Iedereen uitgeput, wat gaat in vredesnaam mis?

Soms word ik wakker en ben ik zo blij dat ik een bepaalde baan niet hoef te doen. Ik ben blij dat ik geen verpleegkundige ben en word gevraagd om ook met Hemelvaart te werken, en met Pinksteren, en alle andere gaten dicht te lopen omdat anders mijn half overwerkte collega die diensten moet invullen. Ik ben blij dat ik niet continu het gevoel hoef te hebben dat er steeds meer werk moet worden gedaan met steeds minder mensen. En dat die jonge verpleegkundige in opleiding, die ik tussen de bedrijven door de kneepjes van het vak probeer bij te brengen, over vijf jaar toch wel gillend wegrent vanwege de mentale en emotionele belasting.

Er was ons een grote revolutie beloofd van robots die ervoor zouden zorgen dat we eindelijk op onze lauweren konden rusten. Maar ze zijn ook anno 2021 in geen velden of wegen te bekennen. Iedereen lijkt overbelast en oververmoeid. En dan is de echte lichamelijke aftakeling van de boomers nog niet eens echt begonnen, die moeten straks allemaal geopereerd, verzorgd, geholpen. De vraag is waarom we nog zo streng doen voor immigranten met een opleiding en werkervaring maar een buitenlands diploma. Kunnen ze alsjeblieft gewoon een wit pak aan trekken en komen helpen?

Ik was trouwens ook blij dat ik niet in de deuropening stond van de universiteit – fysiek noch virtueel – toen daar begin september de poorten weer open gingen om een nieuwe generatie frisse ambitieuze eerstejaars te verwelkomen. Het is een soort kudde die op je af komt galopperen. Als het je niet gelukt is om een numerus fixus te organiseren en je de enige bent die de deur open laat staan, komen ze met duizenden tegelijk. Stuk voor stuk zijn ze gretig, allemaal komen ze kennis halen, allemaal zoeken ze een weg hogerop.

De kloof tussen hoog- en laagopgeleid wordt steeds groter en iedereen probeert aan de ‘goede’ kant terecht te komen. Maar het zijn er te veel en de opleidingsinstituten hebben te weinig mensen. We kunnen ze niet allemaal kwijt in onze practicumlokalen maar ze moeten wel allemaal leren pipetteren. Er zijn niet genoeg stageplekken. Er zijn vooral uitgeputte onderwijsassistenten.

Deze week tijdens de Algemene Beschouwingen was de Tweede Kamer aan zet. En één onderwerp stond hoog op het prioriteitenlijstje. Dat leenstelsel moet weg. Er werden drie moties in stemming gebracht om nu onmiddellijk terug te gaan naar de goede oude tijd waar er gewoon geld werd uitgekeerd aan studenten. Meer meer meer studenten, zegt de Kamer. Wie de studenteninstroom aanschouwt kan zich afvragen: is die fiscale stimulus nou echt zo urgent?

In de ziekenhuizen zie je de kloof ook steeds groter worden. De maatschappij leeft met de hand op de rem, vanwege het minieme aantal IC-bedden en de onmogelijkheid om dat uit te breiden. Overigens is die ziekenhuisbezetting ongeveer net zoveel de schuld van Covid als van alcohol, van elektrische fietsen, van Coca-Cola en Philip Morris.

En dan die 200.000 operaties die moeten worden ingehaald. Al die patiënten die wachten op verlichting, verbetering van hun kwaliteit van leven. Maar zelfs een normale bezetting is al bijna niet te organiseren. Personeel meldt zich massaal ziek bij het aanschouwen van die golf werk die nog moet worden verzet. Laat staan dat de achterstand rap wordt ingelopen.

Gek genoeg staat er een leger chirurgen te trappelen om te mogen beginnen. Ze hebben zo’n 12 jaar gestudeerd, zijn gepromoveerd. Het kostte bij elkaar bijna een miljoen per chirurg. Ze zijn allemaal het perfecte plaatje, hoger dan hoogopgeleid, grappig en serieus, en ze komen met zestig tegelijk op één baan afrennen. Allemaal willen ze de leiding aan de operatietafel, maar er is niemand die het scalpel wil aangeven. Misschien is het ook tijd dat de maatschappen en de ziekenhuizen zelf eens achter de oren gaan krabbelen, wat hier in vredesnaam mis gaat.

Nog één andere vraag: het grote probleem is niet de instroom van jonge zorgprofessionals, leerkrachten, politiemensen. Het is de uitstroom. Zullen we die beurs anders gewoon afhankelijk maken van het aantal jaren dat iemand daadwerkelijk in een vak blijft? Voor elk jaar in dienst, hoef je minder terug te betalen. Dienstverband bij een zorg- of onderwijsinstelling. Jaren bij een detacheerder, uitzendbureau of duur privaat bijlesbureau tellen niet mee. We hebben je nodig, als we in je investeren mag je even niet meer wegrennen. Het wordt vanzelf makkelijker als je eenmaal met meer bent.