In Steven Kampermans ‘Der müde Tod’ klinken ijselijke, ijle klanken boven een diepe drone

De Duitse filmklassieker Der müde Tod (Fritz Lang, 1921) is populair bij componisten en musici. In 2018 begeleidde componist en pianist George Benjamin de honderd jaar oude film live op het Holland Festival, nu is het de beurt aan de avontuurlijke a-capellagroep Wishful Singing. De vijf vrouwen voeren live een nieuwe compositie uit van Steven Kamperman, bijgestaan door percussionist Modar Salama. De zangeressen zitten op stoeltjes vlak onder het witte doek en bespelen soms ook een instrument, zoals harmonium, cello en blokfluit. Kamperman transformeert de poëtische tussentitels van Der müde Tod tot door Wishful Singing prachtig gezongen melodielijnen – een sterke ingeving.

Lees ook: Als filmpianist gunt George Benjamin de dood de laagste akkoorden

Beklijvende beelden

Fritz Langs film gaat over een pasgetrouwde vrouw (Lil Dagover) wier jonge echtgenoot opeens sterft, een mooie metafoor voor al die jongemannen die tijdens de Eerste Wereldoorlog het leven lieten op het slagveld. Overmand door verdriet doet zij een zelfmoordpoging, waarna zij oog in oog komt te staan met De Dood. Radeloos vraagt zij hem haar man terug te brengen naar het land der levenden. Hij staat het toe, mits het haar lukt drie levens te redden van de dood. Dan volgen drie episodes in verschillende exotische decors: Mekka, Venetië en het oude China, waarbij de acteurs uit de raamvertelling terugkeren in andere gedaantes.

In het programmaboekje schrijft Wishful Singing dat „de stereotypering van mensen uit andere culturen in de scènes voor ons behoorlijk ongemakkelijk is”. Absoluut waar, maar het is ook een beetje dubbel: zonder dit exotisme zou de compositie van Kamperman niet zo gevarieerd zijn. Hij gebruikt achtereenvolgens Arabische klankkleuren, Italiaanse meerstemmigheid en volksmuziek (de tarantella) en pentatonische toonladders en Chinese gongs. Kamperman componeerde de indrukwekkendste muziek voor de sequenties waarin De Dood figureert, passages die worden afgespeeld vanaf tape. Hierbij manipuleerde hij de stemmen van de vijf zangeressen tot ijselijke, ijle klanken boven een diepe drone. Ook filmisch gezien zijn de scènes met De Dood het beste, hier geen gênant exotisme maar beklijvende beelden die dankzij Wishful Singing nog meer aangrijpen.

Lees ook: Loepzuivere samenzang en goed foute hitjes