Advies: derde prik voor meeste mensen voorlopig niet nodig

In Israël kan iedereen een derde coronavaccinatie krijgen, in Duitsland, Frankrijk en Verenigde Koninkrijk oudere mensen. Maar in Nederland is dat niet nodig, stelde de Gezondheidsraad dinsdag in een advies aan het kabinet. Alleen bij mensen met een ernstig gecompromitteerd immuunsysteem die daardoor geen immuniteit opbouwen na vaccinatie, heeft een derde prik wel een doorslaggevend effect, stelt de Raad. Het gaat dan bijvoorbeeld om transplantatiepatiënten, die na twee prikken nog nauwelijks reageren op het vaccin maar bij een derde dosis wel een goede immuunrespons hebben. Dit is ook in lijn met wat verschillende EU-landen doen.

Voor de rest van de bevolking is een extra prik niet nodig. Nóg niet, want de Gezondheidsraad verwacht dat in de toekomst andere groepen zoals ouderen wel een derde prik nodig hebben.

Bescherming tegen ziekenhuisopname blijft na twee prikken hoog

Dat andere landen al met een extra booster zijn begonnen, heeft te maken met gegevens uit Israël die suggereren dat de werking van het vaccin naar verloop van tijd afneemt. Het zijn, stelt de Gezondheidsraad, de enige aanwijzingen en dat is te weinig om ook in Nederland mensen een derde prik te geven. Uit dat onderzoek blijkt bovendien dat de bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname vrijwel onveranderd hoog is, boven de 85 procent. Dat is het belangrijkste voor het doel van het kabinet, dat neerkomt op het ontlasten van de zorg en niet op het voorkomen van besmettingen.

Sterker, een besmetting met milde gevolgen heeft juist een positief effect, want die geven de opgebouwde immuniteit een update, stelt de Raad. Zo’n 90 procent van de covid-patiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen, zo bleek laatst uit onderzoek van het RIVM, is nog ongevaccineerd.

Lees ook: Honderdduizenden mensen in Nederland zijn niet beschermd door de corona-vaccins. Eén van henvraagt om empathie én een derde prik

De Gezondheidsraad houdt er wel rekening mee dat de opgebouwde immuniteit na verloop van tijd toch te ver afneemt – een bekend fenomeen bij vaccinaties. Dan kunnen met name kwetsbare groepen toch weer in het ziekenhuis belanden. Het is dus goed mogelijk dat na een tijdje kwetsbare groepen, zoals ouderen, toch een extra prik nodig hebben.

Derde prik uitstellen heeft ook een voordeel

Ook een nieuwe variant die sneller door de opgebouwde bescherming van vaccinaties heen breekt, zou een aanleiding kunnen zijn om toch een derde prik te zetten. Nog niet direct beginnen met een extra prik heeft daarom een voordeel: de vaccins kunnen in de tussentijd worden aangepast aan de laatste varianten. Dat is nu nog niet het geval. De Gezondheidsraad adviseert daarom goed in de gaten te houden of gevaccineerden sneller in het ziekenhuis belanden: als dat zo is, moet er snel een nieuwe vaccinatiecampagne worden opgezet voor bijvoorbeeld zestigplussers, die de meeste kans lopen om na infectie in het ziekenhuis te worden opgenomen.

Lees ook: Hoe het kabinet met de invoering van coronatoegangsbewijzen de vaccinatiegraad wil verhogen

Tot die tijd moet het kabinet de aandacht richten op het ophogen van de vaccinatiegraad van de eerste twee prikken, stelt de Gezondheidsraad. Dat is een effectiever manier om het aantal ziekenhuisopnames te drukken dan mensen nu al een derde prik te geven.

De afgelopen weken blijft de vaccinatiegraad hangen: inmiddels heeft zo’n 86 procent van de volwassen bevolking een eerste prik gehad, maar daar komt wekelijks nog maar 0,2 à 0,3 procent bij. Het kabinet heeft zich inmiddels tot doel gesteld tot een vaccinatiegraad te komen van boven de 90 procent.