Is pesten zo erg, dat ’t strafbaar moet worden?

Ze is de laatste die kinderen de gevangenis in wil sturen, zegt Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer. Toch vindt ze dat pesten strafbaar gesteld zou moeten worden. Nu ontbreekt volgens haar een effectieve aanpak van het probleem, zegt Kalverboer aan het begin van de jaarlijkse ‘Week tegen pesten’.

Gepeste kinderen krijgen nu te vaak te horen dat pesten hoort bij opgroeien en dat ze maar wat weerbaarder moeten worden, zegt Kalverboer. De Kinderombudsvrouw wil met het inzetten van het strafrecht het tij keren. „Pesten kan hele ernstige vormen aannemen. Nu wordt het te vaak weggezet als plagen.”

Door pesten strafbaar te stellen, geef je een norm aan en erken je het toegebrachte leed, zegt ze. Al hoeven de kinderen meestal niet echt de cel in, denkt zij. „De meesten komen in aanmerking voor een alternatief zoals een leerstraf.”

Nu ligt de verantwoordelijkheid om pesten tegen te gaan bij de scholen. Hoe ze dit doen, mogen ze zelf bepalen. Wel moeten ze voldoen aan de Wet veiligheid op school. De wet geldt voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs.

Het strafrecht inzetten heeft ernstige repercussies

Hoogleraar jeugdrecht aan de Universiteit van Leiden Mariëlle Bruning vindt het strafbaar stellen van pesten een „extreme reactie” van de ombudsvrouw. Ze vindt het een „slecht idee”. „Wij moeten geen jongeren willen vervolgen. Het jeugdstrafrecht moet gebruikt worden voor de ernstigste vormen van delicten die worden gepleegd.”

Bruning ziet alleen maar nadelen in het strafbaar stellen. „Wat moet dan de strafrechtelijke definitie van pesten worden? Wat voor de een pesten is, is voor de ander een plagerijtje. En opzettelijk handelen, wat bij het strafrecht hoort, valt moeilijk te bewijzen.”

Ze gelooft niet dat strafbaarstelling leidt tot minder pestgedag van kinderen. Volgens haar moet je de verantwoordelijkheid vooral bij de scholen laten. Je moet volgens haar in gesprek blijven met leerlingen en met antipestprogramma’s werken.

Laatste redmiddel

Het strafrecht is het laatste redmiddel om in te zetten, je moet hier voorzichtig mee omgaan, zegt ook strafrechtexpert Sanne Buisman van de Vrije Universiteit in Amsterdam. „Als het strafrecht van toepassing is, betekent dit dat er opsporingsmiddelen tegen je worden ingezet, dat je van je vrijheid beroofd kan worden en dat er inbreuk gemaakt kan worden op je privacy. Dit alles heeft ernstige repercussies. Nog meer als je wordt veroordeeld. Wil je dat wel inzetten tegen pesten?”

Voor kinderen onder de 12 jaar zal het strafrecht geen meerwaarde hebben. Hun gedragingen kan je hen niet aanrekenen. Buisman ziet liever dat wordt gekeken naar waarom de pestprotocollen van scholen onvoldoende werken.

Lees ook: Mag een kind terugpesten?

Pesten aanpakken middels het strafrecht kan grote gevolgen hebben voor de toekomst van de jongeren, zegt strafrechtadvocaat Leonie van der Grinten. „Je zal maar als stalker of belager te boek staan, omdat je op de lagere school iemand hebt gepest. Dat is nogal iets.” Zij ziet, net als Buisman, geen toegevoegde waarde in een apart pestdelict. „Het pesten zal dan alleen als een soort kapstokbegrip gebruikt worden voor strafbare feiten die al in het wetboek staan, zoals belediging, smaad en belaging.”

Een onderdeel dat bij pesten hoort en niet in het Wetboek van Strafrecht staat, is bijvoorbeeld buitengesloten worden. Maar ook hierin ziet de advocaat een rol voor de scholen.