeft hij de drugs zijn saaie Brabantse dorp zien binnenkomen. „En je hoeft Grindr maar te openen of het wordt aangeboden.”

Hij mist het vrijgevochten gevoel dat hij van slammen kreeg. En nog het meest de voorbereidende handelingen, het ritueel. „Soms moet ik bloedprikken in het ziekenhuis, daar ga ik nog steeds heel lekker op.”