:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/09/web-1309cultoneelprijzen01.jpg)
Theo d’Or
Naomi Velissariou
Eigenlijk had Naomi Velissariou acht jaar geleden al de Theo d’Or moeten winnen. In de onder theaterkenners legendarische voorstelling The truth about Kate van Davy Pieters speelde ze het titelpersonage, een jonge vrouw die in haar keuken een groots en meeslepend leven als popdiva bij elkaar fabuleert. Ze doet dat door een collage te maken van al haar media-aandacht.
Velissariou schakelde naadloos en adembenemend tussen talkshowhosts, jeugdvriendinnen, verbitterde ex-vriendjes en documentairemakers die over het leven van Kate vertellen, zonder dat zij ooit zichzelf het woord geeft.
De focus op maakbare identiteit bleef een constante in de acteerloopbaan van Velissariou, die er na The truth about Kate voor koos om bijna uitsluitend nog in haar eigen werk op te treden. In een interview in Theaterkrant Magazine zei ze: „Acteren is voor mij ook het ontwerpen van een lichtplan dat me er monsterlijk doet uitzien, het is niet alleen fysiek spel en tekstbehandeling, het is ook alles eromheen.”
Haar personages houden stevig de controle over hoe ze zich naar de buitenwereld presenteren, en zijn zich hyperbewust van hun self-design. In haar rollen onderzoekt Velissariou doorlopend de vraag of ‘authenticiteit’ en ‘identiteit’ wel bestaan, of dat die begrippen slechts verhullen dat we altijd een rol spelen, die sterk kan veranderen naar gelang de sociale situatie.
Velissariou’s recente (Engelstalige) drieluik Permanent Destruction is een verdere uitwerking van die zoektocht. Uiteindelijk is Velissariou de popdiva geworden waarover ze in The truth about Kate al fantaseerde: met medemaker Joost Maaskant creëerde ze een serie voorstellingen/ popconcerten waarin de grens tussen theater en muziekoptreden wordt weggevaagd. Waar Velissariou zich echter in de eerste twee delen wederom in een ongenaakbare, onverbiddelijke buitenkant hulde, is haar subtiele spel in deel 3, Pain against fear, kwetsbaarder en persoonlijker – het lijkt een voorzichtige poging om al die lagen van geconstrueerde identiteit af te pellen.
Voor het eerste deel van haar drieluik won Velissariou bij de vorige prijsuitreiking (in 2019) de regieprijs. Dat ze nu ook de belangrijkste acteerprijs wint, is een unicum in de Nederlandse theatergeschiedenis en een bekroning van haar volstrekt eigenzinnige aanpak, waarin maken en spelen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
Louis d’Or
Emmanuel Ohene Boafo
Hij staat nog maar aan het begin van zijn carrière, want hij studeerde pas drie jaar geleden af aan de Toneelacademie in Maastricht. En toch wordt Emmanuel Ohene Boafo nu al onderscheiden met de grootste prijs in het theater: de Louis d’Or voor de meest indrukwekkende mannelijke, dragende rol in het theater. Hij is de jongste winnaar ooit en de eerste zwarte acteur die de prijs wint.
Boafo (Meppel, 1993) speelt de fotograaf Alex in de korte monoloog Sea Wall, een mooie tekst van Simon Stephens bij het Nationale Theater. In de regie van Erik Whien vertelt hij ontspannen, liefdevol en levendig over zijn leven: zijn merkwaardige schoonvader, zijn vrouw (die hij aanbidt) en zijn dochtertje Lucy zijn alles voor hem. Bijna voortdurend speelt er een gelukzalige lach om zijn lippen of grinnikt hij, bijna verbaasd over hoe goed het hem gaat en over alle liefde die hij voelt. Met zijn schoonvader spreekt hij onder meer over de onkenbaarheid van god.
Hoewel het onbegrijpelijk en ongemakkelijk is dat de monoloog in het Engels is, gaat Boafo dat goed af. Net als de tragische wending in de vertelling, als een fataal ongeluk het gezin treft. Weg is de lach, weg zijn de sprekende gebaren van zijn handen. Boafo treft knap en sensitief de verbijstering van een man die niet kan huilen, en zijn emoties niet herkent. Je voelt het verdriet en de eenzaamheid om hem heen op het grote podium.
De jury prijs de acteur om zijn ‘open, liefdevolle spel’ en schrijft: „Uit zijn lichaamsuitdrukking tekent zich een personage dat probeert vat te krijgen op deze tragedie, maar hier nog niet toe in staat is. Boafo speelt dit subliem, met geen enkel gebaar of woord te veel. In deze intieme monoloog kun je zijn pijn en zijn strijd met die pijn, van zeer dichtbij ervaren.”
Boafo begon met acteren bij talentontwikkelingsorganisatie Jong RAST, nu DEGASTEN. Meteen na zijn afstuderen werd hij deel van het ensemble van Het Nationale Theater. Daar speelde hij al enkele malen mooie rollen, in onder meer Cinema en Sexual Healing. Binnenkort is hij te zien in de theatermarathon Trojan Wars van HNTjong. In 2013 was hij al eens medeverantwoordelijk voor een prijs: hij speelde de hoofdrol in Exit, dat bekroond werd met een Gouden Kalf voor beste televisiedrama.
Deze Louis d’Or is voor hemzelf en zal hem helpen zijn dromen waar te maken. Bijvoorbeeld door, zoals hij zei in een interview, een voorstelling te kunnen maken over zijn held Kwame Nkrumah, de stichter van het onafhankelijke Ghana, het land van zijn ouders.