Nederland ontbiedt Sloveense ambassadeur om Soros-tweet premier Janša

Een tweet van de Sloveense premier Janez Janša heeft een diplomatiek relletje met Nederland in gang gezet. Donderdag werd de Sloveense ambassadeur in Den Haag op het matje geroepen om een in de woorden van demissionair premier Mark Rutte „smakeloze tweet” van Janša. Dat Rutte in een eigen tweet zo fel naar een EU-collega uithaalt, is hoogst ongebruikelijk.

Een reactie van Janša zelf liet niet lang op zich wachten: de Sloveense premier riep Rutte, wederom via Twitter, op zijn „tijd niet te verdoen met ambassadeurs en persvrijheid” en in plaats daarvan „journalisten te beschermen van vermoord te worden op straat” - een verwijzing naar de moord op Peter R. de Vries.

Eerder op de dag stuurde Janša via twitter een afbeelding de wereld in waarop voornamelijk Nederlandse (oud-)Europarlementariërs als ‘marionetten’ van de Amerikaans-Hongaarse miljardair en filantroop George Soros werden afgebeeld. Later haalde Janša de tweet met de afbeelding, die in het verleden vaak gebruikt is door aanhangers van een extreem-rechtse complottheorie, weer weg.

Janša’s uithaal richtte zich vooral op D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld, die op dit moment een onderzoeksmissie van het Europees Parlement naar de Sloveense rechtsstaat leidt. Slovenië bekleedt dit half jaar het roulerend voorzitterschap van de Europese Unie, maar binnen Europa leven al langer grote zorgen over de manier waarop Janša strijd voert tegen onder meer onafhankelijke media, de Ombudsman, de Rekenkamer en de anticorruptiecommissie.

Lees ook dit profiel: ‘Maarschalk Twito’ is de onbekende populist van Europa

Reputatie Janša

Ook het twittergedrag van Janša is inmiddels berucht. Zo feliciteerde hij vorig jaar - dagen voordat de stemmen geteld waren - Donald Trump met diens vermeende overwinning van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Ook haalt hij met enige regelmaat uit naar binnenlandse politieke tegenstanders, leden van de Sloveense sociaaldemocratische partij. Het begin van het Sloveense voorzitterschap verliep deze zomer ook al ongemakkelijk. Bij een bezoek van de Europese Commissie aan Ljubljana haalde Janša in een besloten vergadering hard uit naar de sociaaldemocratische oppositie, waarna Eurocommissaris Frans Timmermans weigerde plaats te nemen op een groepsfoto met de Sloveense premier.

In zijn reactie zegt Rutte „zo ver mogelijk afstand” van Janša’s tweet te nemen. Volgende week treffen de twee elkaar tijdens een EU-top in Brussel. Die bijeenkomst belooft toch al gespannen te worden: deze week liet Rutte de Tweede Kamer weten de top te willen gebruiken om de Europese Commissie op te roepen hard stelling te nemen tegen Polen. Ruttes voornemen is een reactie op een omstreden vonnis van het Poolse Constitutionele Hof dat het Poolse recht boven het Europese stelt.