‘Mijn dochter gaat van school als Israël wekelijks wil testen’

Een laatste knuffel, een in de lucht geschreven hartje. Op de stoep bij de antroposofische school Rimon in het Israëlische Pardes Hanna nemen ouders afscheid van hun kinderen op de eerste schooldag na het joodse nieuwjaar. Yael Bar-Ilan heeft net haar dochter uitgezwaaid en haast zich naar haar auto, waar de volgende zit te wachten om te worden weggebracht. Het gezin zat met de feestdagen thuis in quarantaine: een klasgenoot van een van haar dochters bleek besmet met corona.

De Israëlische regering wilde de scholen dit schooljaar per se ‘gewoon’ laten opengaan, ondanks oplopende besmettingen. Israël was een van de eerste met de Pfizer-prik, dus ook een van de eerste waar het aantal coronagevallen snel terugliep.

Sinds augustus komen er echter weer duizenden gevallen per dag bij; begin september had Israël relatief het hoogste aantal nieuwe besmettingen wereldwijd. Dat komt doordat nieuwe varianten besmettelijker zijn, vooral ook voor kinderen, en doordat de vaccins na een aantal maanden minder effectief bijken. Momenteel zijn er bijna 80.000 actieve coronagevallen, van wie 672 patiënten ernstig ziek zijn.

De opening van het lesjaar gaat dan ook gepaard met allerhande maatregelen. Scholen deelden bijna twee miljoen thuistests uit. Kinderen die positief testten – zo’n achtduizend – moesten preventief thuisblijven, om te voorkomen dat ook hun klasgenoten in quarantaine zouden moeten. Leerlingen en leraren moeten in de klas mondkapjes dragen. Ongevaccineerde leraren moeten thuisblijven of zich meermalen per week laten testen – op eigen kosten. Als één kind in de klas besmet is, wordt net als nu nog in Nederland de hele klas naar huis gestuurd; met twee negatieve tests kunnen kinderen na vijf dagen weer naar school.

Er werd een grootscheepse actie georganiseerd om alle schoolkinderen een antistoffentest te laten doen. Als uit zo’n test zou blijken dat een kind de ziekte al heeft gehad, zou hij of zij verder vrijgesteld worden van tests en quarantaine. De campagne eindigde echter vroegtijdig toen bleek dat veel minder kinderen ongemerkt immuun waren geworden dan was gehoopt.

Derde vaccinatie

Daarnaast zet de Israëlische regering opnieuw in op vaccinatie. Op middelbare scholen geldt dat de kinderen alleen naar school mogen als 70 procent van de leerlingen gevaccineerd is; anders blijft het onderwijs online.

De Israëlische regering heeft volwassenen en kinderen vanaf twaalf jaar dringend opgeroepen een derde vaccinatie te komen halen als de tweede meer dan zes maanden geleden is; 2,7 miljoen mensen hebben daar inmiddels gevolg aan gegeven. De Israëlische premier Bennett wil ook jongere kinderen laten vaccineren zodra er goedkeuring is van de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA.

Met dat idee zijn veel ouders in Pardes Hanna het oneens. „Ze kunnen beter besmet raken”, zegt Bar-Ilan. „De meeste kinderen komen er makkelijk doorheen, en dan zijn we af van dat eindeloze quarantaine, testen, quarantaine.”

Hoewel de meeste ouders zich aan de coronamaatregelen houden, is het regeringsbeleid onderwerp van felle discussies. De inwoners van dit stadje staan bekend als non-conformisten. De vaccinatiegraad is er met 60 procent lager dan gemiddeld in Israël. Terwijl op een lokaal Facebookforum de een herhaalt dat ze haar kinderen nooit zal laten testen of inenten, zegt de ander verontwaardigd dat ouders anderen in gevaar brengen door hun mogelijk besmette kinderen naar school te brengen.

De regering oefent volgens velen hier onevenredig veel druk uit om burgers en vooral kinderen te laten testen en vaccineren. Vanaf 1 oktober is het ‘groene label’, nodig om bijvoorbeeld een restaurant of een sportzaal in te komen, alleen nog geldig met drie vaccinaties. De gratis thuistests voor scholieren zijn nu nog vrijwillig; er wordt een beroep gedaan op de onderlinge solidariteit. „De school van mijn kinderen controleert gelukkig niet of de kinderen zijn getest”, zegt Ayelet Siani (48), moeder van drie dochters. Ze heeft net Roni (9) naar de antroposofische school gebracht. In haar tuin serveert ze sap van net geplukte mango’s en zelfgebakken brood. Het testen van gezonde kinderen noemt ze „onzinnig”, verplicht vaccineren „beangstigend”. Ze is zelf ook niet gevaccineerd. Ze vreest ernstige bijwerkingen en rekent liever op haar natuurlijke afweer.

Sommigen hebben vanwege de maatregelen besloten hun kinderen van school te halen. In Pardes Hanna en verschillende andere steden komen ouders en kinderen samen in alternatieve leergroepjes, zonder maskers, tests of vaccinaties. Er zijn groepjes voor thuisscholing en voor buitenschoolse activiteiten – ook bij sportclubs en zwembaden moeten kinderen sinds deze zomer bewijzen dat ze gevaccineerd zijn of recent getest. Het is niet bekend om hoeveel ouders en kinderen het precies gaat, maar volgens een van de organisatoren zijn er tientallen groepen door het hele land.

Siani hoopt dat haar kinderen gewoon op school kunnen blijven; die gaat flexibel om met de voorschriften. Maar mocht het toch zover komen, dan is ze voorbereid. Ze heeft alvast de bijleslerares van Roni gevraagd of ze groepjes kinderen les zou willen geven. Op bijeenkomsten en via WhatsApp-groepen bespreekt ze de ontwikkelingen en plannen met andere ouders uit de buurt. „Zodra ze ons tot testen gaan dwingen, zijn we er klaar voor”, zegt ze. „Dan haal ik mijn kinderen van school.” Ze schat dat het grootste deel van de ouders in Roni’s klas er ook zo over denkt.