Lang wachten op de satire bij Spaanders, maar gelukkig is er Promenade

Alles wat u altijd wilde weten over Caroline van der Plas maar niet durfde te vragen – dat lijkt soms wat er is overgebleven van de Nederlandse televisie. Inmiddels weet ik dat het Kamerlid van de BoerBurgerBeweging op haar zestiende op de foto ging met de toetsenist van Duran Duran, dat zij bij het maken van een andere foto in de billen van de bassist van Duran Duran kneep, hoewel zij eigenlijk verliefd was op de drummer van Duran Duran vanwege diens armen, maar zijn foto zit nog in een verhuisdoos.

Hier past die informatie in één zin, maar in Spaanders was men er minutenlang zoet mee. Het nieuwe BNNVARA-programma op zaterdagavond staat „in de traditie van programma’s die Kopspijkers na proberen te doen” (Henry van Loon in Promenade) en begon met een intro dat de sfeer van Zondag met Lubach moest oproepen. Van der Plas was dus te gast. Ze werd geïntroduceerd met een filmpje over haar eindeloze hoeveelheid tv-optredens én het clipje dat zij daar zelf weer op sociale media over had gepost. Het publiek klapte net te hard om geloofwaardig te zijn.

Eindelijk een gemene grap

Bij Kopspijkers moest je altijd het een en ander doorstaan om het cabaret aan het eind te bereiken, bij Spaanders diende de kijker zich een lange weg door het oerwoud te hakken. Pas na twintig minuten maakte presentator Patrick Lodiers een gemene grap, over sportvissers die hun buit binnenhengelen in een vijver waar de dieren (600 stuks) niet uit kunnen. Dat was volgens hem „paralympisch vissen”. Aanleiding voor het gesprek was trouwens dat zo’n vijver bij het Limburgs hoogwater geheel was weggespoeld. „Ze zijn uit hun natuurlijke habitat ontvreemd door Moeder Natuur”, zei een visser treurig. Een zin om even op te kauwen.

Van der Plas keilde tussendoor nog een cavia in een houten bak alsof ze dierencurling speelde, maar na veertig minuten Spaanders kwam dan eindelijk de verlossende satire. Een overtuigend vormgegeven Diederik Gommers sprak over uitgestelde talkshowoptredens. De imitatie van Sigrid Kaag kwam pas op het laatst tot leven, bij een tirade over wat ze had doorstaan om weer aansluiting bij Nederland te krijgen: „Ik weet van minuut tot minuut waar Drétje Hazes hem allemaal in heeft gehangen.” In het staartje van de aftiteling zong Kaag ‘langs de lijnen van de inhoud’ op de wijs van ‘Langs het tuinpad van mijn vader’ terwijl Rob Jetten nootjes at uit haar hand.

In die laatste minuut zat iets van de durf en creativiteit die Promenade (NTR) wekelijks toont, deze zondag met een uitzending die twintig jaar 11 september herdacht op een wijze die tegelijkertijd provocerend, gevoelig en oergeestig was.

Onkuise gedachten

Beter dan Promenade wordt het niet, maar ook het meteen daarna geprogrammeerde Yentl en De Boer. De serie (BNNVARA) bleek gemaakt vanuit de overtuiging dat humor pas interessant wordt als die verrassend en vervreemdend is.

In deels aan het podiumwerk van Yentl Schieman en Christine de Boer ontleende sketches zagen we dingen die we niet zelf hadden kunnen bedenken. Een vloggend meisje had onkuise gedachten over pratende knuffels, maar werd aangevallen door een zeearend. Een relatie liep stuk op een hypothetisch gesprek over studeren met Harry Potter („Daar gaat het heel slecht mee, dat is wel een jongen met een rugzakje, hoor”). Een heks liet zich beduvelen met het vooruitzicht van een middagje Tour de France en een zwangere vrouw werd in een pashokje belaagd door een werkelijk angstaanjagende geestverschijning.

Niet alles in Yentl en De Boer. De serie was overtuigend, maar het uurtje humor op zondag liet nadrukkelijk zien dat er het meest te halen is op het pad van verkeerd begrepen programma’s.